Το Ολοκαύτωμα και η Θεσσαλονίκη

Η 27η Ιανουαρίου ήταν  η ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος .

Και η ημέρα τούτη μας έδωσε τη δυνατότητα να θυμηθούμε επώδυνα , ότι στη Θεσσαλονίκη τον Ιούλιο του 1942 οι Γερμανοί Ναζί είχαν μαζέψει χιλιάδες Εβραίους στη σημερινή «Πλατεία Ελευθερίας»  και αφού τους εξευτέλισαν και τους ταπείνωσαν  , τους έστειλαν στα στρατόπεδα θανάτου της Γερμανίας  («Mazower, Salonica – City of Chosts, 424»).

Και έτσι άρχισε ο αποδεκατισμός της ανθηρής Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης (για την οποία μιλάει ο Κωστής Μοσκώφ).

Και νομίζω ότι η Πλατεία Ελευθερίας είναι απαραίτητο να μετατραπεί άμεσα σε ένα «πάρκο μνήμης του Ολοκαυτώματος» (και να εξαφανιστεί πάραυτα το πάρκινγκ αυτοκινήτων το οποίο αυτή τη στιγμή υπάρχει και συνιστά ντροπή για την ιστορικότητα του συγκεκριμένου χώρου) !

Ωστόσο η 27η  Ιανουαρίου  μας έδωσε την ευκαιρία να σκεφθούμε ορισμένα πράγματα και για τα βασικά αίτια τα οποία οδήγησαν στο ναζισμό και στη «βιομηχανοποιημένη εξόντωση» των έξι εκατομμυρίων Εβραίων .

Και το λέω αυτό , γιατί ο αντισημιτισμός και στην Ευρώπη και στην Αμερική βρίσκεται σε έξαρση .

Επιπλέον, ας μη λησμονούμε ότι ο ίδιος ο ελληνικός λαός είχε δώσει απαράδεκτα πριν από λίγα χρόνια ένα υψηλό εκλογικό ποσοστό σε ένα καθαρό νεοναζιστικό κόμμα (: τη Χρυσή Αυγή), που τελικά καταδικάσθηκε ως εγκληματική Οργάνωση από την Ελληνική Δικαιοσύνη .

Επομένως κανείς δεν ξέρει , αν οι συνθήκες οι οποίες έκαναν δυνατό το Ολοκαύτωμα το 1941 έχουν πλήρως εξαλειφθεί ή μπορούν και να επαναληφθούν.

Βεβαίως με διαφορετική μορφή, αφού η ιστορία κάνει κύκλους και δεν υπάρχει πάντοτε  στο τέλος μια ευτυχής κατάληξη ή μια λύτρωση!

Και το βιβλίο το οποίο φωτίζει περισσότερο τα δομικά αίτια της Γενοκτονίας των Εβραίων , είναι η επιστημονική πραγματεία του Αμερικανικού Ερευνητή Ντανιέλ Γκολντχάγκεν με τίτλο «Πρόθυμοι εκτελεστές του Χίτλερ- Οι συνηθισμένοι Γερμανοί και το Ολοκαύτωμα, 1988».

Τι υποστηρίζει ο συγγραφέας; Ο Γκολντχάγκεν φέρνει για πρώτη φορά στο προσκήνιο την «τυπολογία της συλλογικής γερμανικής ευθύνης » .

Με απλά λόγια υποστηρίζει (στηριζόμενος σε ιστορικές πηγές) , ότι ο συστηματικός αποκλεισμός των Εβραίων από τη γερμανική ζωή και η απάνθρωπη εξόντωσή τους πραγματοποιήθηκαν απροκάλυπτα κάτω από τα επιδοκιμαστικά βλέμματα και με τη συμμετοχή όλων σχεδόν των στελεχών της γερμανικής κοινωνίας.

Από τους νομικούς, τους γιατρούς, τους δασκάλους  ή τις Εκκλησίες .Αυτό σημαίνει ότι ο ναζισμός δεν είχε στηριχθεί μόνο από τα Ες-Ες ή τους πιο φανατικούς του χιτλερικού καθεστώτος (όπως απλοϊκά και αφελώς έχει γραφτεί πολλές φορές).

Και ποια ήταν η αιτία εκείνη η οποία είχε κάνει τους περισσότερους Γερμανούς πρόθυμους εκτελεστές (willing Executioners) της κτηνώδους βούλησης του Χίτλερ;

Ένας δηλητηριώδης φυλετικός αντισημιτισμός , ο οποίος είχε παγιώσει τη πολιτισμική αντίληψη , ότι ο Jude (: ο Εβραίος) ήταν ένα διαβολικό φόβητρο για το γερμανικό έθνος που έπρεπε οριστικά να αφανιστεί  (όταν μάλιστα οι Εβραίοι δεν αποτελούσαν ούτε το 1% του Γερμανικού πληθυσμού)!

Αναφέρει, μάλιστα, ο Γκολντχάγκεν ότι πολλοί από τους δολοφόνους γνώριζαν , ότι δεν ήταν υποχρεωμένοι να σκοτώνουν. Και ότι στην ιστορία του Ολοκαυτώματος κανείς Γερμανός  δεν τιμωρήθηκε , επειδή αρνήθηκε να εκτελέσει Εβραίους.

Και όμως οι «πρόθυμοι εκτελεστές του Χίτλερ» (: οι απλοί Γερμανοί πολίτες) συνέχιζαν να σκοτώνουν, χωρίς να τους ενοχλεί , αν το αίμα ή τα μυαλά των θυμάτων πασάλειβαν τα πρόσωπά τους (σ.49).

Και το πιο παρανοϊκό μέγεθος: Ήταν τόσο πεπεισμένοι για την αποστολή τους, ώστε αφού σφάγιαζαν κατά χιλιάδες αόπλους Εβραίους (όπως το περίφημο τάγμα 101 στην Πολωνία) , ύστερα διοργάνωναν συζητήσεις για την ηθική ή έκαναν κινηματογραφικές προβολές ή μιλούσαν για το θεό(σ. 354)!

Υπολογίζει , μάλιστα, ο Γκολντχάγκεν , ότι ο αριθμός των στρατοπέδων συγκέντρωσης ξεπερνούσε τις 10.000 (!) και ότι εκατομμύρια Γερμανοί είχαν ασμένως αποδεχθεί να είναι δολοφονικά γρανάζια αυτής της μηχανής του θανάτου (σ.237).

Το συμπέρασμα; Είτε συμφωνεί κανείς, είτε διαφωνεί με την παραπάνω ανάλυση  ένα είναι σίγουρο: Χωρίς τη συναίνεση των απλών Γερμανών πολιτών ο ναζισμός και το Ολοκαύτωμα δεν θα είχαν εκκολαφθεί!

Και αυτό πρέπει να το θυμούνται όλοι εκείνοι οι οποίοι σε περιόδους οικονομικής κρίσης ή απογοήτευσης για τη δυτική δημοκρατία ψηφίζουν του θαυμαστές του Χίτλερ !

Γρηγόρης Καλφέλης – Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ  (kalfelis@law.auth.gr)