Το πρώτο στον κόσμο εκτροφείο χταποδιών πυροδοτεί ηθικές ανησυχίες

Με την ζήτηση για θαλασσινά να αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, εταιρεία ιχθυοκαλλιέργειας στην Ισπανία ετοιμάζεται να ανοίξει το 2023 το πρώτο στον κόσμο εκτροφείο χταποδιών.

Ωστόσο το σχέδιο συναντά τις αντιδράσεις περιβαλλοντιστών, οι οποίοι επικαλούνται πρόσφατες μελέτες που δείχνουν ότι τα αινιγματικά μαλάκια είναι πιο ευαίσθητα και συναισθηματικά από ό,τι πιστεύαμε.

«Πρόκειται για παγκόσμιο ορόσημο» δήλωσε στο Reuters ο Ρομπέρτο Ρομέρο, διευθυντής ιχθυοκαλλιέργειας στην Nueva Pescanova, η οποία περιμένει περιβαλλοντική αδειοδότηση για την επένδυση των 74 εκατ. ευρώ.

Στο ερευνητικό κέντρο της εταιρείας στη Γαλικία της βορειοδυτικής Ισπανίας, τα χταπόδια κολυμπούν μαζί σε μια ρηχή δεξαμενή σε εσωτερικό χώρο. Προς το παρόν είναι λίγα, όμως στην τελική του μορφή το εκτροφείο υπολογίζεται ότι θα παράγει 3.000 τόνους το χρόνο.

Αξιοποιώντας έρευνες του Ισπανικού Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου, η Nueva Pescanova πρόλαβε εταιρείες στο Μεξικό και την Ιαπωνία που προσπαθούν να τελειοποιήσουν τις συνθήκες εκτροφής.

Τα οικονομικά κίνητρα για τη δημιουργία του εκτροφείου είναι ξεκάθαρα: από το 2010 έως το 2019 η αξία της παγκόσμιας αγοράς χταποδιού εκτινάχθηκε από τα 1,3 δισ. δολάρια στα 2,7 δισ., σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του OHE. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια παραγωγή αυξήθηκε κατά μόλις 9% στους 380.000 τόνους τον χρόνο.

Κανιβαλισμός

Προηγούμενες προσπάθειες εκτροφής χταποδιών κατέληξαν σε παταγώδη αποτυχία, καθώς τα χταπόδια είναι μοναχικά πλάσματα και ο συνωστισμός οδηγεί σε επιθετικότητα, κανιβαλισμό και αυτοακρωτηριασμό.

Η Nueva Pescanova διαβεβαιώνει ότι η προσεκτική ρύθμιση των συνθηκών επέτρεψε την εκτροφή πέντε γενεών χωρίς περιστατικά κανιβαλισμού.

Χταπόδι σε δεξαμενή του Ισπανικού Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου στην Τενερίφη (Reuters)

Πολλοί όμως δεν πείθονται από τις διαβεβαιώσεις.

Από το 2020 που παρουσιάστηκε το ντοκιμαντέρ «My Octopus Teacher», το οποίο κέντρισε το ενδιαφέρον του κοινού με μια ιστορία φιλίας ανάμεσα σε έναν άνθρωπο και έναν χταπόδι, οι ανησυχίες για την μεταχείριση των χταποδιών έχουν έρθει στο προσκήνιο.

Πέρυσι, ερευνητές στην Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου προχώρησαν σε ανασκόπηση 300 επιστημονικών μελετών και αποφάνθηκαν ότι τα χταπόδια είναι «ευαίσθητα» ζώα, ικανά να νιώθουν ευτυχία ή δυσφορία. Για τον λόγο αυτό η εκτροφή χταποδιών σε κατάλληλες συνθήκες είναι ουσιαστικά αδύνατη, είπαν οι ερευνητές.

«Τα χταπόδια είναι εξαιρετικά έξυπνα και εξαιρετικά περίεργα. Είναι ευρέως γνωστό ότι δεν είναι ευτυχή σε συνθήκες αιχμαλωσίας» δήλωσε ο Ραούλ Γκαρσία της ισπανικής WWF.

Υψηλή ποιότητα ζωής θα μπορούσε να εξασφαλιστεί αν τα χταπόδια μπορούσαν να ζουν μοναχικά, αυτό όμως θα καθιστούσε την εκτροφή οικονομικά ασύμφορη, πρόσθεσε.

Εκτός νομικής προστασίας

Οι νόμοι της ΕΕ για την μεταχείριση των εκτρεφόμενων ζώων δεν καλύπτουν τα ασπόνδυλα, και η Ισπανία δεν σκοπεύει να συμπεριλάβει τα χταπόδια στα νομοθετικά μέτρα που σχεδιάζει για την εκτροφή ζώων.

Η Nueva Pescanova δεν έχει καν διευκρινίσει ποιο θα είναι το μέγεθος της δεξαμενής, η πυκνότητα των ζώων ή η προέλευση της ζωοτροφής, υποστηρίζοντας ότι οι πληροφορίες αυτές είναι εταιρικά μυστικά. Διαβεβαιώνει όμως ότι τα χταπόδια θα παρακολουθούνται για ενδείξεις δυσφορίας.

Υπάρχουν ωστόσο και ανησυχίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, δεδομένου ότι τα χταπόδια είναι σαρκοφάγα και απαιτούν ζωικές ζωοτροφές. Ήδη, το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής άγριων ψαριών καταλήγει σε ζωοτροφές.

Δεν λείπουν εξάλλου οι επιφυλάξεις για την ποιότητα του εκτρεφόμενου προϊόντος.

«Πιστεύω ότι δεν θα μπορέσουν ποτέ να ανταγωνιστούν τα χταπόδια της Γαλικίας» δήλωσε ο Κλαούντιο Γκαντάρα, σερβιτόρος εστιατορίου στη Μαδρίτη που ειδικεύεται στο «πούλπο α λα γκαλέγκα» -ψητό χταπόδι με βραστές πατάτες και πάπρικα.

«Θα είναι σαν τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας […] η ποιότητα δεν είναι ποτέ η ίδια».