Θανάσης Βασιλόπουλος: «Νιώθω πολύ τυχερός που πήγα σχολείο»

Ποια εικόνα των παιδικών σας χρόνων ανασύρετε πρώτη από τη μνήμη σας;

Γεννήθηκα στο Αγρίνιο. Από την παιδική μου ηλικία δεν θυμάμαι πολλά πράγματα παρά μόνο αποσπασματικές εικόνες. Ημουν πάρα πολύ μικρός όταν ξαφνικά ακούω τον πατέρα μου να παίζει και με μαγεύει. Κάθε φορά ένιωθα ότι μπαίνω σε ένα όνειρο. Αλλαζα θέσεις για να δω από πού ερχόταν καλύτερα ο ήχος του κλαρίνου του. Ετσι μπήκε το μικρόβιο μέσα μου. Η μουσική ήταν το μόνο που σκεφτόμουν να ακολουθήσω στη ζωή μου, δεν υπήρχε τίποτε άλλο. Επειτα κατάλαβα ότι οι Τσιγγάνοι κράτησαν το παραδοσιακό τραγούδι, χωρίς να θέλω να υποτιμήσω άλλους σπουδαίους σολίστες του κλαρίνου.

Σε μεγάλο βαθμό. Αλλά αυτό είναι ένα συμπέρασμα της ενήλικης ζωής σας. Πώς ζήσατε ως παιδί;

Υπάρχει μια καθαρή εικόνα από εκείνη την εποχή. Είμαι περίπου 6 ετών, κάθομαι σε ένα ποτάμι κοντά στον συνοικισμό και σκέφτομαι. Κυρίως πότε επιτέλους θ’ αποφασίσει ο πατέρας μου να με πάρει μαζί του. Εκεί έφτιαξα και ένα παραμύθι. «Ο Θεμιστοκλής στα βουνά του Μπαλού». Ενα μέρος που φυσικά δεν υπάρχει. Δεν είχα δει καν βουνό μέχρι τότε. Υπήρχε λοιπόν μια οικογένεια, ένα ζευγάρι με τον γιο τους, που ζούσαν στα δάση. Ο μπαμπάς ήταν ξυλοκόπος και κάποια στιγμή η μαμά αρρωσταίνει βαριά. Για να γίνει καλά το αγοράκι, ο Θεμιστοκλής, έπρεπε να πάει στα βουνά του Μπαλού για να φέρει το φάρμακο. Δεν είχε ωραίο τέλος νομίζω. Είναι λίγο θολό και αυτό.

Οι αρνητικές σκέψεις που κάνατε σε τόσο μικρή ηλικία οφείλονταν στις άσχημες συνθήκες;

Νομίζω. Δεν πηγαίναμε σχολείο, δεν ξέραμε καν τι είναι αυτό. Δεν είχα δει ποτέ μαθητή, δεν συνάντησα ποτέ κάποιον που να μου πει ότι ήταν δάσκαλος. Αυτή είναι η αλήθεια. Πρώτη φορά είδα σχολείο στην τηλεόραση που είχε πάρει ένας γείτονας και μαζευόμασταν καμιά φορά και βλέπαμε. Δεν μας έστελναν σχολείο. Δυστυχώς.

Ηταν εύκολη η συνύπαρξη με τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής; Υπάρχει η τάση να περιθωριοποιούμε το διαφορετικό.

Τότε ήταν πράγματι πιο σκληρά τα πράγματα και ο κόσμος δεν ήταν τόσο ενημερωμένος. Δεν είχε έρθει ποτέ κάποιος για βοήθεια στον οικισμό. Τον μόνο που θυμάμαι ήταν τον γαλατά που ερχόταν κάθε Δευτέρα. Για μας ήταν δεδομένο ότι δεν υπήρχε κάτι άλλο. Είχαμε τα σπίτια μας αλλά στερούμασταν βασικά πράγματα. Ως παιδί θυμάμαι πάντα τον εαυτό μου ξυπόλητο να παίζω με τους φίλους μέσα στη λάσπη, όπου ήταν και αυτοί ξυπόλητοι. Τις περισσότερες φορές μάλιστα είμασταν γυμνοί. Είχα πάντα ένα καρπούζι κολλημένο στην κοιλιά.

