Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση στους ανασφάλιστους: Απόψεις που δεν ακούστηκαν

Γράφει ο Κ. Καρύδης

Οι Ανασφάλιστοι Πολίτες ήταν  ακάλυπτοι από ιατροφαρμακευτική περίθαλψη την περίοδο 2010-2015. Πριν 6 χρόνια  θεσπίστηκε  το δικαίωμά τους για  ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις δημόσιες δομές υγείας. Πριν 3 χρόνια προστέθηκε η δυνατότητα να συνταγογραφούν τα φάρμακά τους και τις εξετάσεις τους και στους ιδιώτες γιατρούς, πράγμα που συνεχίστηκε μέχρι σήμερα. Ατυχώς, πρόσφατη ρύθμιση, τους στερεί τη δυνατότητα για συνταγογράφηση από ιδιώτες γιατρούς, αναγκάζοντάς τους να προσφεύγουν στις πληθυσμιακά κορεσμένες δημόσιες δομές υγείας.

Την 15/4/2011 είχα δημοσιεύσει επιστολή στον ημερήσιο τύπο καταγγέλλοντας τη βίαιη κατάργηση της ελεύθερης συνταγογράφησης σε ασφαλισμένους του Δημοσίου(ΟΠΑΔ) από ιδιώτες γιατρούς με το σκεπτικό της «αδυναμίας  ουσιαστικού ελέγχου της συνταγογράφησης που προκαλείται  από ιδιώτες ιατρούς μη συμβεβλημένους με τον ΟΠΑΔ»(σελ.2473 του ΦΕΚ 146Β/10-2-2011). Η φαεινή ιδέα είχε πατέρα, πολύ γνωστό στο κοινό. Το θέμα ήταν ότι η φαρμακευτική δαπάνη είχε ξεφύγει και χρησιμοποιήθηκε η λογική «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι». Αναρωτήθηκα τότε: «Εντάξει δεν έχουμε μηχανοργάνωση και παρακολούθηση της φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά η ίδια αδυναμία ελέγχου  δεν υπάρχει για τους συμβεβλημένους ή αυτοί αγιοποιήθηκαν αυτόματα και δεν συνταγογραφούν υπερβολικά;». Φυσικά κανείς δεν απάντησε!

Το κλίμα της εποχής ήταν τότε ως εξής :Υπήρχαν πάμπολλα Ταμεία Ασφάλισης, το καθένα με τη δική του λογική και τους δικούς του συμβεβλημένους γιατρούς, πολλά στεγανά κι περιθώρια για υπερβολική ή/και παράνομη συνταγογράφηση. Σε αυτό αν προστεθεί ο δανεισμός βιβλιαρίων από ασφαλισμένο προς συγγενείς, η υπερβολική παραπεμπτικογραφία για εργαστηριακές εξετάσεις και πολλά άλλα, καταλαβαίνετε γιατί εκτινάχτηκε η φαρμακευτική δαπάνη. Και γιατί συνέβησαν όλα αυτά;

Γιατί κανένας δεν είχε φροντίσει για τη μηχανοργάνωση των Ταμείων! Την ίδια περίοδο ο Υπουργός Υγείας (ΥΥ) ομολογούσε σε συνέντευξη της 11/01/2011: “Mου προέκυψε η ανάγκη, όταν λίγων ημερών Υπουργός ρώτησα τη Διεύθυνση Επαγγελμάτων Υγείας του ΥΥ «πόσους γιατρούς έχουμε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας;» και μου είπαν «δεν ξέρουμε», «Πόσους γιατρούς έχουμε στην Ελλάδα;» και μου είπαν «δεν ξέρουμε». Κι ο Γεν Γραμματέας συμπλήρωνε: “H κοινωνία μας πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί διαφορετικά στη χρήση των υπηρεσιών  της υγείας για να βγάλει διαφορετικά και χωρίς κοινωνικές ανισότητες τα παιδιά της αύριο».

Μήνες μετά (1/1/2012) καθιερώθηκε η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση (ΗΣ) από γιατρούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα [είτε συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ-με το γνωστό 10ευρω(!) ανά επίσκεψη-είτε πιστοποιημένους] μετά από έντονες αντιπαραθέσεις του Ιατρικού σώματος και του τότε Διοικητού του ΕΟΠΥΥ.

