Πόλεμος στην Ουκρανία: Κλείνει η Τουρκία τα Στενά του Βοσπόρου για τα ρωσικά πλοία;

Σύγχυση συνεχίζει να επικρατεί σχετικά με τα Στενά του Βοσπόρου και εάν η Τουρκία θα τα κλείσει αποκλείοντας την πρόσβαση στα ρωσικά πλοία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Σε συνέχεια της χθεσινής ανάρτησης στο Twitter του ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι -μετά τη συνομιλία που είχε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν- όπου μεταξύ άλλων έλεγε ότι «η απαγόρευση της διέλευσης πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα και η σημαντική στρατιωτική και ανθρωπιστική υποστήριξη στην Ουκρανία είναι σήμερα εξαιρετικά σημαντικές»- ευχαριστώντας τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.

Με μια διαρροή στα ΜΜΕ υποστήριζε ότι τα Στενά δεν είναι κλειστά για τα ρωσικά πλοία, ανέφερε ωστόσο ότι «δεν ελήφθη οριστική απόφαση».

Σε νέα δήλωσή του, το μεσημέρι της Κυριακής, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είπε ότι η κατάσταση στην Ουκρανία έχει μετατραπεί σε «πόλεμο» και ότι «θα εφαρμόσουν με διαφάνεια όλες τις διατάξεις της Συνθήκης του Μοντρέ», παραπέμποντας πιθανότατα σε κλείσιμο των συνόρων.

Ο Τσαβούσογλου είπε, επίσης, ότι τα ρωσικά πολεμικά πλοία που επιστρέφουν στις βάσεις τους στη Μαύρη Θάλασσα δεν πρέπει να συμμετάσχουν στον πόλεμο.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Διευθυντής Επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας, Fahrettin Altun, περιέγραψε την κατάσταση ως «πόλεμο» στη δήλωσή του για την Ουκρανία κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η στάση της Τουρκίας

Εάν η Τουρκία επιλέξει να κλείσει τον Βόσπορο και τα Δαρδανέλια για τα ρωσικά πολεμικά πλοία, εμποδίζοντάς τα να περάσουν προς τη Μαύρη Θάλασσα, θα ήταν μια σημαντική κίνηση από άποψη διακοπής της μακροπρόθεσμης ρωσικής υποστήριξης προς τα στρατεύματά της στην Ουκρανία, ενώ θα σηματοδοτούσε τη στήριξη προς την Ουκρανία.

Ενδεχόμενη απαγόρευση θα εμπόδιζε τα ρωσικά πολεμικά πλοία που κανονικά σταθμεύουν μόνιμα σε όλο τον κόσμο από το να πλεύσουν στη Μαύρη Θάλασσα για να βοηθήσουν τα στρατεύματα στην Ουκρανία. Ωστόσο, η Τουρκία δεν είναι σε θέση να εμποδίσει τα πλοία που βρίσκονται μόνιμα στη Μαύρη Θάλασσα να επιστρέψουν στις βάσεις τους.

Η Τουρκία διατηρεί σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία και μέχρι στιγμής έχει τονίσει την ουδετερότητά της στη σύγκρουση, παρά το γεγονός ότι πούλησε τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2 στην Ουκρανία και καταδίκασε τις ενέργειες της Ρωσίας.

• Διαβάστε επίσης: Ο Ερντογάν στο επίκεντρο του πολέμου στην Ουκρανία – Γιατί είναι κομβικής σημασίας τα Στενά του Βοσπόρου

Μπορεί να κλείσει τα στενά του Βοσπόρου στα ρωσικά πλοία;

Αυτά τα Στενά διέπονται από το 1936 από τη Συνθήκη του Μοντρέ, η οποία προβλέπει τρεις διαφορετικές καταστάσεις: Σε περιόδους ειρήνης, η Συνθήκη προβλέπει την ελεύθερη κυκλοφορία όλων των πλοίων στα Δαρδανέλια και στο Βόσπορο. «Παρόλα αυτά, με περιορισμούς χωρητικότητας και διάρκειας στη Μαύρη Θάλασσα, εκτός από τα πλοία των γειτονικών χωρών», εξηγεί η Αλίνα Μιρόν, καθηγήτρια δημοσίου διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο Ανζέρ.

Σε περιόδους σύγκρουσης όπου η Τουρκία δεν είναι εμπόλεμη, για τα πολεμικά πλοία από χώρες που δεν εμπλέκονται στη σύγκρουση, η ελεύθερη κυκλοφορία παραμένει ο κανόνας.

Τα άλλα  -σε αυτή την περίπτωση της Ουκρανίας και της Ρωσίας- δεν θα μπορούν πλέον να περάσουν. Εκτός, και εάν πρόκειται να επιστρέψουν στο ναύσταθμό τους στη Μαύρη Θάλασσα. Ως εκ τούτου, φαίνεται δύσκολο για την Τουρκία, σύμφωνα με αυτό το κείμενο, να απαγορεύσει τη διέλευση ρωσικών πλοίων που συνδέονται με λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.

Σε περίπτωση σύγκρουσης, τέλος, όπου η Τουρκία είναι μεταξύ των εμπολέμων, «η διέλευση των πολεμικών πλοίων θα αφεθεί εξ ολοκλήρου στη διακριτική ευχέρεια της τουρκικής κυβέρνησης» , αναφέρει λεπτομερώς το άρθρο 19 της Συνθήκης του Μοντρέ. «Η Άγκυρα θα έχει λοιπόν το δικαίωμα να αποφασίσει τι θέλει», λέει η Αλίνα Μιρόν.