Το SWIFT γονατίζει τις ρωσικές τράπεζες

Ορατές είναι ήδη οι επιπτώσεις στο ρωσικό τραπεζικό σύστημα, μετά την απόφαση για μερικό αποκλεισμό του από το σύστημα SWIFT, ως αντίποινα για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πρόκειται για έναν μηχανισμό αναγκαίο για την ολοκλήρωση μιας διεθνούς συναλλαγής, μετά την εκκαθάριση και τον διακανονισμό της. Με απλά λόγια, αν μία τράπεζα αποκλειστεί από το SWIFT, δεν μπορεί να εκτελέσει διασυνοριακές μεταφορές χρημάτων.

Αυτό σημαίνει ότι περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας που βρίσκονται σε άλλες χώρες, παγώνουν, ενώ οι ρωσικές εισαγωγικές και εξαγωγικές επιχειρήσεις αποκλείονται από το διεθνές εμπόριο, καθώς δεν μπορούν ούτε να πληρωθούν από πελάτες ούτε να πληρώσουν τους προμηθευτές τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρωσικός ενεργειακός και ο αγροτικός τομέας αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο από κάθε άλλον κλάδο, λόγω του εξαγωγικού τους χαρακτήρα.

Τα προβλήματα είναι ήδη εμφανή στη χώρα, καθώς οι αναλήψεις μετρητών από καταθέτες έχουν αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες ημέρες. Επιπλέον, χθες η ΕΚΤ προειδοποίησε ότι η Sberbank Europe AG με έδρα στην Αυστρία, η οποία ελέγχεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς και οι θυγατρικές της σε Κροατία και Σλοβενία είναι πλέον αφερέγγυες ή είναι πολύ πιθανόν να βρεθούν λίαν συντόμως στην κατάσταση αυτή. Συγκεκριμένα, μπορεί να μην είναι σε θέση να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους, καθώς καθίστανται απαιτητές.

Σημειώνεται ότι η Sberbank Europe AG και οι θυγατρικές της παρουσίασαν σημαντική διαρροή καταθέσεων ως αποτέλεσμα του αντίκτυπου της φήμης των γεωπολιτικών εντάσεων. Κατά την ΕΚΤ αυτό οδήγησε σε επιδείνωση της θέσης ρευστότητάς τους, ενώ δεν υπάρχουν διαθέσιμα μέτρα με ρεαλιστική πιθανότητα αποκατάστασή της τόσο σε επίπεδο ομίλου, όσο και σε κάθε θυγατρική του εντός της τραπεζικής ένωσης.

Το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης καλείται τώρα να επιβεβαιώσει την αποτυχία ή την πιθανότητα αποτυχίας της αξιολόγησης της ΕΚΤ, ώστε στη συνέχεια να αποφασίσει για τα επόμενα βήματα. Σημειώνεται ότι η Ρωσία έχει αποκλειστεί ξανά από το SWIFT το 2014, μετά το ξέσπασμα της κρίσης στην Κριμαία, δεχόμενη τότε ένα σημαντικό οικονομικό πλήγμα. Για τον λόγο αυτό είχε σε συνεργασία με την Κίνα δημιουργήσει ένα ανεξάρτητο σύστημα πληρωμών (MIR), για την εξυπηρέτηση των συναλλακτικών της αναγκών. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμάται πως πολλές τράπεζες της χώρας θα το υιοθετήσουν για τη διεκπεραίωση κρίσιμων συναλλαγών, οι οποίες θα ολοκληρώνονται μέσω Κίνας.

Τα κλειδιά για τη λειτουργία του

Το διεθνές διατραπεζικό σύστημα Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, το λεγόμενο Swift δημιουργήθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια και έχει έδρα στο Βέλγιο. Εποπτεύεται από τις νομισματικές Αρχές των ΗΠΑ, της ευρωζώνης και της Αγγλίας ενώ μέτοχοί του είναι περισσότερες από 2.000 ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες.

Στο σύστημα SWIFT συμμετέχουν περισσότερες από 11 εκατ. εμπορικές τράπεζες, κεντρικές τράπεζες και εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από 200 και πλέον χώρες παγκοσμίως. Κάθε ημέρα λαμβάνει περισσότερα από 35 εκατ. εντολές για διεθνείς συναλλαγές, εκ των οποίων το 1% αφορά τη Ρωσία. Το SWIFT είναι σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων μεταξύ των τραπεζών παγκοσμίως.

Είναι η παγκόσμια οικονομική αρτηρία που επιτρέπει την ομαλή και ταχεία μεταφορά χρημάτων εκτός συνόρων. Πρόκειται για ένα διατραπεζικό σύστημα μέσω του οποίου τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καταγράφουν, ενημερώνουν και διεκπεραιώνουν διασυνοριακές χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Καθημερινά στέλνει περισσότερα από 40 εκατομμύρια μηνύματα καθώς τρισεκατομμύρια δολάρια αλλάζουν χέρια μεταξύ εταιρειών και κυβερνήσεων.