Χαστούκι στον Ερντογάν από τη «Συμμαχία του Έθνους»

Δεκαοκτώ μήνες πριν από τις επόμενες προγραμματισμένες κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, κι ενώ οργιάζουν οι φήμες για πρόωρες εκλογές εντός του 2022, με τον πληθωρισμό στα ύψη και τη λίρα στα τάρταρα, οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν μια εικόνα κάθε άλλο παρά ευοίωνη για τον τούρκο πρόεδρο: σύμφωνα με τη δημοσκόπηση «Ο Παλμός της Τουρκίας – Ιανουάριος 2022» που δημοσιοποίησε το Σαββατοκύριακο το ινστιτούτο Metropoll, ένα 49,7% των πολιτών τάσσονται υπέρ της επονομαζόμενης «Συμμαχίας του Εθνους», όπως ονομάζεται ο αντιπολιτευόμενος συνασπισμός, και μόνο ένα 42,1% «ψηφίζουν» την κυβερνώσα ισλαμοεθνικιστική «Συμμαχία του Λαού» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (AKP) και του Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP).

Σε αυτό το πλαίσιο, το δείπνο εργασίας που είχαν το βράδυ του Σαββάτου, για πρώτη φορά σε πλήρη σύνθεση, οι έξι ηγέτες της «Συμμαχίας του Εθνους», ανάμεσά τους και δύο πρώην στενοί συνεργάτες του Ερντογάν, ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Αλί Μπαμπατζάν, αποκτά ιδιαίτερη σημασία.

Νταβούτογλου και Μπαμπατζάν υπήρξαν συνιδρυτές του ΑΚΡ, αποχώρησαν ωστόσο προκειμένου να συγκροτήσουν δικά τους κόμματα, το Κόμμα του Μέλλοντος (Gelecek) ο πρώτος και το Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA) ο δεύτερος, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις πολιτικές του Ερντογάν. Μαζί τους, γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι – ώστε να συμβολίζεται η ισοτιμία τους – κάθισαν το Σάββατο ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), η Μεράλ Ακσενέρ του εθνικιστικού Καλού Κόμματος (IYI), ο Τεμέλ Καραμολάογλου του ισλαμιστικού Κόμματος Ευδαιμονίας (Saadet) και ο Γκιουλτεκίν Ουισάλ του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος (DP).

Επειτα από αρκετές διμερείς συναντήσεις, ήταν η πρώτη τους συνάντηση με απαρτία – το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το φιλοκουρδικό HDP, το οποίο τελεί υπό διωγμό από το καθεστώς Ερντογάν, δεν αποτελεί επισήμως μέρος της συμμαχίας, αν και είχε στηρίξει τους υποψηφίους της στις τοπικές εκλογές του 2019.

Από την κοινή δήλωση που δόθηκε, σε κάθε περίπτωση, στη δημοσιότητα μετά το πέρας της συνάντησης το Σάββατο, καθίσταται ξεκάθαρος και ο σκοπός της: οι έξι ηγέτες επεσήμαναν πως η Τουρκία αντιμετωπίζει «τη βαθύτερη πολιτική και οικονομική κρίση» στην ιστορία της, και επέρριψαν την ευθύνη για αυτό στο εκτελεστικό προεδρικό σύστημα που εγκρίθηκε μέσω δημοψηφίσματος το 2017 και εφαρμόστηκε στις εκλογές του 2018, κάνοντας τον Ερντογάν απόλυτο κυρίαρχο της Τουρκίας. Κοινός τους στόχος, επεσήμαναν, είναι να μετατραπεί η διακυβέρνηση της Τουρκίας σε ένα «ενισχυμένο κοινοβουλευτικό σύστημα». Οι «6» δεν κατονόμασαν ούτε μία φορά τον Ερντογάν, είναι δεδομένο ωστόσο πως το ζητούμενο είναι να βρουν έναν τρόπο να συνεργαστούν προκειμένου να τον ανατρέψουν.

Περισσότερες λεπτομέρειες όσον αφορά τη συμφωνία τους αναμένεται να δημοσιοποιηθούν στα τέλη του μήνα. Σύμφωνα ωστόσο με κομμάτια του σχεδιαζόμενου, κοινού «οδικού χάρτη» που αποκάλυψε ο τουρκόφωνος ιστότοπος της Deutsche Welle, οι έξι αντιπολιτευόμενοι ηγέτες προτείνουν την αναδιανομή των εξουσιών και των καθηκόντων που συγκεντρώνει επί του παρόντος η τουρκική προεδρία, επιστρέφοντάς τα στην κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό – έναν θώκο που φιλοδοξούν να επαναφέρουν.

Ο πρόεδρος θα επιστρέψει για μία ακόμα φορά σε έναν πιο συμβολικό ρόλο, και θα εκλέγεται για μία και μοναδική επταετή θητεία. Με βάση πάντα τη σχεδιαζόμενη πρόταση, δεν θα έχει την εξουσία να εκδίδει διατάγματα σε συνθήκες κατάστασης εκτάκτου ανάγκης – όπως έχει κάνει κατά κόρον ο Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Η «Συμμαχία του Εθνους» προτείνει επίσης να χαμηλώσει το όριο εισόδου στη Βουλή από το 10% σήμερα στο 3% καθώς και μία σειρά από μέτρα που θα διασφαλίσουν τον διαχωρισμό των εξουσιών και την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Στα χαρτιά, μάλιστα, φέρεται να βρίσκεται και η αναζήτηση ενός κοινού υποψηφίου στις επόμενες προεδρικές εκλογές.