ΗΠΑ: Μικροσκοπικά σπίτια, μεγάλοι στόχοι

Περιτριγυρισμένα από έναν ξύλινο φράχτη και φυτά, απόμερα σε μία συνοικία του Μάντισον, πρωτεύουσας της πολιτείας του Ουινσκόνσιν, στέκουν εννέα μικρά πολύχρωμα σπιτάκια.

Μεγέθους έκαστο μόλις 9 τετραγωνικών μέτρων, έχουν φτιαχτεί με τη συνεργασία των δημοτικών αρχών και της οργάνωσης Occupy Madison: μιας ΜΚΟ-παρακλαδιού του κινήματος κατά της εισοδηματικής ανισότητας, που «σάρωσε» προ ετών τις ΗΠΑ και άλλα μέρη του πλανήτη.

Καθένα από αυτά, «στεγάζει» σήμερα τα όνειρα πρώην αστέγων για ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή.

«Είναι το μεγαλύτερο διάστημα που έχω μείνει ποτέ σε ένα μέρος», λέει στο δημόσιο ραδιόφωνο των ΗΠΑ ο 48χρονος Τζιν Κοξ, ρουφώντας μία γουλιά καφέ και μια τζούρα τσιγάρο έξω από ένα από αυτά τα σπιτάκια, όπου μένει τα τελευταία επτά χρόνια.

Μετά το διαζύγιό του το 2009, εξιστορεί, έμεινε για τέσσερα χρόνια στο νοίκι. Έπειτα, λόγω οικονομικών δυσκολιών, έζησε στο βανάκι του για ένα χρόνο.

Στη συνέχεια, δοκίμασε να μείνει σε καταφύγιο αστέγων. Δεν άντεξε όμως εκεί παραπάνω από δύο νύχτες.

Όταν άκουσε για τα σχέδια δημιουργίας της συνοικίας αστέγων στο Μάντισον, έσπευσε να δηλώσει εθελοντής. Σήμερα, πέρα από το σπιτάκι όπου ζει, συμμετέχει στη διαχείριση του χώρου.

Πράξη αλληλεγγύης

Αντίστοιχες προσπάθειες έτυχαν προσφάτως μεγάλης δημοσιότητας στις ΗΠΑ, μετά την πρωτοβουλία του αστέρα του Χόλιγουντ και Ρεπουμπλικανού πρώην κυβερνήτη της πολιτείας της Καλιφόρνιας, Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, να χρηματοδοτήσει την ανέγερση 25 μικροσκοπικών σπιτιών στο Λος Άντζελες για άστεγους βετεράνους.

«This is the greatest Christmas gift!” @Schwarzenegger donates 25 tiny homes to homeless vets at the VA in West LA.

For the first time in a long time, these vets are now off the streets.

Watch @TheIssueIsShow for an exclusive tour & interview w Arnold & @PSchwarzenegger pic.twitter.com/qaHkNpJ4Gj

— Elex Michaelson (@Elex_Michaelson) December 24, 2021

Με το κόστος στέγασης να έχει εκτοξευτεί στις ΗΠΑ και τον αριθμό των αστέγων να αυξάνεται, τα μικροσκοπικά σπίτια εξαπλώνονται ως λύση, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα και εν μέσω της πανδημίας της COVID-19.

Σχετικά προγράμματα υπάρχουν σε διάφορα άλλα σημεία στην Καλιφόρνια -όπου το πρόβλημα της έλλειψης στέγασης οξύνεται συν τω χρόνω-, στην Ιντιάνα, στο Μιζούρι, στο Όρεγκον και αλλού.

Το μεγαλύτερο εγχείρημα πάντως μέχρι και σήμερα παραμένει αυτό στο Όστιν του Τέξας, όπου οι υπεύθυνοι λειτουργίας έχουν να υπερηφανεύονται για τις συνθήκες διαβίωσης των φιλοξενούμενων.

Πολλαπλά οφέλη

Μελέτη σε 64.000 άστεγους στις Ηνωμένες Πολιτείες κατέδειξε ότι όσοι μένουν στο δρόμο αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες παθήσεις, προβλήματα ψυχικής υγείας και καταχρήσεις έναντι εκείνων που διαμένουν σε προσωρινά καταφύγια.

