Κυρία, πώς γεννιούνται τα παιδιά; – Πώς διδάσκεις στα παιδιά Σεξουαλική Αγωγή;

Σ’ ένα προαύλιο κάπου στα δυτικά προάστια, οι μικροί μαθητές της Εκτης Δημοτικού απολαμβάνουν το διάλειμμά τους με σύμμαχο τον χειμωνιάτικο ήλιο. Δίπλα στον Γιωργάκη που τρώει το κουλούρι του, τα κορίτσια έχουν μαζευτεί σαν μέλισσες γύρω από το κεφάλι της Ελένης που τους εξηγεί πώς έφτιαξε μια περίτεχνη πλεξούδα με οδηγίες από ένα βίντεο στο Instagram.

Ξαφνικά, ο διαπεραστικός ήχος του κουδουνιού διακόπτει κάθε δραστηριότητα. «Τι έχουμε τώρα;» ρωτάει η Τζένη. «Εργαστήρια», απαντά ο Κώστας και παίρνουν όλα τον δρόμο για την ηλιόλουστη αίθουσα. Η δασκάλα τους, η κυρία Μαρία, τα υποδέχεται με χαμόγελο. Βλέποντάς τα να παίρνουν τις θέσεις τους, σχεδόν μπορεί να διαβάσει το μυαλό τους.

«Πότε έφτασαν Εκτη Δημοτικού!» αναρωτιέται καθώς εκείνη τα πρωτοκαλωσόρισε και στη συνέχεια μαζί έμαθαν να γράφουν, να διαβάζουν, να μετράνε και να ονειρεύονται.

Ο Κώστας βοηθά τη δασκάλα να στερεώσει στα ανοιχτά – λόγω Covid – παράθυρα μερικά σκουρόχρωμα χαρτόνια καθώς το μάθημα της Σεξουαλικής Αγωγής προϋποθέτει συσκότιση, επειδή ξεκινά με την προβολή ενός βίντεο που δίνει τροφή για σκέψη και συζήτηση. Στο πρώτο μάθημα είχαν όλοι συμφωνήσει στο «συμβόλαιο της τάξης» που λέει ότι «ο καθένας μπορεί να λέει τη γνώμη του και οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να την ακούσουν και να τη σεβαστούν, ακόμα και αν δεν συμφωνούν». Οσο παίζει το βίντεο, δεν μιλά κανείς και αυτή η ώριμη στάση τηρείται και κατά τη διάρκεια της συζήτησης. «Μόνο αυτή είναι η δέσμευσή τους για το συγκεκριμένο μάθημα που δεν έχει ούτε βιβλίο ούτε διάβασμα.

Και είναι όλοι εγκρατείς για να μην προσβάλουν κάποιον από τους συμμαθητές τους», λέει στα «ΝΕΑ» η κυρία Μαρία. Αφού σημειώσουν σε ένα χαρτί σκέψεις και συναισθήματα που τους προκάλεσε το βίντεο, αρχίζουν οι απορίες. «Κυρία, πώς γεννιούνται τα παιδιά;», «Κάποιος γεννιέται γκέι;», «Γιατί τα αγόρια δεν έχουν περίοδο;», «Ολα τα αγγίγματα πρέπει να τα θεωρούμε πονηρά;». Μία μία οι ερωτήσεις των παιδιών γίνονται αντικείμενο συζήτησης και λύνονται από τη δασκάλα με λόγια απλά. Οπως εξηγεί η εκπαιδευτικός, τα περισσότερα παιδιά δεν είχαν ιδέα για το ανθρώπινο σώμα, αρκετά πίστευαν ότι τα παιδιά γεννιούνται από την κοιλιά ή ότι το φυσιολογικό είναι να είσαι αδύνατος όπως οι γυναίκες και οι άνδρες που βλέπουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στερεότυπα

Λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι του διαλείμματος, από ένα κουτί που κρατά η δασκάλα οι 22 μαθητές διαλέγουν από μία πολύχρωμη κάρτα. Κάθε κάρτα και από μία στερεοτυπική φράση. «Τα αγόρια είναι καλά στα Μαθηματικά», «Τα αγόρια δεν κλαίνε», «Τα κορίτσια πρέπει να κάνουν δουλειές». Ολα τα παιδιά λένε αν πιστεύουν την κάθε φράση, καταλήγοντας σε ένα συμπέρασμα που γράφεται στον πίνακα: «Δεν παίζει ρόλο το φύλο για το τι θα γίνει κάποιος όταν μεγαλώσει». Κι αφού μπαίνουν τα πράγματα στη θέση τους, βγαίνουν όλοι στην αυλή για παιχνίδι έχοντας αποστηθίσει φράσεις.

«Δεν μου αρέσει να με ακουμπάς, αν το ξανακάνεις θα το πω σε μεγαλύτερο», επαναλαμβάνει η Ελένη για να το μάθει απ’ έξω. «Κάποια πράγματα κι εμείς νιώθουμε άβολα να τα συζητήσουμε με τα παιδιά, οπότε καλό είναι να έχει γίνει μια προεργασία στο σχολείο», λένε οι γονείς κάθε φορά που διαπιστώνουν ότι τα παιδιά επιστρέφουν σπίτι θωρακισμένα με αυτοπεποίθηση αλλά και σεβασμό και ενσυναίσθηση για τον διπλανό τους.

Σε άλλα σχολεία, βέβαια, δεν υπάρχει προτζέκτορας, οι δάσκαλοι έχουν ταμπού, τα παιδιά γελάνε όταν ακούνε μια απορία, οι γονείς απειλούν τους εκπαιδευτικούς για τις «ιδέες» που βάζουν στα παιδιά τους γιατί εκείνοι είναι «άνθρωποι της εκκλησίας». Τα πολύτιμα εφόδια που πήραν τα παιδιά στις επτά ώρες του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων – όπου καταπιάστηκαν με θέματα φύλου, γνώσης και αποδοχής του σώματος, διαδικτυακό εκφοβισμό, κακοποίηση, στερεότυπα και όρια – αποτυπώθηκαν σε ένα ομαδικό κολάζ με εικόνες και συνθήματα.

«Δεν μου αρέσει που υπάρχουν άνθρωποι που κακοποιούν άλλους ανθρώπους», έγραψαν η Τζένη, που πλέον ξέρει ότι μπορεί να γίνει αστροφυσικός, και ο Γιωργάκης, που κατάλαβε ότι δεν χρειάζεται να χάσει κιλά για να έχει φίλους.

• Το μάθημα Σεξουαλικής Αγωγής διδάσκεται υποχρεωτικά από φέτος στην Τρίτη και Εκτη Δημοτικού, ως μία από τις τέσσερις θεματικές ενότητες των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων. Οι άλλες τρεις είναι Περιβάλλον, Ενσυναίσθηση και Τεχνολογία.