Πόλεμος στην Ουκρανία: Τι είναι τα θερμοβαρικά όπλα που φέρεται να χρησιμοποίησε η Ρωσία

Δήμαρχος ουκρανικής πόλης κατήγγειλε την Δευτέρα ρωσική επίθεση με θερμοβαρικό όπλο, σχεδιασμένο να καταστρέφει υποδομές και επίγειες δυνάμεις με ένα σαρωτικό κύμα ακραίας πίεσης και θερμοκρασίας.

Ο ισχυρισμός του δημάρχου της πόλης Οκτρίκα δεν ήταν δυνατό να επιβεβαιωθεί άμεσα, ωστόσο ρεπόρτερ του CNN είχε πρόσφατα αναρτήσει βίντεο που έδειχνε ρωσικούς αυτοκινούμενους εκτοξευτήρες πυραύλων TOS-1, ένα είδος θερμοβαρικού όπλου, να περνούν τα σύνορα με την Ουκρανία.

The russian army has deployed the TOS-1 heavy flamethrower which shoots thermobaric rockets, the was South of Belgorod. pic.twitter.com/XCxMI3bNB3

— Frederik Pleitgen (@fpleitgenCNN) February 26, 2022

Τα θερμοβαρικά όπλα, γνωστά και ως όπλα κενού ή όπλα καυσίμου-αέρα, ονομάζονται έτσι επειδή καταστρέφουν τον στόχο με έναν συνδυασμό θερμότητας και κυμάτων πίεσης.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η ρωσική βόμβα FOAB, ή «Πατέρας Όλων των Βομβών», η οποία θεωρείται το ισχυρότερο μη πυρηνικό όπλο με ισχύ 44 τόνων ΤΝΤ. Άλλα θερμοβαρικά όπλα εκτοξεύονται με πυραύλους ή φορητούς εκτοξευτήρες.

Εκρηκτικό σύννεφο

Τα περισσότερα συμβατικά όπλα περιέχουν μια εκρηκτική ουσία και έναν οξειδωτικό παράγοντα που απαιτείται για την καύση αυτών των εκρηκτικών. Τα θερμοβαρικά όπλα, αντίθετα, περιέχουν μόνο καύσιμο και χρησιμοποιούν ως οξειδωτικό μέσο το οξυγόνο της ατμόσφαιρας.

Το πρώτο στάδιο της έκρηξης δημιουργεί ένα μεγάλο σύννεφο ατμοποιημένου καυσίμου. Στο δεύτερο στάδιο, το σύννεφο αναφλέγεται και δημιουργεί εκρηκτικό κύμα παρατεταμένης διάρκειας και εξαιρετικά υψηλής θερμοκρασίας.

Χάρη στην ικανότητα του νέφους καυσίμου να διεισδύει σε κλειστούς χώρους, τα θερμοβαρικά όπλα θεωρούνται ιδανικά για επιθέσεις σε υπόγειες εγκαταστάσεις, οχυρά, καταφύγια και σπήλαια.

Επιπλέον, η απότομη συστολή των αερίων μετά το αρχικό ωστικό κύμα προκαλεί απότομη πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης, η οποία προκαλεί ρήξη των πνευμόνων και άλλα εσωτερικά τραύματα.

Τέτοια όπλα χρησιμοποιήθηκαν από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ, καθώς αποδείχθηκαν πιο αποτελεσματικά από τις βόμβες ναπάλμ στο να καθαρίζουν μεγάλες εκτάσεις ζούγκλας για την προσγείωση ελικοπτέρων.  Πιο πρόσφατα, χρησιμοποιήθηκαν σε αμερικανικούς βομβαρδισμούς κατά των Ταλιμπάν και του Αφγανιστάν σε ορεινές περιοχές του Αφγανιστάν.

Μικρά θερμοβαρικά όπλα φέρονται επίσης να χρησιμοποιήθηκαν από τον ρωσικό στρατό κατά την εισβολή στο ρωσικό κοινοβούλιο στη διάρκεια της συνταγματικής κρίσης του 1993, καθώς και στη Μάχη του Γκρόσνι το 1999-2000. Φορητοί εκτοξευτήρες θερμοβαρικών ρουκετών φέρονται επίσης να χρησιμοποιήθηκαν από τη Ρωσία στην υπόθεση ομηρίας του Μπεσλάν το 2004.

Φρικτός θάνατος

Ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν καταδικάσει τη χρήση θερμοβαρικών όπλων ως απάνθρωπη τακτική.

Το 2000, η οργάνωση Human Rights Watch επικαλέστηκε μελέτη των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, σύμφωνα με την οποία «ο μηχανισμός εξόντωσης ζωντανών στόχων είναι μοναδικός –και δυσάρεστος […] Αυτό που σκοτώνει είναι το κύμα πίεσης και, ακόμα περισσότερο, η ακόλουθη αραίωση του αέρα (κενό) που προκαλεί ρήξη των πνευμόνων».

«Αν το καύσιμο αναφλεγεί χωρίς να εκραγεί, τα θύματα θα υποστούν σοβαρά εγκαύματα και πιθανότατα θα εισπνεύσουν τα φλεγόμενο καύσιμο».

Σύμφωνα δε με έκθεση της CIA, οι επιπτώσεις των θερμοβαρικών όπλων σε κλειστούς χώρους «είναι τεράστιες. Όσοι βρίσκονται κοντά στο σημείο ανάφλεξης εξαφανίζονται. Όσοι βρίσκονται μακρύτερα είναι πιθανό να υποστούν πολλά εσωτερικά τραύματα, όπως ρήξη τυμπάνου και έσω ωτός, σοβαρή διάσειση, ρήξη πνεύμονα και πιθανώς τύφλωση».