Πόλεμος στην Ουκρανία: Οι 5 ημέρες που άλλαξαν τη Δύση και την παγκόσμια τάξη

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν εξέπληξε (δυσάρεστα) τους περισσότερους με την ολομέτωπη επίθεση που εξαπέλυσε στην Ουκρανία. Μια επίθεση η οποία δεν επικεντρώθηκε στο Ντονμπάς και στη διασφάλιση του πλήρους ελέγχου της Ρωσίας στην Αζοφική Θάλασσα, όπως έμοιαζε να είναι το λογικό και αναμενόμενο, αλλά στόχευσε στην «καρδιά» της χώρας – το Κίεβο.

Ακόμη και τώρα, μάλιστα, στην έκτη ημέρα των πολεμικών επιχειρήσεων, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι γνωρίζει ποιο ήταν ακριβώς το σχέδιό του. Έτσι, όλα όσα λέγονται και γράφονται περί του «αστραπιαίου πολέμου» που είχε στο μυαλό του ο Ρώσος πρόεδρος, αλλά δεν του βγήκε στην πράξη, εξαιτίας της αντίστασης που προβάλλουν οι Ουκρανοί, με αποτέλεσμα τώρα ο ίδιος να έχει εκνευριστεί και να υπάρχουν αντιδράσεις εκ μέρους και των στρατιωτικών, δεν μπορούν να αποδειχθούν – τουλάχιστον για την ώρα.

Υπάρχει, ωστόσο, κάτι το οποίο δεν επιδέχεται αμφισβήτησης: Οι κατακλυσμιαίες αλλαγές που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στη Δύση, οι οποίες διαμορφώνουν ένα διαφορετικό τοπίο για την επόμενη ημέρα, όποτε κι αν αυτή έρθει. Υπό μία έννοια, θα μπορούσε κανείς να κάνει λόγο για τις πέντε ημέρες – από τα ξημερώματα της Πέμπτης 24 Φεβρουαρίου που άρχισαν να ηχούν τα κανόνια μέχρι την Δευτέρα, 28 του μήνα – που άλλαξαν τη Δύση και τις παγκόσμιες γεωπολιτικές ισορροπίες.

Γερμανία – Το τέλος της Όστπολιτίκ

«Οι ανακοινώσεις που έγιναν το περασμένο Σαββατοκύριακο από τη Γερμανία (…) αποτελούν την πιο δραματική απόδειξη μέχρι στιγμής για τον τρόπο με τον οποίο η επιθετικότητα του Πούτιν αναμορφώνει το τοπίο και τις αντιλήψεις σε όλη την Ευρώπη», σημειώνει χαρακτηριστικά το κεντρικό άρθρο των Financial Times, σχολιάζοντας την ιστορικών διαστάσεων και στρατηγικής σημασίας στροφή της Γερμανίας – η οποία πλέον, εκτός από οικονομική υπερδύναμη, αποφάσισε να γίνει και μια υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη, ώστε να μην χαρακτηρίζεται «νάνος».

«Σηματοδοτεί το τέλος της εποχής της προσεκτικής προσέγγισης με τη Μόσχα (…) Είναι η παραδοχή της αποτυχίας των μεταπολεμικών ελπίδων της Γερμανίας για «αλλαγή μέσω εμπορίου» (Wandel durch Handel) (…) μια άποψη που είχε επηρεαστεί από την Όστπολιτίκ του Βίλι Μπραντ», τονίζεται επίσης στο ίδιο άρθρο.

Ευρώπη – Αρχή ή τέλος της «στρατηγικής αυτονομίας»;

Όπως είναι δε προφανές, η στροφή της Γερμανίας αλλάζει ριζικά τα δεδομένα και για την ίδια την Ευρώπη. Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι προς ποια κατεύθυνση.

Ορισμένοι υποστηρίζουν, σχεδόν πανηγυρίζοντας, ότι ήρθε πλέον η ώρα για να προχωρήσει το μεγαλεπήβολο σχέδιο της «στρατηγικής αυτονομίας», που έχει κάνει σημαία του ο Εμανουέλ Μακρόν, αλλά το Βερολίνο δίσταζε μέχρι σήμερα να υιοθετήσει. Άλλοι, την ίδια στιγμή, θεωρούν πως οι τελευταίες εξελίξεις «θάβουν» οριστικά, τουλάχιστον για τις επόμενες δεκαετίες, κάθε προσπάθεια η Ευρώπη να παίξει ένα δικό της ρόλο με βάση τα δικά της ιδιαίτερα συμφέροντα και όχι των ΗΠΑ – διότι, όπως λένε, η Ευρώπη αναγκάζεται να ανατινάξει τη «γέφυρα» που τη συνέδεε με τη Ρωσία.