Τα περιγράφετε με χαμόγελο.

Ημασταν χαρούμενοι. Εχει μεγάλη σημασία η οικογένεια. Ημασταν δεμένοι. Υπήρχε αγάπη και αλληλοστήριξη. Εβγαινα στον δρόμο για να παίξω και όταν έβρεχε ερχόταν μια γυναίκα από τον οικισμό που δεν τη γνώριζα, με έπαιρνε στην αγκαλιά της και με πήγαινε σπίτι για να μη βραχώ και αρρωστήσω.

Πότε άρχισαν, αν όχι να βελτιώνονται, αλλά να αλλάζουν οι συνθήκες της ζωής σας;

Οταν αναγκαστήκαμε να φύγουμε από το Αγρίνιο και να έρθουμε στην Αθήνα. Ηταν χειμώνας, θυμάμαι, που ο πατέρας μου φόρτωσε όλο το βιος του στο φορτηγό ενός. Εγκατασταθήκαμε σε μια αλάνα στον Προφήτη Ηλία στα Λιόσια. Η μάνα μου προσπαθούσε να μας προστατεύσει σε κάποια πρόχειρα καταλύματα μέσα σε νάιλον και κουβέρτες. Το πρωί ξυπνούσαμε βρεγμένοι. Δίπλα χτιζόταν μια οικοδομή και πολλές φορές πήγαινα εκεί για να προστατευθώ από την κακοκαιρία. Αν και ήμουν παιδί, οκτώ ετών, ήθελα να κάνω κάτι για να βοηθήσω την οικογένειά μου. Ο πατέρας μου μού είχε μάθει κλαρίνο και μαζί με έναν ξάδελφό μου κάναμε λίγες πρόβες, παίζοντας αυτός σε μια κατσαρόλα – κάτι σαν τουμπερλέκι. Γυρνούσαμε σε ταβέρνες, σε εστιατόρια ξυπόλητοι και παίζαμε. Αρχισα να μαζεύω χρήματα, να βοηθάω την οικογένειά μου. Κάποια στιγμή νοικιάσαμε και σπίτι.

Επωμιστήκατε από τρυφερή ηλικία πολλές ευθύνες. Η επιθυμία για να πάτε σχολείο πώς ήρθε;

Στην Αθήνα έβλεπα κάθε πρωί έναν κύριο να πηγαίνει τα κοριτσάκια του στο σχολείο. Από την άλλη άκουγα τη μητέρα μου συχνά να μου λέει ότι «αχ βρε Θανάση, να, θα ήθελα να μου πεις τι γράφει στην τηλεόραση». Κάποια στιγμή σε ένα πατσατζίδικο βλέπω τον κύριο που πήγαινε τα κορίτσια του στο σχολείο να τρώει. Τον πλησιάζω και του λέω να με πάει κι εμένα. Δέχτηκε. Στήθηκα το επόμενο πρωί έξω από το σπίτι του από τα άγρια χαράματα. Μέσα σε έναν μήνα είχα μάθει να διαβάζω. Ημουν πολύ καλός μαθητής. Το πρωί σχολείο και το βράδυ δουλειά. Αλλαζε η ζωή μου. Νιώθω πολύ τυχερός που πήγα σχολείο. Θεωρώ ότι ήταν το μεγάλο σωτήριο δώρο της ζωής μου. Μπορούσα να διαβάζω και να γράφω. Να καταλαβαίνω τι γράφουν οι επιγραφές και οι ταμπέλες οι οποίες πριν μάθω γράμματα φάνταζαν σαν κινέζικα. Ηθελα να συνεχίσω τις σπουδές, αλλά ήταν αδύνατον, διότι έπρεπε να εργαστώ για να φροντίσω την οικογένεια. Είμαστε 10 παιδιά – εγώ το δεύτερο σε σειρά – κάτι που με γέμιζε με ευθύνες και υποχρεώσεις. Δεν σταμάτησα όμως να διαβάζω.

