Η βοσκική και ο κόσμος του βοσκού στον Ψηλορείτη

Με ένα σύνολο παραδοσιακών τεχνικών και πολιτισμικών πρακτικών, που συνδέονται άμεσα με την καθημερινότητα των βοσκών και την επιβίωση της είναι συνυφασμένη η βοσκική στον Ψηλορείτη.

Η ιστορία του ψηλότερου  βουνού της Κρήτης είναι σίγουρα γραμμένη στα τοπωνύμια, το φυσικό περιβάλλον. Ο όρκος των βοσκών του Ψηλορείτη εκφράζει συμβολικά τις πολλαπλές όψεις μέσα στις οποίες εξελίχθηκε ένας κοινωνικός και κοινοτικός μηχανισμός συνοχής, επίλυσης διαφορών και εθιμικού δικαίου, προερχόμενος από το μακρινό παρελθόν.

Η βοσκική και ο κόσμος του βοσκού στον Ψηλορείτη, συγκαταλέγεται από σήμερα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας μαζί με οχτώ ακόμα νέα στοιχεία, εθιμικά δρώμενα, πολιτισμικές πρακτικές και κοινωνικές τελετουργίες από όλη την χώρα.

Αποτελεί συνδυασμό στοιχείων που συνθέτουν την κτηνοτροφική δραστηριότητα και το ήθος στις ποιμενικές κοινότητες, με διαχρονικά καθοριστική επίδραση στο σύστημα αξιών, την οικονομική και κοινωνική ζωή καθώς και τον πολιτισμικό χαρακτήρα των ορεινών κοινοτήτων στο βουνό της Ίδης.

Η ποιμενική ζωή στον Ψηλορείτη ή βοσκική, έχει ιδιαίτερη σημασία για τους φορείς και τις κοινότητές τους, καθώς, παρά τους κοινωνικοοικονομικούς μετασχηματισμούς, συνιστά έναν λειτουργικό κώδικα για τη διαφύλαξη των διαπροσωπικών και διακοινοτικών σχέσεων, με την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών μεταξύ των κατοίκων και την αποφυγή εσωτερικών κοινωνικών κρίσεων, ενισχύοντας το αίσθημα του ανήκει και το κοινοτικό πνεύμα.