Η κατάληψη της Νομικής Σχολής το 1973: Τα γεγονότα της πρώτης μεγάλης αντίδρασης των φοιτητών

«Δεν σε θέλει ο λαός, πάρ’ τη Δέσποινα και μπρος!», «Κάτω η επιστράτευση», «Ελλάς Ελλήνων φυλακισμένων»…

Τα παραπάνω ήταν κάποια από τα συνθήματα που ακούστηκαν για πρώτη φορά σαν σήμερα το 1973, από το στόμα 4.000 φοιτητών οι οποίοι κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής Αθηνών.

Ειδικότερα, στις αρχές του 1972, συγκροτήθηκαν οι πρώτες Φοιτητικές Επιτροπές Αγώνα (ΦΕΑ), που αμφισβητούσαν ανοιχτά τα διορισμένα από τη χούντα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων. Στα πανεπιστήμια δραστηριοποιούνταν οργανώσεις κατά κύριο λόγο από την Αριστερά («Ρήγας Φεραίος», «Αντι-ΕΦΕΕ», «ΑΑΣΠΕ» κ.α).

Από την ταράτσα του κτιρίου καλούν το λαό της Αθήνας να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες και απαγγέλλουν τον όρκο: «Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ’ όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων».

Το Νοέμβριο του 1972 η δικτατορία, θέλοντας να θολώσει τα νερά, προκήρυξε εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους, τις οποίες κέρδισαν οι προσκείμενοι σε αυτή φοιτητές. Τα πολλά περιστατικά νοθείας που αναφέρθηκαν, συνετέλεσαν στη δημιουργία ένας μαχητικού και ριζοσπαστικοποιημένου φοιτητικού κινήματος.

Σε αναβρασμό οι φοιτητές από τις αρχές του 1973

Από την αρχή του 1973 οι φοιτητές βρίσκονταν σε αναβρασμό. Στις 5 Φεβρουαρίου οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν γενική αποχή από τα μαθήματα. Η Χούντα απαντά στις 13 Φεβρουαρίου με τη δημοσίευση του νομοθετικού διατάγματος 1347, με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να ανακαλεί τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματά τους. Η απόφαση αυτή αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της επελθούσας φοιτητικής έκρηξης.

Οι φοιτητές χορεύουν και τραγουδούν το «Πότε θα κάνει ξαστεριά», ρίχνουν στα πεζοδρόμια αυτοσχέδια τρικ και χειρόγραφες προκηρύξεις. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι: «Λευτεριά στα αδέλφια μας», «Δημοκρατία», «Δεν περνά ο φασισμός», «Κάτω η χούντα», «Ελλάς Ελλήνων Φυλακισμένων».

Την ίδια ημέρα και την επομένη γίνεται συγκέντρωση και διαδήλωση μέσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η Αστυνομία παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο, εισβάλλει στο Ίδρυμα και συλλαμβάνει 11 φοιτητές που τους παραπέμπει σε δίκη. Σχεδόν αμέσως και παρά τις αντιδράσεις, 88 φοιτητές έλαβαν φύλλο πορείας για να παρουσιαστούν στο στρατό.

Μαζί τους -έμμεσα- οι πρυτανικές αρχές

Στις 21 Φεβρουαρίου 1973, 4.000 φοιτητές καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής Αθηνών στην οδό Σόλωνος. Στο Συντονιστικό της κατάληψης μετείχαν γνωστές προσωπικότητες της δημόσιας ζωής σήμερα (Στέφανος Τζουμάκας, Νίκος Μπίστης, Όλγα Τρέμη).

• Διαβάστε επίσης: Πολυτεχνείο 1973 – Το χρονικό της Εξέγερσης ενάντια στη Χούντα

Από την ταράτσα του κτιρίου καλούν το λαό της Αθήνας να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες και απαγγέλλουν τον όρκο: «Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ’ όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων».

Η αστυνομία επιτίθεται και διαλύει βίαια τους συγκεντρωμένους. Ο κόσμος όμως συγκεντρώνεται και πάλι μετά από λίγο στην οδό Ακαδημίας. Η κατάληψη της Νομικής έληξε αναίμακτα το απόγευμα της άλλης μέρας. Οι φοιτητές αποχωρούν συντεταγμένα, έχοντας σημειώσει μια ουσιαστική νίκη.

Οι πρυτανικές αρχές ανέχονται σιωπηρά την κατάληψη, χωρίς να ζητήσουν την επέμβαση της αστυνομίας. Πολιτικοί, πνευματικοί άνθρωποι, ακόμη και στρατηγοί εν αποστρατεία σπεύδουν να υπερασπιστούν τους φοιτητές.

Ο δρόμος για το Πολυτεχνείο είχε ανοίξει

Το βράδυ της επόμενης ημέρας (22 Φεβρουαρίου) άρχισε η αποχώρηση των καταληψιών, με την κάλυψη χιλιάδων διαδηλωτών, που κατέκλυσαν τους δρόμους γύρω από τη Νομική. Ωστόσο, υπήρξαν συγκρούσεις με την αστυνομία και παρακρατικούς, με αποτέλεσμα τραυματισμούς και συλλήψεις διαδηλωτών.

Πρωτοσέλιδο μία ημέρα μετά την κατάληψη

Η λαϊκή κινητοποίηση εμψύχωσε τους φοιτητές, που προχώρησαν και σε δεύτερη κατάληψη της Νομικής (20 Μαρτίου 1973). Αυτή τη φορά, οι πρυτανικές αρχές ζήτησαν την επέμβαση της αστυνομίας και η κατάληψη τελείωσε με δεκάδες τραυματίες και συλλήψεις φοιτητών και διαδηλωτών. Όμως, ο δρόμος για το Πολυτεχνείο (17 Νοεμβρίου 1973) είχε ανοίξει.

Με πληροφορίες από: vima.gr, sansimera.gr, ert.gr