Ενα χάμπουργκερ – βαρόμετρο για την παγκόσμια οικονομία

Το χάμπουργκερ Big Mac είναι ένα από τα πιο γνωστά προϊόντα των McDonald’s εδώ και δεκαετίες. Η τιμή του έχει αλλάξει σημαντικά από το 1967 που πρωτοπαρουσιάστηκε και αντικατοπτρίζει μεταξύ άλλων τον πληθωρισμό που καταγράφεται όλα αυτά τα χρόνια.

Στις ΗΠΑ, κοστίζει 40% περισσότερο από ό,τι πριν από δέκα χρόνια και έχει διπλάσια τιμή από το 2004 σύμφωνα με τα στοιχεία και πλέον, σύμφωνα με το CNBC, το Big Mac είναι από πολλές απόψεις ένας ισχυρός δείκτης του πληθωρισμού.

Δεδομένου ότι η ζήτηση για Big Mac εκτείνεται σε όλο τον κόσμο, ο Economist δημιούργησε τον ομώνυμο αυτό δείκτη το 1986 για να παρακολουθεί την τιμή του μπέργκερ σε σύγκριση με την πορεία άλλων νομισμάτων εκτός από το αμερικανικό δολάριο.

Ουσιαστικά η ιδέα να χρησιμοποιηθεί το μπέργκερ για να απεικονιστεί η ισοτιμία αγοραστικής δύναμης, συμπεριλαμβανομένης της αγοραστικής δύναμης του δολαρίου ΗΠΑ, προσφέρει μια ακόμη δυνατότητα σύγκρισης ανάμεσα στις τιμές.

Στον σχετικό πίνακα που παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» από τον ιστότοπο Visualcapitalist, φαίνεται πως οι τιμές ενός τέτοιου μπέργκερ έχουν αλλάξει από το 2004 μέχρι σήμερα σε σειρά από χώρες. Οι αυξήσεις σε πιο φτωχές χώρες πλησιάζουν το διάστημα αυτό ακόμη και το 200%, αν και στην ευρωζώνη κυμαίνονται στα επίπεδα του περίπου 50% σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία.

Οπως σημειώνει ο Economist, ο δείκτης Big Mac επινοήθηκε από το περιοδικό το 1986 ως ένας απλός οδηγός για το εάν τα νομίσματα βρίσκονται στο «σωστό» επίπεδό τους από άποψη ισοτιμίας. Βασίζεται στη θεωρία της ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης (PPP), την αντίληψη ότι μακροπρόθεσμα οι συναλλαγματικές ισοτιμίες θα πρέπει να κινηθούν προς την ισοτιμία που θα εξισώνει τις τιμές ενός πανομοιότυπου καλαθιού αγαθών και υπηρεσιών – στην περίπτωση αυτή, ενός μπέργκερ – σε οποιαδήποτε χώρα.

Η λεγόμενη οικονομική θεωρία του μπέργκερ (Burgernomics) δεν προοριζόταν ποτέ ως ένας ακριβής δείκτης της μη ευθυγράμμισης των ισοτιμιών νομισμάτων στις αγορές, αλλά απλώς ως ένα εργαλείο για να καταστήσει τη θεωρία των συναλλαγματικών ισοτιμιών πιο εύκολη να την καταλάβει κανείς, σημειώνει το περιοδικό. Ο δείκτης Big Mac έχει εξελιχθεί πάντως σε παγκόσμιο πρότυπο, αναφέρεται σε πολλά οικονομικά εγχειρίδια και αποτελεί αντικείμενο δεκάδων ακαδημαϊκών μελετών, αναφέρεται ακόμη.

Στην πορεία ο Economist προσάρμοσε μάλιστα τον δείκτη αυτόν με βάση προσαρμοσμένο δείκτη του ΑΕΠ των χωρών στις οποίες υπολογίζονται οι τιμές, ώστε να αντιμετωπίσει την κριτική πως θα περίμενε κανείς τις μέσες τιμές των μπέργκερ να είναι χαμηλότερες στις φτωχές χώρες παρά στις πλούσιες επειδή το κόστος εργασίας είναι χαμηλότερο.