Πόλεμος στην Ουκρανία: Μπορεί η Κίνα να σώσει τη ρωσική οικονομία;

Θα βοηθήσει η Κίνα τη Ρωσία να αντέξει τις επιπτώσεις των οικονομικών κυρώσεων;

Με αυτό το ερώτημα ξεκινά ανάλυση του CNN, τονίζοντας ότι παρά τους στενούς δεσμούς που έχουν αναπτύξει τα δύο κράτη τα τελευταία χρόνια, και της δήλωσης του Σι Τζινπίνγκ ότι τα όρια της συνεργασίας τους «δεν έχουν όρια», η δυνατότητα της Κίνας να σώσει την κατάσταση δοκιμάζεται σκληρά.

• Διαβάστε επίσης: Πόλεμος στην Ουκρανία: Η G7 θα επιβάλει νέες κυρώσεις στη Ρωσία αν δεν υπάρξει εκεχειρία

Προς το παρόν, παρόλο που δεν έχει επιβάλει και η ίδια κυρώσεις, δεν έχει προσφέρει και κάποιας μορφής ανακούφιση, ενώ η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών, ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι αναστέλλει όλες της τις δραστηριότητες στη Ρωσία «για το διάστημα που εξελίσσεται ο πόλεμος στην Ουκρανία».

Ταυτόχρονα, αν και η Κίνα συνεχίζει να υποστηρίζει ότι ο πόλεμος είναι αποτέλεσμα της προκλητικότητας της Ουάσινγκτον, αποφεύγει τις κινήσεις που θα μπορούσαν να τη φέρουν σε πλήρη ρήξη με τις ΗΠΑ.

Στενές σχέσεις, χαλαροί οικονομικοί δεσμοί

Πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Πούτιν είχε ενισχύσει σημαντικά τους δεσμούς του με την Κίνα.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κίνα, οι δυο χώρες υπέγραψαν 15 συμφωνίες, μεταξύ των οποίων και συμβάσεις με τους ρωσικούς ενεργειακούς γίγαντες της Gazprom και της Rosneft. Η Κίνα συμφώνησε επίσης να άρει όλους τους περιορισμούς εισαγωγών στο ρωσικό σιτάρι και κριθάρι.

Πέρσι, το 16% του συνόλου των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας προήλθε από τη Ρωσία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Το γεγονός αυτό καθιστά τη Ρωσία τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή της Κίνας, μετά τη Σαουδική Αραβία. Περίπου το 5% του φυσικού αερίου της Κίνας προήλθε επίσης από τη Ρωσία στη διάρκεια της περσινής χρονιάς.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία αγοράζει περίπου το 70% των ημιαγωγών της από την Κίνα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Peterson για τη Διεθνή Οικονομία. Επιπλέον, εισάγει ηλεκτρονικούς υπολογιστές, smartphones και εξαρτήματα αυτοκινήτων. Για παράδειγμα, η Xiaomi είναι μια από τις πιο δημοφιλείς μάρκες smartphone στη Ρωσία.

Η Κίνα έχει εισάγει επίσης ρωσικές τράπεζες στο διατραπεζικό σύστημα πληρωμών της (CIPS), το οποίο έχουμε ακούσει πολύ τις τελευταίες ημέρες ως πιθανή εναλλακτική του SWIFT, τη βέλγικη υπηρεσία ασφαλών μηνυμάτων που συνδέει εκατοντάδες χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο.

Η Κίνα και η Ρωσία έχουν κοινό στρατηγικό συμφέρον στην αμφισβήτηση της Δύσης. Όμως η εισβολή στην Ουκρανία είναι μια δοκιμασία για τη σχέση τους, υποστηρίζει το CNN.

Ασύμφορο για την Κίνα

Προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κίνα θεωρεί ότι αξίζει να παραβιάσει τις δυτικές κυρώσεις – κίνηση που θα μπορούσε να έχει βαριές οικονομικές επιπτώσεις και για την ίδια την Κίνα.

Αν και η Ρωσία χρειάζεται την Κίνα για το εμπόριο, το Πεκίνο έχει άλλες προτεραιότητες. Η Κίνα είναι ο Νο1 εμπορικός συνεργάτης της Ρωσίας, αντιπροσωπεύοντας το 16% του διεθνούς εμπορίου της σύμφωνα με το CNN, αλλά για την Κίνα το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται μόλις στο 2% με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να κατέχουν σαφώς μεγαλύτερο μερίδιο.

Οι κινεζικές τράπεζες και εταιρείες δεν θέλουν να έρθουν αντιμέτωπες με τις δευτερογενείς κυρώσεις που θα έφερνε η συνεργασία με τους ρώσους ομόλογούς τους, ενώ οι περισσότερες κινεζικές τράπεζες δεν έχουν περιθώριο να χάσουν την πρόσβαση στο δολάριο και πολλές κινεζικές βιομηχανίες δεν έχουν περιθώριο να χάσουν την αμερικανική τεχνολογία.

Δεδομένων και των ευρύτερων πιέσεων που δέχεται τους τελευταίους μήνες η κινεζική οικονομία, οι κινέζοι πολιτικοί κατά πάσα πιθανότητα θα επιχειρήσουν μια ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στην υποστήριξη της Ρωσίας σε επίπεδο ρητορικής και τη συμμόρφωση με τους κανόνες της Δύσης.

