Η Ουκρανία βάζει «φωτιά» στην οικονομία

Η ενσωμάτωση «πολεμικών” σεναρίων στο κρατικό προϋπολογισμό βάζει αναγκαστικά φρένο στην ατζέντα της κυβέρνησης, η οποία αντιμετωπίζει ακόμα μία κρίση, μετά και την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Τα επιτελεία  – και κυρίως στο οικονομικό πεδίο- προετοιμάζονται για όλες τις πιθανές εκβάσεις, δεδομένου μάλιστα της προϋπάρχουσας αναταραχής στις τιμές ενέργειας. Οι απειλητικοί παράγοντες της ακρίβειας και των σεναρίων για εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν βάλει το οικονομικό επιτελείο σε κατάστασης εγρήγορσης ακόμα και για αλλαγές στον κρατικό προϋπολογισμό.

Εξάλλου οι υπολογισμοί του οικονομικού επιτελείου για το κόστος των αυξήσεων της ενέργειας στην οικονομίας είναι αποκαλυπτικοί: Για κάθε 10 ευρώ αύξησης στο φυσικό αέριο προκαλείται ζημιά 600 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ. Ως αντίβαρο ακόμα υπάρχουν οι θετικές προβλέψεις ( ξένων οίκων, Κομισιόν, ΤτΕ κ.λπ) για  ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης το 2022 κοντά στο 5% κυρίως λόγω της αύξησης των επενδύσεων και της ανόδου του τουρισμού. Όμως αν οι διεθνείς αναταραχές ξεφύγουν χρονικά και σε ένταση τότε δημιουργούνται άλλα δεδομένα εκτροχιάζονται και την πολιτική ατζέντα της κυβέρνησης, ιδιαιτέρως στο οικονομικό μέτωπο. Το σήμα που δίνει η κυβέρνηση σε γενικές γραμμές είναι η πολύ προσεκτική οικονομική διαχείριση και η προετοιμασία για το κάθε ενδεχόμενο, παραμένοντας όμως στις εκτιμήσεις για ισχυρή άνοδο στον τουρισμό.

Τα πάνω- κάτω

Αυτό που θα φέρει τα πάνω – κάτω είναι το ενδεχόμενο μίας σημαντικής ανατροπής, πρώτον, ως προς τα μεγάλα ποσοστά της περαιτέρω ανόδου των τιμών, και δεύτερον, ως προς την διάρκεια (δηλαδή μετά το τρίτο τρίμηνο). Αυτοί οι παράγοντες δεν αποκλείεται να οδηγήσουν την κυβέρνηση να πάρει πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό επιβαρύνοντας  τις προβλέψεις για το 2022, κάτι που μεταφράζεται, δηλαδή, σε αλλαγές στο σκέλος των δαπανών. Η βασική πρόβλεψη είναι να καλυφθεί μέρους του ενεργειακού κόστους από τους πόρους Μετάβασης όλο το 2022 ( ήδη έχουν δοθεί περι τα 2 δισ. Ευρώ σε επιδοτήσεις ρεύματος και θέρμανσης).

Το οικονομικό και κυβερνητικό επιτελείο ενσωματώνει στις προβλέψεις του και τις συνεχείς αυξήσεις που καταγράφει ο πληθωρισμός. Ο δείκτης ανήλθε σε υψηλά 25 ετών τον Ιανουάριο στα επίπεδα του 6,1%. Το γεγονός δε ότι αυξήσεις στο ρεύμα έφτασαν το 56,7%  στο φυσικό αέριο το 154%, το  36% στο πετρέλαιο θέρμανσης, ενώ άνοδο κατέγραψαν και βασικά προϊόντα (πχ 15,4% στο ελαιόλαδο, 17,3% στα σπορέλαια, 14% στα φρέσκα λαχανικά) αναγκάζουν την κυβέρνηση να επεκτείνει τα μέτρα στήριξης. Ήδη η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει αποφάσεις για επίδομα ποσού περί τα 300 ευρώ κοντά στο Πάσχα -πέραν των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς και της αύξησης του κατώτατου μισθού.

