Η κλοπή των 35 ευρώ από μια ηλικιωμένη  γυναίκα

Ο πόλεμος στην Ουκρανία υποβαθμίζει όλα τα θέματα της εσωτερικής επικαιρότητας, αλλά υπάρχουν κάποια ζητήματα τα οποία θα άξιζε να τα συζητήσει κανείς.

Έτσι, η υπόθεση της ηλικιωμένης γυναίκας που έκλεψε λίγο κρέας και τυρί (αξίας 35 ευρώ) από μια γερμανικών συμφερόντων εταιρεία η οποία λειτουργεί στην Ελλάδα , για να τα καταναλώσει άμεσα σε ένα τραπέζι μαζί με τα παιδιά της , συγκίνησε αλλά ταυτόχρονα δίχασε έντονα την ελληνική κοινωνία!

Έτσι υπήρχαν κάποιοι οι οποίοι υποστήριζαν με απίστευτο φανατισμό ,  ότι έπρεπε κανονικά να κινηθεί η ποινική δίωξη εναντίον της ηλικιωμένης γυναίκας και να καταδικασθεί.

Το μόνο που δεν μας είπαν αυτές οι ακραίες φωνές ήταν να επιβληθεί η ποινή του λιθοβολισμού!

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσω, ότι οι παραπάνω φανατικές απόψεις αγνοούσαν αδικαιολόγητα το εξής πράγμα: Δηλαδή, ότι ο Ποινικός Νομοθέτης (λαμβάνοντας υπόψη το αξιακό σύστημα της ελληνικής κοινωνίας) έχει διαμορφώσει στο άρθρο 377 του Ποινικού Κώδικα δύο «προνομιούχες μορφές» κλοπής (όπως λέμε στη νομική γλώσσα).

Η πρώτη προνομιούχα μορφή κλοπής συντρέχει , όταν η κλοπή είναι μικρής (ή ευτελούς)  αξίας , όπως ακριβώς ήταν και η κλοπή της ηλικιωμένης γυναίκας της υπόθεσής μας (: 35 ευρώ)!

Μάλιστα, ο Άρειος Πάγος έχει κρίνει παλιότερα ότι και η κλοπή κινητού τηλεφώνου αξίας 200 ευρώ , είναι κλοπή ευτελούς αξίας (ΑΠ 837/2010).

Σε αυτές, λοιπόν, τις περιπτώσεις  η ποινική  δίωξη κινείται μόνο μετά από καταγγελία του παθόντος (: έγκληση) και όχι αυτεπαγγέλτως .

Πράγμα το οποίο σημαίνει με απλά λόγια (για να το κατανοήσουν όλοι), ότι δεν υπάρχει αυξημένο δημόσιο συμφέρον για να «κυνηγηθεί» αυτεπαγγέλτως ή για να τιμωρηθεί σώνει και καλά ο δράστης μιας  τέτοιας κλοπής των 35  ή 40 ευρώ!

Και μου προξενεί απίστευτη έκπληξη , ότι η γερμανικών συμφερόντων εταιρεία ( στην οποία έγινε η κλοπή) δεν έκανε τη σωστή στάθμιση, ανακαλώντας ( με βάση την αρχή της επιείκειας και όλες αυτές τις νομικές ρυθμίσεις)  την έγκληση η οποία είχε αρχικά υποβληθεί!

Και όταν ανακαλείται η έγκληση εξαλείφεται το αξιόποινο της πράξης και παύει ή «σταματά» η ποινική δίωξη !

Και το λέω αυτό, γιατί η  ανωτέρω εταιρεία έχει μια πολύ θετική παρουσία στην Ελλάδα (προσφέροντας χιλιάδες θέσεις εργασίας στον τόπο μας) και η εικόνα μιας διαφαινόμενης «εταιρικής αναλγησίας» (πάντα κατά τη δική μου αξιολογική κρίση ) δεν νομίζω ότι ήταν κάτι το θετικό.

Eπίσης,  ο Εισαγγελέας κάτω από τη συνδρομή τέτοιων ιδιαίτερων περιστάσεων -που αφορούν την ηλικία ή την ένδεια του δράστη- έχει τη δυνατότητα να απέχει από την ποινική δίωξη (άρθρο 45 του ΚΠΔ).

Επιπλέον, η κλοπή της ανωτέρω ηλικιωμένης γυναίκας δεν ήταν μόνο μικρής αξίας .

Είχε γίνει και για άμεση κατανάλωση , αφού το κρέας που είχε κλέψει -για μια και μοναδική φορά- προοριζόταν για να το φάει άμεσα με τα παιδιά της!

Σε αυτές τις περιπτώσεις, λοιπόν,   το άρθρο 377 του ΠΚ δίνει τη δυνατότητα στο δικαστή να μην επιβάλλει ούτε την προβλεπόμενη (χρηματική) ποινή , αλλά να κρίνει την πράξη ατιμώρητη!

Και θα ήθελα να σημειώσω και κάτι άλλο:

Οι ρυθμίσεις αυτές δεν στέλνουν ένα μήνυμα ανομίας, όπως αφελώς έχει υποστηριχθεί τις τελευταίες ημέρες από κάποιους.

Οι ρυθμίσεις τούτες έχουν υπαγορευθεί από την αρχή της επιείκειας , η οποία δεν αποτελεί ρήτρα που εξασφαλίζει χαριστική μεταχείριση , αλλά πολιτισμικό μόρφωμα το οποίο ανατρέχει στην αρχαιοελληνική σκέψη.

«Ταυτόν άρα δίκαιον και επιεικές και αμφοίν σπουδαίοιν όντοιν , κρείττον το επιεικές» ( Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια).

Υπό αυτό το πρίσμα η επιβολή ποινής κάτω από τις ανωτέρω περιστάσεις θα φαινόταν υπερβολικά σκληρή και άδικη (« Μπιτζιλέκη, Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας»)

Το συμπέρασμα; Σε ένα κόσμο με έντονες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες μου προκαλεί κάκιστη εντύπωση ότι κάποιοι ήθελαν «την σταύρωση» της παραπάνω γυναίκας!

Γρηγόρης Καλφέλης -Καθηγητής Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. (kalfelis@law.auth.gr)