Αυτή την εβδομάδα δημοσιεύματα ανέφεραν ότι δυο από τις μεγαλύτερες κινεζικές τράπεζες – η ICBC και η Τράπεζα της Κίνας – έχουν περιορίσει τη χρηματοδότηση αγορών ρωσικών αγαθών, για να αποφύγουν τον κίνδυνο της παραβίασης κυρώβσεων.

Την Τρίτη, το Reuters ανέφερε ότι οι εισαγωγές άνθρακα της Κίνας από τη Ρωσία έχουν ανασταλεί, επειδή οι αγοραστές δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από τις κρατικές τράπεζες που ανησυχούν για ενδεχόμενες κυρώσεις.

Πρακτικές δυσκολίες

Ακόμη κι αν η Κίνα θέλει να υποστηρίξει τη Ρωσία σε περιοχές που δεν υπόκεινται στις κυρώσεις – όπως η ενέργεια – το Πεκίνο ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρούς περιορισμούς, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Οι «οικονομικές κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση στη Ρωσία θέτουν σημαντικούς πρακτικούς περιορισμούς στις συναλλαγές μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, ακόμη κι αν δεν τις περιορίζουν άμεσα», εξήγησε ο Μαρκ Γουίλιαμς, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία στην Capital Economics, σε ερευνητικό σημείωμα την Τετάρτη.

Ορισμένοι σχολιαστές έχουν αναφέρει ότι το κινεζικό CIPS θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική για τη Ρωσία, τώρα που επτά ρωσικές τράπεζες έχουν αποκλειστεί από το SWIFT.

Όμως το CIPS είναι πολύ μικρότερο σε μέγεθος. Μόλις 75 τράπεζες συμμετέχουν άμεσα σε αυτό, σε σύγκριση με τα 11.000 ιδρύματα-μέλη του SWIFT. Περίπου 300 ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα συμμετέχουν στο SWIFT, ενώ περίπου 20 ρωσικές τράπεζες έχουν ενταχθεί στο CIPS.

Το πρόβλημα του γουάν

Το γουάν δεν είναι ελεύθερα μετατρέψιμο και χρησιμοποιείται πιο σπάνια από άλλα σημαντικά νομίσματα στο διεθνές εμπόριο. Αντιπροσώπευε μόλις το 3% των παγκόσμιων πληρωμών τον Ιανουάριο, σε σύγκριση με το 40% που πραγματοποιήθηκε σε δολάριο, σύμφωνα με το SWIFT. Ακόμη και το σινορωσικό εμπόριο κυριαρχείται από το δολάριο και το ευρώ.

«Πρακτικά, επειδή το CIPS περιορίζεται σε πληρωμές με γουάν, αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται μόνο για συναλλαγές στην Κίνα. Οι τράπεζες σε άλλες περιοχές του πλανήτη είναι απίθανο να στραφούν στο CIPS ως παράκαμψη του SWIFT όσο η Ρωσία παραμένει διεθνής παρίας», τόνισε ο Γουίλιαμς.

Αντιστοίχως, η Κίνα δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως προμηθευτής προηγμένων τεχνολογιών.

Την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε μια σειρά από μέτρα για τον περιορισμό των τεχνολογικών εξαγωγών, αλλά και των ξένων αγαθών που παράγονται με αμερικανική τεχνολογία στη Ρωσία.

Ημιαγωγοί

Η Ρωσία εισάγει κυρίως χαμηλής ποιότητας chip από την Κίνα, τα οποία χρησιμοποιούνται σε αυτοκίνητα και οικιακές συσκευές. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα στηρίζονται στις ΗΠΑ για chip τελευταίας τεχνολογίας που απαιτούνται για τα προηγμένα οπλικά συστήματα.

«Η Κίνα δεν είναι σε θέση να καλύψει μόνη της όλες τις κρίσιμες ανάγκες του στρατού της Ρωσίας», δήλωσε κορυφαίος αμερικανός αξιωματούχος σε ενημέρωση Τύπου αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με το Reuters. «Η Κίνα δεν διαθέτει παραγωγή των πλέον προηγμένων τεχνολογιών. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα στηρίζονται σε άλλα κράτη-προμηθευτές και φυσικά στην αμερικανική τεχνολογία για να καλύψουν τις ανάγκες τους».

Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να ωθήσει τις κινεζικές τεχνολογικές εταιρείες – και ιδίως τις μεγαλύτερες ανάμεσά τους – να κινηθούν με ακόμη μεγαλύτερη προσοχή στις πιθανές συμφωνίες τους με τη Ρωσία.

«Κάποιες μικρές κινεζικές εταιρείες που δεν εξαρτώνται από τις ΗΠΑ ίσως καλύψουν μέρος της ρωσικής ζήτησης για την αμερικανική τεχνολογία που καλύπτεται από τις κυρώσεις», δήλωσε ο Νιλ Τομας, αναλυτής Κίνας στο Eurasia Group, μιλώντας στο CNN. «Όμως οι μεγάλες κινεζικές εταιρείες θα φροντίσουν να αποφύγουν τη μοίρα της Huawei, που αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα όταν η αμερικανική κυβέρνηση την απέκλεισε από την πρόσβαση σε προηγμένους ημιαγωγούς».