The Economist: Η πυρηνική απειλή του Βλαντιμίρ Πούτιν δείχνει το πόσο στραβά έχει πάει ο πόλεμος στην Ουκρανία

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν εξελίσσεται όπως σχεδιάστηκε. Στο Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, η ουκρανική άμυνα φαίνεται να απέκρουσε μια μεγάλη επίθεση. Στο νότο, οι δυνάμεις του Βλαντιμίρ Πούτιν έχουν καταλάβει εδάφη, αλλά παρακάμπτοντας τις ουκρανικές πόλεις. Γύρω από το Κίεβο, οι ουκρανικές δυνάμεις απέτρεψαν πολλές επιθέσεις.

Στην ίδια την πρωτεύουσα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πρόεδρος της Ουκρανίας, έχει αναδειχθεί σε σύμβολο αντίστασης. Σε αντίθεση με τον τοξικομανή Ναζί που περιγράφει ο Πούτιν στις ομιλίες του, ο Ζελένσκι έχει αναδειχθεί στη θέση του ως επικεφαλής ενός έθνους που διαπνέεται από θάρρος και πατριωτισμό.

Ο πόλεμος είναι ακόμα στην πρώτη του εβδομάδα. Ο πρόεδρος της Ρωσίας μπορεί να συγκεντρώσει στρατιωτικές εφεδρείες που θα χρησιμοποιούσει για να περικυκλώσει πόλεις της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου του Κιέβου, με τρομερό κόστος για τους πολίτες και τους στρατιώτες και στις δύο πλευρές.

Είναι ακόμα ένας πόλεμος που μπορεί να κερδίσει ο κ. Πούτιν, καθώς θα μπορούσε τελικά να επιβάλει μια κυβέρνηση μαριονέτα στο Κίεβο ή στο Χάρκοβο, την αρχική σοβιετική πρωτεύουσα της Ουκρανίας.

Ωστόσο, με μια ευρύτερη έννοια, από τη στιγμή που ο κ. Πούτιν θα είναι υποχρεωμένος να διεξαγάγει έναν τέτοιο πόλεμο φθοράς, θα έχει ήδη χάσει. Στην Ουκρανία το πατριωτικό πνεύμα που σφυρηλατήθηκε από τη στόχευση πόλεων και των κατοίκων τους έχει ήδη εξασφαλίσει ότι οποιαδήποτε κυβέρνηση κυβερνά στο όνομά του Ρώσου προέδρου θα θεωρείται παράνομη.

Σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, θα θεωρείτο ακόμα πιο παρίας (απ’ ότι τώρα). Και στην χώρα του, θα προέδρευε σε μια κοινωνία στραγγαλισμένη από κυρώσεις και ποδοπατημένη υπό το κατασταλτικό του καθεστώς.

Φαίνεται όλο και πιο ξεκάθαρα ότι η ρωσική ελίτ είναι τρομοκρατημένη —και εξαθλιωμένη— από τον παρανοϊκό του τυχοδιωκτισμό. Όσο χειρότερα πηγαίνουν τα σχέδιά του στην Ουκρανία, τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσουν να εμφανίζονται ρωγμές στο καθεστώς του και τόσο περισσότερο ο ρωσικός λαός θα βγαίνει στους δρόμους.

Εάν ο κ. Πούτιν θέλει να κρατήσει το Κρεμλίνο, μπορεί να υποχρεωθεί να εφαρμόσει τρομοκρατία σε επίπεδα που η Ρωσία έχει να δει εδώ και δεκαετίες.

Το πρώτο λάθος του κ. Πούτιν ήταν να υποτιμήσει τον εχθρό του. Ίσως πίστευε τη δική του προπαγάνδα: ότι η Ουκρανία δεν είναι μια πραγματική χώρα, αλλά ένα κατασκεύασμα που έχει στήσει η CIA και διευθύνεται από απατεώνες που περιφρονούνται από τους ανθρώπους που κυβερνούν.

Αν περίμενε ότι η Ουκρανία θα καταρρεύσει στην πρώτη επίδειξη ρωσικής δύναμης, δεν θα μπορούσε να είχε κάνει μεγαλύτερο λάθος.