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία κρίνουν το έκτακτο επίδομα

Από την κυβέρνηση ήδη έχουν στείλει το μήνυμα για την κρισιμότητα των εξελίξεων στο ζήτημα της Ουκρανίας και στην πορεία της οικονομίας. Στελέχη έχουν τονίσε ότι οποιαδήποτε  απόφαση και αν ληφθεί, πρωτίστως θα πρέπει να υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό  από τις εξελίξεις στην Ουκρανία που επηρεάζουν συνολικά την οικονομία στην Ευρώπη και από το μακροοικονομικό σενάριο που θα κατατεθεί στις 30 Απριλίου από την Ελλάδα στις Βρυξέλλες. Σημείο κλειδί είναι οι ανακοινώσεις για το ΑΕΠ το 2021 στις 3 Μαρτίου.

Ο Μάρτης, ο κρίσιμος μήνας για την κυβέρνηση

Αν τελικά επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι θα ανέλθει κοντά στο 8,5% (προβλέψεις Κομισιόν) αυτό σημαίνει ότι θα είναι άνω των εκτιμήσεων του υπουργείου, που προέβλεπε ανάπτυξη κοντά στο 7%. Αυτό μεταφράζεται σε ένα επιπλέον χώρο που δίνεται από την ισχυρότερη ανάπτυξη του περσινού έτους, καθότι ο κρατικός προϋπολογισμός του 2022 στηρίχθηκε στην πρόβλεψη ανάπτυξης το 2021 για 6,9% και ονομαστικό ΑΕΠ περίπου 178 δις. Κάθε μια επιπλέον μονάδα ρυθμού ανάπτυξης  αυξάνει το ονομαστικό ΑΕΠ κατά περίπου 1,8 δις. Αν για παράδειγμα, επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προβλέπουν για το 2021 ρυθμό ανάπτυξης 8.5% αυτό σημαίνει κατά περίπου 2,8 δισ πιο υψηλό ονομαστικό ΑΕΠ. Παράλληλα, θα αναφερθεί και το χρέος προς ποσοστό του ΑΕΠ κάτω από 200%.

Η αυτή αβεβαιότητα βάζει σε δοκιμασία εκ νέου την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης που πάλι αναγκάζεται να εστιάσει σε μέτρα στήριξης και όχι μόνιμες παρεμβάσεις ελαφρύνσεων,. Όπως τονίζεται από το οικονομικό επιτελείο τα μέτρα θα είναι πάντα στοχευμένα μέτρα και εφόσον υπάρχει χώρος θα πάει με στόχευση στους οικονομικά ευάλωτους και όχι οριζόντια.

Να κρατήσει  σταθερό το “μαξιλάρι”

Το αυξημένο κόστος δανεισμού – λόγω του άλματος των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα (άνοδος του 10ετους στο 2,6% από 0,8% το Σεπτέμβριο) – έχει παγώσει την έξοδο στις αγορές- και ως εκ τούτου την είσοδο φρέσκου χρήματος στο ταμειακό μαξιλάρι ( περί τα 30 δισ. ). Το απόθεμα είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα και επειδή αποτελεί ένα από τα ατού της δημοσιονομικής διαχείρισης, αυτό που θέλει η κυβέρνηση είναι  αποφύγει να στείλει ένα σήμα προς τις αγορές ότι χρειάζεται να μειώσει το ποσό από το δίχτυ προστασίας.

Να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο η ελληνική κυβέρνηση θα αποστείλει στους δανειστές το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας και εκεί περιλαμβάνουν οι προβλέψεις για πληθωρισμό ενώ πηγές αναφέρουν ότι θα διατηρήσει το στόχο  για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,4% για  2022. Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, αυτός είναι ο δεύτερος παράγοντας που θα κρίνει τα μέτρα στήριξης. Δηλαδή, το μακροοικονομικό σενάριο που προετοιμάζει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και το επικαιροποιημένο σενάριο θα δίνει την εικόνα.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα αναμένεται η Κομισιόν να δώσει στη δημοσιότητα το πόρισμα για την 13η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Πέραν της αναθεώρησης για το φετινό προϋπολογισμό (στο 3,1%) στο μέτωπο των μεγεθών της οικονομίας και των προοπτικών ακόμα οι προβλέψεις είναι θετικές.