Το Ουκρανικό ανοίγει «παράθυρο» για παράταση της δημοσιονομικής ευελιξίας – Οι ανησυχίες της Κομισιόν

Εμφανής είναι η ανησυχία και ο προβληματισμός μεταξύ των ευρωπαίων αξιωματούχων για τις επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης στις οικονομίες και τα νέα δεδομένα αφήνουν πλέον ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο να παραταθεί και το 2023 η ρήτρα διαφυγής, κάτι που δεν είχε αποκλειστεί στο Eurogroup της περασμένης εβδομάδας.

Τα καμπανάκια για τις αβέβαιες εξελίξεις χτύπησαν από την Κομισιόν, η οποία εξέδωσε σήμερα τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής το 2023 και οι οποίες θα αναθεωρηθούν την άνοιξη, σε συνάρτηση με τις εξελίξεις γύρω από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και την άνοδο στις τιμές.

Το υψηλό ποσοστό αβεβαιότητας περικυκλώνει τις οικονομίες, καθώς είναι άγνωστο ακόμα πόσο θα διαρκέσουν οι κυρώσεις και αυτό διαφαίνεται από τις δηλώσεις τόσο του αντιπρόεδρου της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις όσο και του επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων Π. Τζεντιλόνι.

Ο Ντομπρόβσκις τόνισε πως πρόκειται για μια δύσκολη περίοδο για την ευρωπαϊκή οικονομία και τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενές μας. Αναπόφευκτα, οι κυρώσεις μας θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Ο Τζεντιλόνι δήλωσε πως χάρη στην κοινή μας απόκριση πολιτικής, οι οικονομίες μας μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τη θύελλα που προκάλεσε η πανδημία, και η νέα αυτή κρίση απαιτεί εξίσου στενό συντονισμό των οικονομικών και δημοσιονομικών μας αποφάσεων. Η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί σημαντικά, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κατευθυντήριες γραμμές μας θα πρέπει να επικαιροποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες, το αργότερο την άνοιξη.

Η ανακοίνωση της Κομισιόν, όπως τονίζεται, δημοσιεύεται στο πλαίσιο της απρόκλητης και αδικαιολόγητης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Εκφράζοντας την αλληλεγγύη της με την Ουκρανία, η ΕΕ ενέκρινε μια άνευ προηγουμένου δέσμη οικονομικών κυρώσεων που θα έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην οικονομία και την πολιτική ελίτ της Ρωσίας. Οι χειμερινές οικονομικές προβλέψεις του 2022 δημοσιεύθηκαν στις 10 Φεβρουαρίου, δύο εβδομάδες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, εξέλιξη που επηρεάζει αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης και επιτείνει περαιτέρω τους κινδύνους. Καταδεικνύει επίσης την ανάγκη στενού συντονισμού των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, καθώς και την ανάγκη προσαρμογής των δημοσιονομικών πολιτικών ως αντίδραση στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα προσαρμοστούν στις οικονομικές εξελίξεις, ανάλογα με τις ανάγκες.

Κατευθυντήριες γραμμές για τον συνεχή συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών

Η ανακοίνωση προσδιορίζει πέντε βασικές αρχές και υπογραμμίζει τις συνέπειες για τις δημοσιονομικές συστάσεις τις οποίες η Επιτροπή θα προτείνει στα κράτη μέλη τον Μάιο του 2022 για τα δημοσιονομικά τους προγράμματα το 2023. Οι αρχές αυτές είναι οι εξής:

-θα πρέπει να διασφαλιστούν ο συντονισμός των πολιτικών και ένα συνεκτικό μείγμα πολιτικών·

-η βιωσιμότητα του χρέους θα πρέπει να διασφαλιστεί μέσω σταδιακής και υψηλής ποιότητας δημοσιονομικής προσαρμογής και μέσω της οικονομικής ανάπτυξης·

-θα πρέπει να δοθεί ώθηση στις επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη·

-θα πρέπει να προωθηθούν δημοσιονομικές στρατηγικές που συνάδουν με μια μεσοπρόθεσμη προσέγγιση της δημοσιονομικής προσαρμογής, λαμβάνοντας υπόψη τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας· και

