Η τέλεια καταιγίδα

Κι αν τα αυταρχικά καθεστώτα δεν πέσουν από τις διαδηλώσεις των πολιτών τους υπέρ της δημοκρατίας, αλλά από τις «εξεγέρσεις της πείνας»; Κι αν δηλαδή οι αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών εξελιχθούν σε μια «τέλεια καταιγίδα»;

Στα είκοσι χρόνια που κυβερνά την Τουρκία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ποτέ μέχρι σήμερα δεν ήταν τόσο δύσκολη η οικονομική κατάσταση της χώρας. Το 2021, το τουρκικό νόμισμα έχασε τη μισή του αξία, ενώ ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο 40%. Και ο τούρκος πρόεδρος έχει ξεμείνει από συμμάχους που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν ενόψει των δύσκολων εκλογών που αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κλείσει οριστικά τις πόρτες της. Ο Πούτιν δεν εκτιμά καθόλου τη στρατιωτική βοήθεια που παρέχει στην Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ δεν βλέπει με καλό μάτι την αγορά όπλων από τη Ρωσία. Οι αραβικές πρωτεύουσες δεν ξεχνούν ότι προσπάθησε να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία συμμαχώντας με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Ακόμη και το Ιράν ανησυχεί για την απόπειρα προσέγγισής του με το Ισραήλ.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, επισημαίνει ο Ζιλιέν Μπουισού στη «Monde», τα νοικοκυριά διαθέτουν τον μισό τους προϋπολογισμό σε είδη διατροφής. Η τιμή των ειδών αυτών, όμως, αυξήθηκε πέρυσι κατά 28%. Και οι πολίτες δεν μπορούν να βασιστούν στη βοήθεια των κρατών, τα οποία υπερχρεώθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας και αναγκάζονται τώρα να μειώσουν τις κοινωνικές τους δαπάνες. Ο συνδυασμός, έτσι, της ανόδου των τιμών και της δημοσιονομικής λιτότητας προσλαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις. Οι ταραχές τον περασμένο μήνα στο Καζαχστάν ξεκίνησαν όταν καταργήθηκε το «πλαφόν» στις τιμές του πετρελαίου, για ανάλογους λόγους ξεσηκώθηκε το περασμένο φθινόπωρο ο πληθυσμός στον Ισημερινό, ενώ και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν περνάει «λευκές νύχτες».

Το κόστος ζωής και το επίπεδο των μισθών απειλούν το πολιτικό μέλλον και του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, όπου ο πληθωρισμός έφτασε τον περασμένο Νοέμβριο στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαπέντε ετών (7,4%). Βλέποντας τον κίνδυνο, ο Βίκτορ Ορμπαν ανακοίνωσε πριν από μερικές εβδομάδες ανώτατη τιμή σε έξι βασικά προϊόντα διατροφής, μεταξύ των οποίων το αλεύρι και το γάλα.

Οσο για το πρόσωπο των ημερών, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, μπορεί να έχει 620 δισεκατομμύρια δολάρια στα ταμεία, μια εξουδετερωμένη αντιπολίτευση, έναν φιμωμένο Τύπο κι έναν σύγχρονο στρατό, αλλά βρίσκεται κι αυτός αντιμέτωπος με την πτώση της αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού, με τη μείωση της δημοτικότητάς του και με τη λαχτάρα όλων των πρώην σοβιετικών δορυφόρων για δημοκρατία. Οπως επισημαίνει ο Μπερνάρ Γκετά στη «Repubblica», μοιάζει να έχει ξεχάσει έναν χρυσό κανόνα των ηγετών: να μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί μετά.