Ποια αντίσταση;

Η«Αλκυονίδα» και το «Στούντιο», με διαχρονικό ιθύνοντα νου τον Βελισσάριο Κοσσυβάκη, ήταν οι δύο εμβληματικές κινηματογραφικές αίθουσες στην Αθήνα – αμφότερες κάτω από το «ποτάμι» της Πατησίων – όπου η δική μου γενιά (και όχι μόνο) απέκτησε τα βασικά πολύτιμα εφόδια της κινηματογραφικής και της πολιτικής της παιδείας, άρρηκτα συνυφασμένης της πρώτης με τη δεύτερη.

Εκτοτε πολλοί από εμάς εγκατέλειψαν τις όποιες καλλιτεχνικές τους ανησυχίες ή άλλαξαν πολιτικό προσανατολισμό, αλλά άπαντες νιώθουμε το τσίμπημα της νοσταλγίας όποτε κατηφορίζουμε την οδό Ιουλιανού ή τριγυρνάμε στην περιοχή της πλατείας Αμερικής. Υστερα από πολλές περιπέτειες και θεαματικά γυρίσματα της τύχης, η «Αλκυονίδα» σήμερα έχει μεταλλαχθεί σε θεατρική στέγη, ενώ το «Στούντιο» επιμένει να προβάλλει ταινίες αισθητικής και πολιτικής ιδιαιτερότητας που αρνούνται συνήθως να τις φιλοξενήσουν οι mainstream κινηματογράφοι. Αμετακίνητος είναι και ο Βελισσάριος. Θα τον βρείτε είτε περάσετε από το μπαρ του «Στούντιο» είτε από το ταμείο του· αυτά τα δύο εδώ είναι σιαμαία.

Ηταν φυσικό επόμενο λοιπόν, την περασμένη Παρασκευή, στη δημόσια συζήτηση που ακολούθησε την προβολή της ταινίας της «Χρυσή Αυγή: Υπόθεση όλων μας – Ποια αντίσταση;», η Ανζελίκ Κουρούνη να ξεκινήσει την τοποθέτησή της με ευχαριστίες στον Βελισσάριο Κοσσυβάκη, τον μοναδικό αιθουσάρχη που δέχτηκε να προβάλλει (κι εξακολουθεί να προβάλλει) την ταινία της στο «Στούντιο», τη μοναδική πλέον αίθουσά του.

Η ίδια η Ανζελίκ (πόσω μάλλον ο Θωμάς Γιακόμπι, ο στενός συνεργάτης της, που έχει δοκιμάσει δύο φορές στο πετσί του την «περιποίηση» των νεοναζιστών τραμπούκων) ομολόγησε ότι δεν έχει ξεπεράσει τον φόβο της για τη Χρυσή Αυγή – «παιδιά, ας μην κοροϊδευόμαστε, μιλάμε για δολοφόνους» – αλλά και πάλι: μετά την ιστορική απόφαση του δικαστηρίου, πρόπερσι τον Οκτώβριο, με την ηγεσία της και τους περισσότερους από τους πρώην βουλευτές της πίσω από τα σίδερα, μπορεί ακόμη να φοβούνται οι αιθουσάρχες τη βίαιη αντίδραση των όποιων και όσων «ορφανών» της κυκλοφορούν ελεύθερα στους δρόμους; Μήπως δεν φοβούνται μονάχα δολιοφθορές στις αίθουσές τους ή μήπως προεξοφλούν ότι οι θεατές θα διστάσουν να προσέλθουν ή, έτι χειρότερα, δεν θα ενδιαφερθούν καν να παρακολουθήσουν την ταινία;

Νομίζω ότι κάποιου είδους απάντηση σε αυτές τις εύλογες απορίες μπορούμε να εντοπίσουμε στον υπότιτλο της ίδιας της ταινίας – στο δεύτερο ήμισυ του υποτίτλου, για την ακρίβεια: «Ποια αντίσταση;». Το ερωτηματικό ενέχει ειρωνεία, ενέχει και πικρία. Στα 118 λεπτά της ταινίας έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε πολλές φορές το μελαγχολικό οξύμωρο: η καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης κατέστη «υπόθεση όλων μας» μονάχα τη στιγμή που έγινε αμετάκλητα σαφές ότι θα καταδικαστεί – λίγες ημέρες, ίσως και λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση της δικαστικής απόφασης: τότε οι φιλήσυχοι νοικοκυραίοι βγήκαν στα μπαλκόνια και άρχισαν να χειροκροτούν τους αντιφασίστες διαδηλωτές, τότε ενώθηκαν μαζί τους στους δρόμους, τότε κρύφτηκαν οι φασίστες στα λαγούμια τους.

Μέχρι τότε, μπορεί η καταδίκη της Χρυσής Αυγής να μην ήταν αυστηρά μια «προσωπική υπόθεση» (αυτός, σε αντιδιαστολή με τον τωρινό, ήταν και ο υπότιτλος στην προηγούμενη σχετική ταινία της Κουρούνη), αλλά σίγουρα απείχε αισθητά από το να είναι «υπόθεση όλων μας». Δίχως τη συγκατάθεση της μητέρας του Παύλου Φύσσα, που σήκωσε σχεδόν μόνη της το βάρος στα πέντε «ατελείωτα» χρόνια της δίκης, δεν θα είχαμε καν την ενοποίηση των τριών δικογραφιών – δολοφονίες Φύσσα και Λουκμάν, επίθεση στους κομμουνιστές συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ -, η εξέλιξη μπορεί να ήταν πολύ διαφορετική και, για πολλοστή φορά, οι νοικοκυραίοι να μην πλησίαζαν καν στα παράθυρά τους.