Μία προσωποποιημένη λύση αυτού του τύπου αποτελούν συνήθως και τα μικροσκοπικά σπίτια, η λειτουργία των οποίων πάντως παρουσιάζουν κατά τόπους διαφορές.

Σε μερικές περιπτώσεις τα διαχειρίζονται φορείς, παρέχοντας καλύτερες συνθήκες από τα κατά γενική ομολογία υποβαθμισμένα καταφύγια στις ΗΠΑ.

Άλλα είναι αυτοδιοικούμενα, όταν το Dignity Village (ελληνιστή «Χωριό Αξιοπρέπειας») στο Πόρτλαντ του Όρεγκον ή το Occupy Madison στο Ουισκόνσιν.

Άλλα, όπως το Tiny Homes Detroit προσφέρουν ακόμη και τη δυνατότητα ιδιοκτησίας ενός μικρού σπιτιού, υπό ευνοϊκές προϋποθέσεις.

Τα συν και τα πλην

«Οποιαδήποτε πρωτοβουλία αυξάνει την προσφορά οικονομικά προσιτών κατοικιών είναι καλοδεχούμενη», τονίζει ο Ναν Ρόμαν, διευθύνων σύμβουλος της οργάνωσης National Alliance to Endlessness για την αντιμετώπιση του εντεινόμενου προβλήματος έλλειψης στέγης στις ΗΠΑ.

Σήμερα «υπάρχουν περίπου 7 εκατομμύρια λιγότερες οικονομικές προσιτές μονάδες στέγασης, συγκριτικά με τα νοικοκυριά που τις χρειάζονται», επισημαίνει.

Είτε λόγω άρνησης συνεργασίας των τοπικών αρχών, είτε εξαιτίας αντιρρήσεων μέρους των κατοίκων, εν τω μεταξύ, πολλές από τις συνοικίες μικροσκοπικών σπιτιών για αστέγους βρίσκονται σε απομακρυσμένα σημεία των αμερικανικών πόλεων και, κατά συνέπεια, μακριά από κοινωνικές υπηρεσίες και θέσεις εργασίας.

Κατά τον Ντόναλντ Γουάιτχεντ Τζούνιορ, πρώην εκτελεστικό διευθυντή του Εθνικού Συνασπισμού για τους Αστέγους στις ΗΠΑ, οι κοινότητες των μικροσκοπικών σπιτιών είναι πράγματι μια καλή λύση, πλην όμως μόνο έκτακτης ανάγκης, ως προστασία για τους άστεγους από τις κακουχίες, τις ασθένειες και τη βία.

Δεν μπορούν ωστόσο να αποτελέσουν μακροπρόθεσμη λύση, επισημαίνει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αύξησης του αριθμού των προσιτών κατοίκων, των κρατικών βοηθημάτων  για τη στέγαση και των μισθωτών θέσεων εργασίας.

«Από τη δεκαετία του ’70, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια θεώρηση ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι στις κοινωνίες μας,  που αξίζουν λιγότερο», αναφέρει. «Τα μικροσκοπικά σπίτια ταιριάζουν σε αυτή τη νοοτροπία».

Για ανθρώπους πάντως όπως ο Τζέι Κόνστεντ, που ζούσε τους τελευταίους επτά μήνες σε δρόμους και σε πάρκα, η διανομή στ στα μικρά σπιτάκια της κοινότητας αστέγων στο Μάντισον δεν φάνταζε με γκέτο, αλλά σαν θείο δώρο.

Για πρώτη φορά εδώ και καιρό, λέει, βλέπει τους γύρω του να του χαμογελούν. Δεν φοβάται και δεν κρυώνει τα βράδια. Έχει ένα μέρος να κάνει ένα μπάνιο και να κοιμηθεί άνετα.

«Όταν έχεις μια στέγη και μια πόρτα που κλειδώνει, δεν είσαι άστεγος», υπογραμμίζει.

Πλέον, αισθάνεται μέρος μιας κοινότητας. Και πρωί παρά πρωί πηγαίνει πια με βόλτες το ποδήλατό του, σε αναζήτηση δουλειάς. Πράγμα δύσκολο, ομολογεί, δεδομένου ότι είναι πια αλκοολικός και έχει ποινικό μητρώο.