Ιαπωνία: Οι τελευταίοι της Φουκουσίμα

«Επιτέλους, η μέρα έφτασε», είπε με ανακούφιση ο 70χρονος Γιόιτσι Γιατσούντα. «Θέλω να ζήσω όπως παλιά, ακόμα κι αν δεν είναι ακριβώς το ίδιο».

Τα λόγια αυτά τα έλεγε καθώς ετοιμαζόταν να μπει και πάλι στο σπίτι του για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν 11 χρόνια.

Τόσο διάστημα χρειάστηκε να περάσει μέχρι οι αρχές της Ιαπωνίας να δώσουν το «πράσινο φως» για την ασφαλή επιστροφή όσων επιθυμούσαν στη παραθαλάσσια πόλη Φουτάμπα.

Την τελευταία «απαγορευμένη ζώνη» στην περιφέρεια της Φουκουσκίμα, που στις 11 Μαρτίου του 2011 επλήγη διαδοχικά από τον φοβερό υποθαλάσσιο σεισμό των 9 Ρίχτερ, το φονικό τσουνάμι και τη δεύτερη μεγαλύτερη πυρηνική καταστροφή στα παγκόσμια χρονικά, μετά το Τσερνόμπιλ.

Ο Γιόιτσι ήταν ένας από τους περίπου 160.000 κατοίκους της περιοχής που διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για να σωθούν από την τριπλή καταστροφή.

Τον τελευταίο μήνα, οι αρχές έκριναν ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας στη Φουτάμπα ήταν πια αρκετά χαμηλά, ώστε οι άνθρωποι να επιστρέψουν για λίγο στα σπίτια τους, με ασφάλεια, στο πλαίσιο μιας δοκιμαστικής διαμονής.

Η κανονική άδεια για μόνιμη μετεγκατάσταση δεν αναμένεται να δοθεί πριν από τον Ιούνιο. Κι αυτό με επιφυλάξεις.

Παρ’ όλα αυτά, ο 70χρονος Γιόιτσι αδημονεί.

Μαζί με τη σύζυγό του, μετέφεραν ήδη ένα ψυγείο και ένα φούρνο μικροκυμάτων στο παλιό σπίτι τους, που είχε μείνει όλα αυτά τα χρόνια έρημο, μολυσμένο με ραδιενέργεια, αλλά όρθιο από τον τότε σεισμό και το τσουνάμι.

Abandoned TEPCO ‘dokushin-ryō’ (employee dormitory), Futaba, Fukushima. 廃墟の東京電力株式会社独身寮、福島県双葉町。 The work of decommissioning the damaged nuclear reactors is far from over. #fukushima #TEPCO #nucleardisaster pic.twitter.com/Ny0V2xeADJ

— C. E. J. Simons (@cejsimons) March 12, 2021

Μια πόλη «φάντασμα»

«Είμαστε βέβαιοι ότι στην πόλη μας μπορούν να εγκατασταθούν περισσότεροι άνθρωποι, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που θα κάνει όσους επιστρέφουν να αισθάνονται ότι πήραν τη σωστή απόφαση», δήλωσε ο δήμαρχος του Φουτάμπα.

Όμως, ως τις αρχές Φεβρουαρίου, μόνο 19 άτομα από 13 νοικοκυριά είχαν κάνει αίτηση συμμετοχής στο λεγόμενο «πρόγραμμα προπαρασκευαστικής διανυκτέρευσης» στα παλιά τους σπίτια.

Η διαφορά είναι σοκαριστική στην πόλη, που πριν από την καταστροφή είχε 7.140 κατοίκους.

Τώρα, στην καλύτερη των περιπτώσεων, οι αρχές ευελπιστούν ότι θα μετεγκατασταθούν περίπου 2.000 άτομα, παλιοί και νέοι κάτοικοι.

Κι αυτό, σε βάθος πέντε χρόνων μετά την άρση της καραντίνας…

Σε περσινή έρευνα, μόλις το 10% των παλιών κατοίκων της Φουτάμπα δήλωσε ότι επιθυμεί να επιστρέψει. Οι υπόλοιποι είτε φοβούνται, είτε έχασαν τα σπίτια τους από το καταστροφικό τσουνάμι.

«Είναι λυπηρό», παρατηρεί ο Γιόιτσι, που γεννήθηκε στη Φατούμπα, τα τελευταία 11 χρόνια μετακομίσει από το ένα μέρος στο άλλο και τώρα, στα 70 του, λαχταρά να επιστρέψει στη γενέτειρά του.

«Θέλω οι αρχές να λάβουν μέτρα», λέει με παράπονο, «για να ενθαρρύνουν τον κόσμο να επιστρέψει».

Μισή… επιστροφή

Ο 45χρονος Γιούζι Ονούμα το αποτόλμησε προ ημέρων, μαζί με τη γυναίκα του και τα δύο ανήλικα παιδιά τους. Το έκανε όμως με μισή καρδιά.

Το σπίτι του στη Φουτάμπα στέκεται μόνο του, περιτριγυρισμένο από ερείπια και άδεια οικόπεδα.

Είχε σκεφτεί να κατεδαφίσει και το δικό του, αντί να μπει στη διαδικασία των επισκευών και της απορρύπανσης από τη ραδιενέργεια.

Άλλαξε όμως γνώμη όταν, έπειτα από μια μονοήμερη επίσκεψη προ μηνών στην πόλη, ο 8χρονος γιος του εκμυστηρεύτηκε ότι θέλει να περνούν εκεί τα καλοκαίρια.

«Η ζημιά από την πυρηνική καταστροφή δεν είναι πάντα ορατή», είπε ο Γιούζι στα παιδιά του, καθώς περπατούσαν τις προάλλες στους δρόμους της Φατούμπα, στο πλαίσιο της δοκιμαστικής, ολιγοήμερης εκεί διαμονής τους.

«Le nucléaire est notre avenir radieux»
Futaba – Fukushima. Zéro habitant#Tchernobyl pic.twitter.com/caZzatbRl2

— Jules Balarate (@JBalarate) January 25, 2022

Μέχρι και το 2016, στην είσοδο της πόλης υπήρχε μία τεράστια πινακίδα που καλωσόριζε τους επισκέπτες, με ένα σύνθημα που ο ίδιος ο Γιούζι είχε σκαρφιστεί ως μαθητής, κερδίζοντας στον τοπικό διαγωνισμό.

«Η πυρηνική ενέργεια είναι η ενέργεια ενός φωτεινού μέλλοντος», έλεγε.

Σήμερα, έπειτα από όλα όσα τραγικά συνέβησαν, ο 45χρονος Ιάπωνας έχει εντελώς διαφορετική γνώμη.

Η πινακίδα δεν υπάρχει πια την περιοχή. Ξηλώθηκε, γιατί κινδύνευε να καταρρεύσει.

Σήμερα, είναι έκθεμα στον εξωτερικό χώρο ενός τοπικού μουσείου, ως υπενθύμιση της πυρηνικής καταστροφής της Φουκουσίμα.

«Θέλω να πιστεύω ότι θα συμβολίσει την αποφασιστικότητα να μην έχουμε άλλο πυρηνικό ατύχημα και αυτή τη φορά να στοχεύσουμε σε ένα πραγματικά λαμπρό μέλλον», τονίζει τώρα ο Γιούζι.

«Πρέπει να πω στα παιδιά μου τα πάντα για την πυρηνική ενέργεια», λέει, «συμπεριλαμβανομένου και του δικού μου μαθητικού “λάθους”. Ίσως έτσι δεν θα επαναληφθεί ποτέ»…