Το δεύτερο λάθος του κ. Πούτιν ήταν η κακοδιαχείριση των ενόπλων δυνάμεών του. Η αεροπορία του δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να κυριαρχήσει στους αιθέρες. Έχει καταβάλει πολλές προσπάθειες για να καθησυχάσει τον λαό του ότι η Ρωσία δεν εμπλέκεται σε πόλεμο, αλλά ακριβώς σε αυτό που αποκαλεί επιχείρηση «αποναζιστοποίησης».

Στρατιώτες, αβέβαιοι για το τι υποτίθεται ότι κάνουν, εμφανίστηκαν στην Ουκρανία περιμένοντας να τους καλωσορίσουν ως απελευθερωτές. Εάν διατάξει τα στρατεύματα να σφάξουν τους Ουκρανούς συγγενείς τους σε μεγάλους αριθμούς, μπορεί να μην υπακούσουν.

Εάν πολλά από τα στρατεύματά του πεθάνουν στην προσπάθεια να συντρίψουν πόλεις της Ουκρανίας, όπως είναι πιθανό, δεν θα μπορέσει να το συγκαλύψει στο εσωτερικό του.

Και το τρίτο του λάθος ήταν να υποτιμήσει τη Δύση. Και πάλι, ίσως πίστευε ότι ήταν πολύ παρακμασμένη και ομφαλοσκοπούσα για να καταφέρει να δώσει κάποια συγκροτημένη απάντηση. Ως δικτάτορας που μπορεί να δυσκολεύεται να καταλάβει ότι η πίστη των ανθρώπων στη δημοκρατία είναι γνήσια, έχει σχεδόν σίγουρα εκπλαγεί από την άνοδο της λαϊκής υποστήριξης προς την Ουκρανία— την υποστήριξη που κάνει τους Λονδρέζους να στέκονται προσοχή στην ανάκρουση του ουκρανικού εθνικού ύμνου και την Πύλη του Βρανδεμβούργου στο Βερολίνο να φωτίζεται με το μπλε και το χρυσό της ουκρανικής σημαίας.

Εμπνευσμένες από το ουκρανικό θάρρος και με παρότρυνση από τους ίδιους τους πολίτες τους, οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν βρει, επιτέλους, το θάρρος να περάσουν στην αντεπίθεση. Δικαιολογημένα απέφυγαν την ανάληψη άμεσης στρατιωτικής δράσης κατά της Ρωσίας, όπως την επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων. Αντίθετα, στην τρίτη προσπάθειά τους, στις 26 Φεβρουαρίου, συμφώνησαν σε πραγματικά ισχυρές κυρώσεις κατά της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας και του χρηματοπιστωτικού της συστήματος. Αυτά μπορεί να εμποδίσουν την πρόσβαση στα αποθεματικά της χώρας και να υπονομεύσουν τις τράπεζές της.

Την επόμενη μέρα οι κυρώσεις αυτές αντιμετώπισαν μια οργισμένη ρωσική απάντηση. Ο κ. Πούτιν, έχοντας συμβουλευτεί τη στρατιωτική ηγεσία, έθεσε τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας σε υψηλότερη επιφυλακή, εξισώνοντας τις οικονομικές κυρώσεις με τον πυρηνικό πόλεμο.

Αυτό δεν είναι μόνο ηθικά επιλήψιμο, αλλά δημιουργεί και την προοπτική μιας καταστροφικής κλιμάκωσης. Η απάντηση του κ. Πούτιν δεν καθιστά σφάλμα τη χρήση των κυρώσεων από τη Δύση. Η επιθετικότητα κ. Πούτιν είναι απόδειξη του πόσο επικίνδυνος είναι. Το να οπισθοχωρήσει κανείς από φόβο για το τι θα μπορούσε να κάνει ο Πούτιν θα προσκαλούσε μόνο την επόμενη τεράστια κλιμάκωση.

Αντίθετα, η προειδοποίηση της Ρωσίας πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη σαφή δήλωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και από όλες τις πυρηνικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας, ότι η εξαγγελλία πυρηνικών απειλών είναι απαράδεκτη. Ταυτόχρονα, οι ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματικοί πρέπει να παραμείνουν σε στενή επαφή με τους Ρώσους ομολόγους τους, για να τους προειδοποιήσουν ότι θα λογοδοτήσουν προσωπικά για τις πράξεις τους. Ο κόσμος δεν έχει την πολυτέλεια ο κ. Πούτιν ξανά να κάνει λάθος υπολογισμούς.

Πηγή: ΟΤ