ΝΑΤΟ – Έχει πάλι ορατό εχθρό

Την ίδια στιγμή, όπως έχουν ήδη διαπιστώσει αρκετοί, το ΝΑΤΟ εμφανίζει εκ νέου σημάδια ζωής, με αποτέλεσμα να μην θεωρείται «εγκεφαλικά νεκρό», όπως το είχε χαρακτηρίσει ο Εμανουέλ Μακρόν πριν από δύο περίπου χρόνια.

Το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο μοιάζει να έχει ξανά έναν συγκεκριμένο αντίπαλο, απέναντι στον οποίο μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του και τις δυνάμεις του. Χωρίς να αποκλείεται, μάλιστα, να δρομολογήσει εκ νέου τη διαδικασία της διεύρυνσής του, ως απάντηση στην επιθετικότητα της Ρωσίας και του Πούτιν.

Υπάρχουν, βεβαίως, αρκετές ακόμη σημαντικές αλλαγές που δεν αφορούν άμεσα την Ευρώπη ή, για την ακρίβεια, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Ελβετία – Το τέλος της «αθωότητας»

Μια από αυτές έχει να κάνει με την Ελβετία, η οποία θεωρούνταν μέχρι προχθές ουδέτερο έδαφος – με αποτέλεσμα, ανάμεσα στα άλλα, η Γενεύη να έχει επιλεγεί τόσο για τη συνάντηση του περασμένου Ιουνίου ανάμεσα σε Τζο Μπάιντεν και Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και για τη δια ζώσης επικοινωνία του Άντονι Μπλίνκεν με τον Σεργκέι Λαβρόφ.

Όλα αυτά δεν ισχύουν πλέον, καθώς η κυβέρνησή της αποφάσισε να διαλέξει πλευρά, υιοθετώντας το σύνολο των οικονομικών και πολιτικών κυρώσεων της ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας. «Δεδομένης της τεράστιας παραβίασης του διεθνούς δικαίου που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες ημέρες, η κυβέρνηση της Ελβετίας δίνει έμφαση στον σεβασμό και την προστασία των αξιών που αποτελούν τη βάση του πολιτισμού μας», είπε ο πρόεδρός της, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Βέρνη.

Ανοικτές αγορές – Ρωσικό «ρέκβιεμ»

Δεν θα μπορούσαμε, τέλος, να μην αναφερθούμε στο ισχυρό πλήγμα που δέχεται η περίφημη «παγκοσμιοποίηση». Μετά τη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας και τις συντριπτικές οικονομικές κυρώσεις της Δύσης, όπως η (μερική έστω) «αποβολή» της από το SWIFT, είναι φανερό πως ο ακρογωνιαίος λίθος αυτής της διαδικασίας – η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων και οι ανοικτές αγορές – έχει αφαιρεθεί από τη θέση του, με αποτέλεσμα το οικοδόμημα να τρεκλίζει επικίνδυνα.

Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος έχει ξεκινήσει ήδη και οι νέοι ανταγωνισμοί κυριαρχούν. Αυτή τη φορά, όμως, η διαχωριστική γραμμή που χαράσσει η Δύση δεν έχει να κάνει με τους «κόκκινους» – εξάλλου, Ρωσία και Κίνα έχουν επίσης καπιταλισμό, ενώ ο Πούτιν αποκήρυξε μετά βδελυγμίας τους μπολσεβίκους και τον Λένιν.

Από εδώ και στο εξής, θα έχουμε να κάνουμε με το σχήμα «δημοκρατία εναντίον αυταρχισμού», με την καρδιά της πρώτης να χτυπά στη Δύση και του δεύτερου στην Ανατολή και κυρίως στη Μόσχα και το Πεκίνο. Έστω και αν τα τελευταία χρόνια έχουν αποδείξει ότι οι αρχές και οι μέθοδοι του κόσμου του αυταρχισμού είναι ιδιαιτέρως ελκυστικές και στις τάξεις των δημοκρατών…