Σας στοίχισε που δεν συνεχίσατε;

Τότε έπρεπε να βοηθήσω την οικογένειά μου. Μου έφτανε που πήρα τις βάσεις. Βρήκα καταφύγιο στα βιβλία. Δεν έχω πια πληγές ανοιχτές. Εχει μπει αλάτι και έχουν ψηθεί. Τα βλέπω απ’ έξω. Σαν παρατηρητής. Η μουσική μού πρόσφερε έναν τρόπο για να ζήσω και το σχολείο την εσωτερική επιβίωσή μου.

Πότε σταματάει η μουσική να είναι επιβίωση;

Δεν την αισθανόμουν ως επάγγελμα παρόλο που έπαιζα για να ζήσω. Μου έδινε χαρά. Υπήρχαν όμως δύσκολες στιγμές, γι’ αυτό και επέλεξα να κάνω κάτι διαφορετικό. Επαιζα στα πανηγύρια και δεν ήταν εύκολο για ένα παιδί. Ξεκινούσαμε, θυμάμαι, στις 9 το βράδυ και τελειώναμε στις 9 το πρωί. Δεν μπορούσα να το αντέξω. Θεωρώ ότι η κάθε νότα που παίζω πρέπει να με αγγίζει και δεν τη σπαταλάω. Τώρα πια έχω αυτή την πολυτέλεια.

Εχετε συνέπεια απέναντι στην τέχνη σας;

Οχι, γιατί αυτό που είμαι δεν το έχω κάνει. Πρόκειται, αν θέλεις, για συνειδητή ασυνέπεια. Βάζω προτεραιότητες οι οποίες τοποθετούν τις δικές μου ανάγκες πιο πίσω. Τώρα ασχολούμαι με πράγματα που μαθαίνω να τα φτιάχνω. Δεν έχει όμως τόση σημασία γιατί όταν παίρνω μήνυμα από ένα παιδάκι που μου λέει ότι θέλει να μάθει κλαρίνο γιατί με άκουσε να παίζω ένα κομμάτι, είναι η ανταμοιβή μου.

Είχατε τη δυνατότητα με τις επιλογές που κάνετε να βρεθείτε στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου και να συνεργαστείτε με μεγάλους καλλιτέχνες, από την ηλεκτρονική, τζαζ μέχρι τα λαϊκά όπως τώρα όπου εμφανίζεστε δίπλα στον Αντώνη Ρέμο.

Ηταν σπουδαίες και πολύτιμες αυτές οι συναντήσεις και τα ταξίδια. Γνώρισα άλλες τόπους, συναντήθηκα με σπουδαίους ανθρώπους και με κάποιους γίναμε φίλοι. Ολα αυτά είναι πολύτιμα. Ομως θέλω να αφοσιωθώ στα παραδοσιακά, απ’ όπου ξεκίνησα. Ψάχνω τον τρόπο να κάνω έναν δίσκο που να έχει την παράδοση αλλά και όλα εκείνα που έμαθα.

Υπενθυμίζετε πάντα την καταγωγή σας με υπερηφάνεια.

Και αυτό δεν είναι απλό, να δηλώνω δηλαδή την καταγωγή μου. Δεν κουβαλάω τη φυλή στην πλάτη μου. Τους ανθρώπους τους κρίνω από τις πράξεις τους, από αυτά που σκέφτονται και από το καλό που προσφέρουν στον κόσμο.

Δεν είστε θετικά προκατειλημμένος με κάποιον ομόφυλό σας;

Μπορεί να αισθανθώ οικεία. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να είμαι δεμένος με έναν Τσιγγάνο. Για μένα μετράει οι άνθρωποι που γνωρίζω να έχουν ωραία αισθήματα, να φέρονται σωστά στα παιδιά τους, στην οικογένειά τους, να έχουν θετικές σκέψεις για το μέλλον. Είναι όμορφο να υπάρχουν γύρω σου τέτοιοι άνθρωποι που να σε στηρίζουν για να μπορείς να προχωράς και να προσεγγίζεις τα όνειρά σου.

Υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος για σας;

Η Χαρά, η σύντροφός, μου η οποία μου έχει σταθεί στη δουλειά και στη ζωή. Είμαι περήφανος για εκείνη, τη θαυμάζω.