Η θλιβερή ιστορία ενός δεινόσαυρου με πνευμονία

Σε ένα θερμό και κατάφυτο ιουρασικό τοπίο στην περιοχή που τώρα ονομάζουμε Μοντάνα, ένας νεαρός δεινόσαυρος υπέφερε για καιρό από μια πνευμονία που μάλλον οδήγησε στον θάνατό του.

Περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια αργότερα, παλαιοντολόγοι αναγνώρισαν στα απολιθωμένα κόκκαλα της «Ντόλι» τις πρώτες ενδείξεις αναπνευστικής λοίμωξης σε δεινόσαυρο.

Μελέτη που δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Scientific Reports καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ντόλι είχε προσβληθεί από ασπεργίλλωση, μια μορφή πνευμονίας που δεν οφείλεται σε βακτήρια ή ιούς αλλά σε μύκητες του γένους Aspergillus, τους οποίους αναγνωρίζουμε σήμερα ως μούχλα.

Λόγω της χρόνιας λοίμωξης, η Ντόλι εμφάνισε αλλοιώσεις σε τρεις σπονδύλους του λαιμού, εκεί όπου βρίσκονταν οι μολυσμένοι αεροφόροι σάκοι της.

Οι δεινόσαυροι υπέφεραν από προβλήματα υγείας όπως όλα τα άλλα ζώα, όμως οι ενδείξεις ασθένειας είναι σπάνιες στο αρχείο των απολιθωμάτων επειδή οι μαλακοί ιστοί σπάνια διατηρούνται. Προηγούμενες μελέτες είχαν αποκαλύψει πάντως ενδείξεις για κατάγματα που επουλώθηκαν, αποστήματα στα δόντια, αρθρίτιδα και άλλες ασθένειες που επηρεάζουν τα οστά.

Η Ντόλι ανήκε σε ένα άγνωστο ως σήμερα είδος που εντάσσεται στην ομάδα των σαυρόποδων, γιγαντόσωμων φυτοφάγων δεινόσαυρων με μακριούς λαιμούς, μακριές ουρές, μικρά κεφάλια και κοντόχοντρα πόδια.

Τα σαυρόποδα, όπως και μια ομάδα σαρκοφάγων δεινοσαύρων που ονομάζονται θηρόποδα, δεν διέθεταν μόνο πνεύμονες αλλά και αεροφόρους σάκους μέσα στα οστά και σε κοιλότητες του σώματος.

Τα σαυρόποδα είχαν πολύ πιο εκτεταμένο αναπνευστικό σύστημα (μπλε, μοβ, γαλάζιο) από ό,τι τα θηλαστικά (Woodruff et al. 2022 / Corbin Rainbolt)

Στην Ντόλι, αλλοιώσεις βρέθηκαν σε τρεις σπόνδυλους με απασβέστωση εκεί όπου ακουμπούσαν αεροφόροι σάκοι, ένδειξη ότι η λοίμωξη είχε επεκταθεί από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο αναπνευστικό σύστημα.

Οι ερευνητές που εξέτασαν τα απολιθωμένα οστά δεν γνωρίζουν το φύλο του δεινόσαυρου, αποφάσισαν όμως να τον ονομάσουν προς τιμήν της Ντόλι Πάρτον.

Το ερπετό είχε μήκος 18 μέτρα και βάρος 4-5 τόνους. Πρέπει να πέθανε σε ηλικία μεταξύ 15 και 20 ετών, δήλωσε στο Reuters ο Κάρι Γούντραφ, διευθυντής παλαιοντολογικού μουσείου στη Μοντάνα και πρώτος συγγραφέας της μελέτης. Αυτό σημαίνει ότι η Ντόλι πρέπει να πλησίαζε την ενηλικίωση.

«Καημένη Ντόλι» σχολίασε ο ανατόμος Λότενς Ουίτμερ του Πανεπιστημίου του Οχάιο, επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Πιθανότατα αισθανόταν απαίσια από τα συμπτώματα λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού που περνάμε και εμείς, όπως πυρετό, πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και παραγωγικό βήχα. Μπλιαχ!».

Γύρω από την ετοιμοθάνατη Ντόλι δεν αποκλείεται να εμφανίστηκαν αρπακτικά, όπως σαρκοφάγοι αλλόσαυροι των οποίων απολιθώματα βρέθηκαν στην ίδια περιοχή της Μοντάνα.

Σήμερα, η ασπεργίλλωση είναι η συνηθέστερη αναπνευστική λοίμωξη στα πτηνά, τα οποία εξλαλλου φέρουν αεροφόρους σάκους, κατάγονται από φτερωτά θηρόποδα και θεωρούνται εξελικτικό παρακλάδι των δεινοσαύρων.