Στο θέμα της ΗΣ είχε προηγηθεί η εμπειρία της Γερμανίας και η Σουηδίας από τη δεκαετία του 1980! Πολλοί δεν γνωρίζουν ή άργησαν να μάθουν στον τόπο μας, ότι τίποτε δεν θα γινόταν-ευτυχώς ή δυστυχώς- αν δεν υπήρχε η τρόικα!!! Πράγματι, μέσα στην οικονομική κρίση η καθιέρωση της ΗΣ εντάχθηκε ως υποχρέωση στην πρώτη δανειακή σύμβαση της Ελλάδας ( διάβαζε: Πρώτο Μνημόνιο, Μάιος 2010). Την τεχνική υποδομή και την υποστήριξη του Ιατρικού λογισμικού για την ΗΣ ανέλαβε η κρατική εταιρεία ΗΔΙΚΑ ΑΕ. Οι όποιες δυσλειτουργίες του συστήματος ανάγκασαν την εταιρεία να προβεί σε αναβαθμίσεις οι οποίες συνεχίσθηκαν μέχρι και τον Δεκ. 2013.

Οι Ανασφάλιστοι Πολίτες ,μέχρι τότε είχαν μείνει έξω από την ΗΣ. Με το άρθρο 33 του ν.4368/21-2-2016 (ΦΕΚ21Α) θεσπίζεται για πρώτη φορά το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης σε όλες τις δημόσιες δομές υγείας για την παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε Ανασφάλιστους και σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Η πλέον θεμελιώδης αλλαγή που εισήγαγε το ανωτέρω θεσμικό πλαίσιο ήταν η εξίσωση του δικαιώματος ασφαλισμένων, ανασφάλιστων και πρώην κατόχων Ατομικού Βιβλιαρίου Οικονομικά Αδυνάμου ή Ανασφάλιστου ως προς την πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας. Η υγειονομική κάλυψη που εγγυήθηκε το  τότε νέο πλαίσιο ήταν  πλήρης και περιελάμβανε τη νοσηλευτική, διαγνωστική και φαρμακευτική κάλυψή τους.

Την 9/3/2019 δόθηκε η δυνατότητα στους ανασφάλιστους να συνταγογραφούν τα φάρμακά τους και τις εξετάσεις τους και στους ιδιώτες γιατρούς (άρθρο 104 του Ν.4600/ΦΕΚ43Α) πράγμα που συνεχίστηκε μέχρι σήμερα.

Για κακή τους τύχη, όμως, η διάταξη αυτή καταργήθηκε πρόσφατα (άρθρο 38 του Ν.4865/ΦΕΚ238Α,4-12-2021),επειδή ξέφυγε η φαρμακευτική δαπάνη προς τα πάνω.

Σύμφωνα με το σκεπτικό της αιτιολογικής έκθεσης αυτού του Νόμου  κρίθηκε αναγκαίο οι Ανασφάλιστοι, προκειμένου να διαφυλαχθεί η συγκράτηση της δαπάνης του ελληνικού Δημοσίου, να απευθύνονται για τα φάρμακά τους και τις εξετάσεις τους ΜΟΝΟ σε γιατρούς των Δημόσιων Δομών (ΕΣΥ,ΠΕΔΥ),ούτε καν στους Συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ(sic).

Τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, οι Ιατρικοί Σύλλογοι κι οι Σύλλογοι Ασθενών αντέδρασαν τονίζοντας την υπερφόρτωση του ΕΣΥ, ειδικά αυτή την περίοδο λόγω CoVid19. Όλοι συμφώνησαν στο αυτονόητο, ότι λόγω της τεράστιας δυσλειτουργία του ΕΣΥ αυτή την περίοδο  η ρύθμιση θα έχει ως συνέπεια τη δημιουργία νέων εμποδίων πρόσβασης των Ανασφάλιστων πολιτών (σε 2.500.000 εκτιμάται ο αριθμός τους) για την αναγκαία διαγνωστική και φαρμακευτική φροντίδα.

Ο Νόμος αυτός μου έφερε δυστυχώς  στο νου όσα έγραψα στην 1η παράγραφο του παρόντος σημειώματος, με μια βασική επισήμανση: Τότε δεν υπήρχε μηχανοργάνωση και κανένας έλεγχος, τώρα, όμως, έχουμε την ΗΣ και δεν αξιοποιούνται οι δυνατότητές της για ουσιαστικούς ελέγχους!!

H επαφή με τους ανασφάλιστους στα ιδιωτικά ιατρεία μας-ως πιστοποιημένοι ιατροί στην ΗΣ-μας έδωσε τη δυνατότητα να δούμε τα προβλήματά τους. Να δούμε ότι είχαν αφήσει ημιτελείς θεραπείες κι εμβολιασμούς παιδιών κι ότι ανήκουν σε όλες τις κοινωνικοεπαγγελματικές τάξεις (Εργάτες, Εργολάβοι, Δικηγόροι, Πολιτικοί Μηχανικοί, Καταστηματάρχες, Έμποροι κ.ά) ,να δεθούμε ψυχικά μαζί τους και να τους βοηθήσουμε όσο μπορούμε.

