ΗΠΑ-Ρωσία: Από την Κρίση στην Διπλωματική Προσέγγιση;

Μήπως η πολιτική Μπάιντεν απέναντι στο ζήτημα της Ουκρανίας συνιστά έναν εντυπωσιακό διπλωματικό ελιγμό που θα πετύχει έναν σημαντικό αμερικανικό γεωστρατηγικό στόχο; Σημαντικοί παράγοντες του αμερικανικού κατεστημένου έχουν ευθαρσώς τοποθετηθεί εναντίον της παραπέρα επέκτασης του ΝΑΤΟ.

Και σαν συνέπεια απορρίπτουν την ένταξη της Ουκρανίας σε αυτό. Ο παληός γκουρού της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Σοβιετική Ένωση κι αρχιτέκτονας της πολιτικής ανάσχεσης (containment) Τζώρτζ Κένναν, που είχε στείλει το περίφημο μεγάλο τηλεγράφημα (long cable) που αποτύπωνε τις αρχές του μετέπειτα Ψυχρού Πολέμου, είχε διατυπώσει την αντίθεσή του στην επέκταση του ΝΑΤΟ με άρθρο του το 2007.

Ο γνωστός αρθογράφος των New York Times, Τζώρτζ Φρήντμαν, είχε εξηγήσει το άγχος της Ρωσίας με κάθε προοπτική περιορισμού του «στρατηγικού της βάθους» («Russia’s Search for Strategic Depth», NYT, 17-7-2020). Αλλά κι ο πρ. Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Ντειβιντ Οουεν, στο βίβλιο του «Γρίφος, Μυστήριο και Αίνιγμα» επισημαίνει πως είναι λάθος η ένταξη της Ουκρανίας (όπως και της Γεωργίας και της Λευκορωσίας) στο ΝΑΤΟ.

Οι περισσότεροι γνώστες λοιπόν των ζητημάτων που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής της Δύσης με την Ρωσία επιμένουν πως είναι λάθος η παραπέρα διεύρυνση της Δυτικής Συμμαχίας προς την Ανατολή. Διότι η Ρωσία θα αισθανθεί απειλουμενη κι εκτεθειμένη. Πάντα η άμυνα και η ασφάλειά της στηριζόταν στην απόσταση. Ετσι επικράτησε του Ναπολέοντα και κατατρόπωσε τον Χίτλερ. Επί Ψυχρού Πολέμου, τα στρατεύματα της Δύσης βρίσκονταν σε απόσταση 2.300 χλμ από την Μόσχα.

Τώρα, με τις Βαλτικές χώρες ενταγμένες στην Συμμαχία, τα δυτικά στρατεύματα βρίσκονται μόνο 160 χλμ από την Αγία Πετρούπολη. Παρά τις υποσχέσεις ηγετών της Δύσης πως αυτό δεν θα συνέβαινε ποτέ. Αν ενταχθεί και η Ουκρανία, το λεγόμενο στρατηγικό βάθος περίπου θα εξαφανισθεί. Γιατί λοιπόν η Ουάσινγκτον επιμένει;

Υπάρχει ένα ενδεχόμενο που αποκαλύπτει μακρόπνοη και βαθειά στρατηγική σκέψη. Η κορύφωση της έντασης με το Κρεμλίνο έφερε για την ώρα αρκετά κοντά την Μόσχα με το Πεκίνο. Που για την ώρα αποτελεί τον κύριο και ουσιαστικότερο αντίπαλο των ΗΠΑ. Η Κίνα ανοίχθηκε σε δηλώσεις κατα του ΝΑΤΟ και της διεύρυνσής του προς Ανατολάς. Αν βρεθεί κάποια φόρμουλα καθησυχασμού των ανησυχιών της Ρωσίας, μέσω αποκλεισμού κάθε ιδέας ένταξης της Ουκρανίας, το κλίμα απότομα θα αλλάξει.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως η Ρωσία μακροπρόθεσμα ανήκει στην Ευρώπη. Και είναι ένας σημαντικός οικονομικός παίκτης σε καίρια επιχειρηματικά ζητήματα, ιδιαίτερα στην ενέργεια. Γι αυτό είναι εντελώς εξωπραγματικές οι υποθέσεις πως θα ξεσπάσει σοβαρή ενεργειακή κρίση με ευθύνη της Μόσχας. Η στρόφιγγα του αερίου και του πετρελαίου πολύ δύσκολα θα κλείσει. Διότι ενώ η Δύση θα υποφέρει από έλλειμμα ενέργειας η Ρωσία θα χάσει πολλά εισοδήματα. Που είναι απαραίτητα για την οικονομική και κοινωνική της ισορροπία. Ακόμα και στις χειρότερες στιγμές του Ψυχρού Πολέμου ουδέποτε η Μόσχα – πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ενωσης τότε – δεν αποφάσισε την διακοπή της ροής πετρελαίου και αερίου προς την Δύση. Διότι είχε απόλυτη ανάγκη των εσόδων. Ετσι και τώρα δεν πρόκειται να ταράξει τα σχετικά επιχειρηματικά της σχέδια.

Αν λοιπόν βρεθεί μια συμβιβαστική λύση για την Ουκρανία, κάτι που όλοι το επιθυμούν, η Δύση γενικότερα θα βρεθεί, μετά από πολλά χρόνια, πολύ κοντά στο Κρεμλίνο. Να μη μας διαφεύγει πως η Μόσχα σχολίασε, μετά την επίσκεψη εκεί του Γάλλου Προέδρου, πως μόνο με τις ΗΠΑ θα καταλήξει σε συμφωνία! Πολλές τότε ισορροπίες αναπόφευκτα θα ανατραπούν. Και η Κίνα θα μείνει τότε ξαφνικά απομονωμένη. Ενας ρεαλιστικός στόχος της Ουάσινγκτον θα έχει πραγματοποιηθεί. Μία εντυπωσιακή διπλωματική μανούβρα θα έχει τότε ολοκληρωθεί…