-οι δημοσιονομικές στρατηγικές θα πρέπει να διαφοροποιούνται και να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση της ζώνης του ευρώ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η συντονισμένη δημοσιονομική αντίδραση των κρατών μελών στη σοβαρή οικονομική ύφεση που προκλήθηκε από την πανδημία της COVID-19, η οποία διευκολύνεται από την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής και στηρίζεται από δράσεις σε επίπεδο ΕΕ, υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής. Ο συνεχής στενός συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών παραμένει καίριας σημασίας στις σημερινές συνθήκες αστάθειας προκειμένου να εξασφαλιστούν τόσο η ομαλή μετάβαση προς μια νέα και βιώσιμη πορεία ανάπτυξης όσο και η δημοσιονομική βιωσιμότητα. Με βάση τις χειμερινές οικονομικές προβλέψεις του 2022, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η μετάβαση από έναν υποστηρικτικό συνολικό δημοσιονομικό προσανατολισμό την περίοδο 2020-2022 προς έναν γενικά ουδέτερο συνολικό δημοσιονομικό προσανατολισμό φαίνεται κατάλληλη το 2023, ενώ βρίσκεται σε ετοιμότητα για να αντιδρά στην εξελισσόμενη οικονομική κατάσταση.

Απαιτείται πολυετής δημοσιονομική προσαρμογή

«Η αναγκαία δημοσιονομική αντίδραση στην πανδημία της COVID-19 και η συρρίκνωση της παραγωγής έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των δεικτών δημόσιου χρέους, ιδίως σε ορισμένα κράτη μέλη με υψηλό χρέος, αν και χωρίς αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους. Για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους απαιτείται πολυετής δημοσιονομική προσαρμογή σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις ώστε να μην πληγεί το αναπτυξιακό δυναμικό. Η Επιτροπή είναι της άποψης ότι είναι σκόπιμη η έναρξη σταδιακής δημοσιονομικής προσαρμογής για τη μείωση του υψηλού δημόσιου χρέους από το 2023, ενώ μια υπερβολικά απότομη εξυγίανση θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη και, ως εκ τούτου, τη βιωσιμότητα του χρέους», αναφέρει η Κομισιόν.

Οι εθνικές δημοσιονομικές στρατηγικές θα πρέπει να διαφοροποιούνται κατάλληλα:

-τα μεν κράτη μέλη με υψηλό χρέος θα πρέπει να ξεκινήσουν σταδιακή μείωση του χρέους, με την επίτευξη δημοσιονομικής προσαρμογής το 2023, χωρίς συνεισφορές από τον ΜΑΑ και άλλες επιχορηγήσεις της ΕΕ·

-τα δε κράτη μέλη χαμηλού και μεσαίου χρέους θα πρέπει να ενισχύσουν τις αναγκαίες επενδύσεις για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, με στόχο την επίτευξη συνολικά ουδέτερου προσανατολισμού πολιτικής.

Με βάση τον εν εξελίξει δημόσιο διάλογο και τις συζητήσεις με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή θα παράσχει προσανατολισμούς σχετικά με πιθανές αλλαγές στο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, με στόχο την επίτευξη ευρείας συναίνεσης ως προς τη μελλοντική πορεία πριν από το 2023.

«Η σημερινή ανακοίνωση καθορίζει τις προκαταρκτικές κατευθυντήριες γραμμές δημοσιονομικής πολιτικής για το 2023, οι οποίες θα επικαιροποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες, και το αργότερο στο πλαίσιο της εαρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου τον Μάιο του 2022. Οι μελλοντικές κατευθυντήριες γραμμές θα συνεχίσουν να αντικατοπτρίζουν την παγκόσμια οικονομική κατάσταση, την ιδιαίτερη κατάσταση κάθε κράτους μέλους και τη συζήτηση σχετικά με το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης. Τα κράτη μέλη καλούνται να αποτυπώσουν αυτές τις κατευθύνσεις στα οικεία προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης», καταλήγει η Κομισιόν.

Πηγή: ΟΤ