Σκοπός μου με αυτό το σημείωμα είναι να αναδείξω 3 θέματα, που δεν αναδείχθηκαν, σε σχέση με τον τελευταίο  νόμο: Δύο πρακτικά (Μη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ΗΣ & Εμβόλια) κι ένα ηθικό (έλλειψη αξιοπιστίας στους ιδιώτες γιατρούς).

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: Γιατί δεν χρησιμοποιούνται συστηματικά οι έλεγχοι που έχει τη δυνατότητα να παράσχει η ΗΔΙΚΑ για την ΗΣ; Θα έπρεπε να το δουν αυτό στο ΥΥ πριν κάνουν ατυχή νομοθετική παρέμβαση. Είναι γνωστό ότι η ΗΣ αφήνει παράθυρα για περίεργες συμπεριφορές, αλλά γιατί δεν τα κλείνει η ΗΔΙΚΑ μετά από εντολή των συναρμόδιων Υπουργείων και Οργανισμών; Η απάντηση είναι ότι  κανείς δεν θέλει να κάνει ολοκληρωμένα το καθήκον του και εύκολα φτάσαμε στον τελευταίο λανθασμένο νόμο.

Δεν ξέρω αν έχει σημασία, αλλά θα αναφέρω ότι δύο φορές παρενέβην γραπτώς στην ΗΔΙΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ τα τελευταία 2 χρόνια με αναφορές  μου για αβλεψία-κενά  στη συνταγογράφηση ενός εμβολίου και τη λανθασμένη  εντύπωσή τους ότι  «για τα Αντιπαρασιτικά Φάρμακα απαιτείται ιατρική συνταγή -επειδή ανήκουν στα Αντιβιοτικά(!)».

Υποθέστε ότι είσαστε σε διακοπές κι επικοινωνείτε με το γιατρό σας, γιατί είδατε «σκουληκάκια»(οξύουρους) στα κόπρανά του παιδιού σας. Ο γιατρός σας συστήνει να πάρετε Vermox, αλλά ο φαρμακοποιός δεν το δίνει, γιατί διαβάζει στο αναδυόμενο παράθυρο από την ΗΔΙΚΑ: “Είναι αντιβιοτικό-πράγμα που δεν ισχύει- και Απαιτείται Ηλεκτρονική Συνταγή»!  Αποτέλεσμα  των παρεμβάσεών μου; Oυδέν.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ:Tα εμβόλια θα έπρεπε να εξαιρεθούν και να συνεχίσουν να συνταγογραφούνται στα παιδιά των Ανασφαλίστων, πρώτον επειδή 1/. Δεν μπορεί να γίνει υπέρβαση στη δαπάνη αυτή και  2/. Aπό 1/9/2020 η δαπάνη των εμβολίων σύμφωνα με το άρθρο 33 του ν.4715 (ΦΕΚ149Α/1-8-2020) δεν συνυπολογίζεται στο μηνιαίο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης. Γιατί το ΥΥ  αυτοακυρώνεται και δεν έλαβε υπόψη τη δική του νομοθετική ρύθμιση; Τους ξέφυγε;

ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: Mε το άρθρο, όπου μεταφέρθηκε η δυνατότητα συνταγογράφησης στους Ανασφάλιστους μόνο σε γιατρούς δημόσιων δομών,  αυτόματα ο ΥΥ διαιρεί τους γιατρούς σε κατηγορίες, όπως γινόταν ΠΡΙΝ το 2012 και για πολλές δεκαετίες! Κι ας απαντήσει κάποιος ευθαρσώς:  Οι γιατροί των δημόσιων δομών της χώρας έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος Ηθικής ,συγκριτικά με τους ιδιώτες συναδέλφους τους ,ως προς την ποιότητα της συνταγογράφησής τους; Γνωρίζουν καλύτερα τους προσερχόμενους Ανασφάλιστους και τα προβλήματά τους; Πόθεν αυτό το δικαίωμα κ. Υπουργέ της Υγείας;

Nα τονίσω ότι προβληματίζομαι αφάνταστα, γιατί κανένας ιατρικός σύλλογος δεν έθιξε το ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ!

Aν ήμουν νεότερος θα είχα μεταναστεύσει!!!

* Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος Αθηνών