Δημήτρης Τσοβόλας: Το σλόγκαν που τον σημάδεψε το 1989 – Πώς γεννήθηκε το «Τσοβόλα δώστα όλα»

Πολλά χρόνια πριν από το 2009 και τη φράση του Γιώργου Παπανδρέου «λεφτά υπάρχουν» όπως έμεινε στην ιστορία και νοηματοδοτήθηκε με συγκεκριμένο πρόσημο, ένα άλλο σλόγκαν έμεινε επίσης ιστορικο και συνδέθηκε με το όνομα του μακαρίτη πλέον Δημήτρη Τσοβόλα.

Πρόκειται για το πολύκροτο -όπως θα θυμούνται οι παλιότεροι- προεκλογικό σλόγκαν «Τσοβόλα δώστα όλα» που επίσης βγήκε από τα χείλη ενός άλλου Παπανδρέου, του Ανδρέα το 1989.

Το σλόγκαν με το όνομα του Δημήτρη Τσοβόλα εμφανίστηκε ως ένα αυτοσχέδιο σύνθημα μπαλκονιού, προϊόν της διαδραστικής επαφής του Ανδρέα με το «πράσινο» πλήθος στην προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ, στο Περιστέρι, τον Απρίλιο του 1989, «έγραψε» στο θυμικό των Ελλήνων και συνέδεσε οριστικά και αμετάκλητα το όνομα του Δημήτρη Τσοβόλα ως υπουργού Οικονομικών με προεκλογικές παροχές.

Πολλά χρόνια αργότερα ο ίδιος ο Δημήτρης Τσοβόλας θα πει ότι επρόκειτο για μια φράση συκοφαντημένη και πως «δεν έδωσα ούτε μία δραχμή αλλά αντίθετα συγκράτησα τις δαπάνες κατά τέσσερις μονάδες».

Που βρίσκεται η προϊστορία του σλόγκαν «Τσοβόλα δώστα όλα»;

Το ΠΑΣΟΚ είχε κλείσει μια οχταετία στην διακυβέρνηση κυβέρνηση μετά την «Αλλαγή» του 1981 και την ανανέωση της λαϊκής εμπιστοσύνης στις εκλογές του 1985. Στην πρώτη τετραετία του το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε μια φιλολαϊκή πολιτική στην οικονομία και ευρύτερα στην κοινωνία με αυξήσεις και παροχές σε μισθούς, συντάξεις κλπ. Ωστόσο στην δεύτερη περίοδο της διακυβέρνησης μετά τις εκλογές του 1985 ο Ανδρέας Παπανδρέου με υπουργό Εθνικής Οικονομίας τον Κώστα Σημίτη εφαρμόζει ένα διετές πρόγραμμα λιτότητας για την αποφυγή του δημοσιονομικού εκτροχιασμού.

Διαβάστε επίσης: Πέθανε ο Δημήτρης Τσοβόλας

Το πρόγραμμα αυτό σταθερότητας ήταν ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα με μειώσεις μισθών, ημερομισθίων και συντάξεων, με απόλυτη απαγόρευση χορήγησης αυξήσεων ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα, ιδιωτικοποιήσεις, κίνητρα προς το ξένο κεφάλαιο για επενδύσεις στην Ελλάδα, αναστολή των συμβάσεων εργασίας, άρση ορισμένων περιορισμών στις απολύσεις κλπ.

Τότε ξέσπασαν και πολύ μεγάλες απεργίες, η ΠΑΣΚΕ διασπάστηκε, το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση ουσιαστικά έχασε την στήριξη της ΓΣΕΕ, καθαίρεσε την εκλεγμένη διοίκησή της και μέσω της Δικαιοσύνης διόρισε άλλη με αποτέλεσμα η Αθήνα και ευρύτερα η χώρα να ζει εξεγερσιακές καταστάσεις λόγω της λαϊκής δυσαρέσκειας από την αντιλαϊκή πολιτική της τότε κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου.

Μάλιστα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ κατηγορούνταν εκ των έσω για «εκτροπή από το σοσιαλισμό» και μπροστά στην πολιτική φθορά της τότε κυβέρνησης το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής εγκαταλείφθηκε και το Νοέμβρη του 1987 ο υπουργός Οικονομίας Κώστας Σημίτης παραιτήθηκε. Αυτή την πολιτική διαδέχτηκε μια πολιτική νέων παροχών με τον Δημήτρη Τσοβόλα τσάρο της Οικονομίας την διετία 1988-1989.

Το «Τσοβόλα δώσ’τα όλα» ο Ανδρέας Παπανδρέου ανταποκρινόμενος στις επευφημίες του πλήθους και ιστορικά συνδέθηκε με το τέλος της λιτότητας.

Ο ίδιος ο Δημήτρης Τσοβόλας έχει δώσει μια τελείως διαφορετική εκδοχή της πολύκροτης φράσης. Υποστηρίζοντας ότι η προτροπή του Ανδρέα Παπανδρέου να «τα δώσει όλα» δεν είχε καμία σχέση με παροχές, αλλά με τη μάχη για τη δικαίωση της παράταξης σε ότι αφορούσε το σκάνδαλο Κοσκωτά. «Ο Παπανδρέου άκουγε τους συγκεντρωμένους να επαναλαμβάνουν ρυθμικά το όνομά μου. Ήμουν δημοφιλής γιατί έδινα μάχη κατά της σκευωρίας για την εμπλοκή μας στο σκάνδαλο Κοσκωτά. Ο Ανδρέας συνήθιζε να διαλέγεται με τον λαό στις συγκεντρώσεις και μόλις άκουσε το όνομα “Τσοβόλας”, απάντησε “Τσοβόλα δώσ’ τα όλα”, εννοώντας ότι πρέπει να τα δώσουμε όλα στη μάχη για την αλήθεια», έχει δηλώσει σε συνέντευξη του στην «Καθημερινή» ο πρώην υπουργός Οικονομικών.

Για να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του ο Δημήτρης Τσοβόλας, τόνισε ότι δεν έγινε καμία παροχή το πρώτο εξάμηνο του ’89 – το διάστημα δηλαδή από την κατάθεση του νέου προϋπολογισμού στη Βουλή έως και τις εκλογές του Ιουνίου – και ότι η αύξηση δαπανών περιορίστηκε στο 14%, παρά την πρόβλεψη για 18%.

«Δεν έδωσα δραχμή το 1989. Αν βρει κάποιος μια απόφασή μου που να δείχνει ότι έκανα οποιαδήποτε παροχή το πρώτο εξάμηνο του 1989 θα ζητήσω δημόσια συγγνώμη. Αρνήθηκα να υπογράψω αυξήσεις στα μισθολόγια των στρατιωτικών και των αστυνομικών, διότι δεν υπήρχε τέτοια πρόβλεψη στον προϋπολογισμό. Ορισμένοι με αποκαλούσαν “τσιγκούνη Ηπειρώτη”. Αυτός που τα «έδωσε όλα» ήταν ο Αντώνης Σαμαράς, που με διαδέχτηκε στο υπουργείο Οικονομικών, όταν σχηματίστηκε η κυβέρνηση Τζαννετάκη. Ξεκινώντας από την υπογραφή των αυξήσεων στους στρατιωτικούς και στους αστυνομικούς».