Πόσο ακόμη θα αντέξει η Ουκρανία;

Οι αμυντικές γραμμές στην Ουκρανία φαίνεται να αντέχουν ακόμα στις ρωσικές επιθέσεις, δήλωσε χθες ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρά το ανελέητο σφυροκόπημα πόλεων όπως η Μαριούπολη και το Χάρκοβο, μία μέρα μετά την κατάληψη από τα ρωσικά στρατεύματα της Χερσώνας. Καθώς ο πόλεμος μπήκε πλέον στη δεύτερη εβδομάδα, το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο μπορεί να αντέξει η Ουκρανία.

Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι πιστεύει πως κάποιοι ξένοι ηγέτες προετοιμάζουν πόλεμο εις βάρος της χώρας του. Ο δεύτερος γύρος των διαπραγματεύσεων μεταξύ της ουκρανικής και της ρωσικής πλευράς στη Λευκορωσία επρόκειτο να ξεκινήσει με μεγάλη καθυστέρηση, ενώ οι ουκρανοί πρόσφυγες συνεχίζουν να συρρέουν κατά χιλιάδες στα σύνορα, προσπαθώντας να διαφύγουν από τη χώρα. Η ευρωπαία επίτροπος δήλωσε χθες ότι αναμένονται αρκετά εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία προς τις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς ο πόλεμος φαίνεται ότι θα διαρκέσει.

Αυτές είναι και οι εκτιμήσεις των ειδικών. Το Πεντάγωνο περιγράφει δύο «εφιάλτες» για τον ρωσικό στρατό: την ουκρανική αντίσταση που αποδεικνύεται μεγαλύτερη του αναμενομένου από τη Μόσχα και τις υλικοτεχνικές δυσκολίες που φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν τα ρωσικά στρατεύματα στο ουκρανικό έδαφος. Αυτοί άλλωστε, γράφει η ιταλική εφημερίδα «Corriere della Sera», είναι και οι παράγοντες που φαίνεται ότι δεν είχαν προβλεφθεί ή είχαν υποτιμηθεί από τον σχεδιασμό του Κρεμλίνου και έχουν αναστατώσει τα σχέδιά του. Βέβαια οι αμερικανοί στρατηγοί σπεύδουν να τονίσουν ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος χθες είχε ενενηντάλεπτη τηλεφωνική συνομιλία με τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, μαθαίνει γρήγορα από τα λάθη του και έτσι έχει ήδη ξεκινήσει τις αναπροσαρμογές στις τακτικές που ακολουθούσαν μέχρι σήμερα οι ρωσικές δυνάμεις.

Πώς μεταφράζεται αυτό; Παρότι χθες ο ουκρανός υπουργός Αμυνας γνωστοποίησε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις δεν αμύνονται μόνο, αλλά προχωρούν και σε αντεπιθέσεις, οι Ρώσοι, σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές, συνεχίζουν να έχουν υπεροπλία και να προελαύνουν έστω και αργά. Σύμφωνα με ειδικούς που κατέθεσαν στην Επιτροπή Πληροφοριών και Εξωτερικών Υποθέσεων του αμερικανικού Κογκρέσου, οι Ρώσοι χρειάζονται περίπου άλλη μία εβδομάδα για να ολοκληρώσουν την πολιορκία του Κιέβου και κατόπιν υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί άλλος ένας μήνας για να καταλάβουν την ουκρανική πρωτεύουσα. Τέλος, κατέθεσαν ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Πενταγώνου θα χρειαστούν άλλες τέσσερις με έξι εβδομάδες για να πάρουν τον έλεγχο όλης της χώρας.

Επομένως, μπορεί ο πόλεμος να μην είναι «αστραπιαίος», όπως υπολόγιζε το Κρεμλίνο, συνεχίζουν όμως να ισχύουν σενάρια για βραχυπρόθεσμη εκστρατεία. Και αυτή η προοπτική ωστόσο είναι ζοφερή. Τα ρωσικά στρατεύματα θα εξακολουθήσουν να είναι σε θέση να αποκαθιστούν τα κανάλια ανεφοδιασμού, να ανασυντάσσονται και να εξαπολύουν καταστροφικές επιθέσεις – δηλαδή αδιάκοπους βομβαρδισμούς του Κιέβου και άλλων πόλεων, χωρίς διάκριση μεταξύ στρατιωτικών στόχων και κατοικιών, νοσοκομείων, σχολείων, δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και συστημάτων θέρμανσης. Αυτή η τακτική διαπιστώνεται στο Χάρκοβο, στη Χερσώνα, στη Μαριούπολη, όπου ο δήμαρχος κάνει λόγο για «συνθήκες πολιορκίας ανάλογες με αυτές που έζησαν κάποτε οι κάτοικοι του Λένινγκραντ από τους Ναζί».

Ο πρόεδρος Ζελένσκι ελπίζει να μπορέσει να συνεχίσει να καθυστερεί τη ρωσική προέλαση, εφόσον πυρομαχικά, όπλα, αντιαρματικοί πύραυλοι φτάσουν εγκαίρως στα χαρακώματα και στο μέτωπο, μέσα στην επόμενη εβδομάδα, από πολλές ευρωπαϊκές χώρες αλλά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλωστε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, στην «ομιλία του για την κατάσταση της Ενωσης», υποσχέθηκε ότι η ροή της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο θα μπορούσε να αυξηθεί.

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι υλοποιούνται οι προβλέψεις του Πενταγώνου και φθάνουμε στα τέλη Μαρτίου – μέσα Απριλίου, με τους Ρώσους να ελέγχουν το Κίεβο και ένα μεγάλο μέρος της ουκρανικής επικράτειας. Ο πόλεμος τελειώνει; «Οχι», εξήγησαν οι αξιωματούχοι του υπουργείου Αμυνας στα μέλη του Κογκρέσου: η σύγκρουση μπορεί να διαρκέσει «μεταξύ 10 και 20 ετών». Παρόμοια ανάλυση διαθέτει και το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών: ο πόλεμος μπορεί να διαρκέσει 10 χρόνια.  Ας είμαστε, ωστόσο, προσεκτικοί. Οι μακροχρόνιες προσομοιώσεις προϋποθέτουν μια στατική εικόνα, χωρίς διορθώσεις, ακόμη και δραστικές, σε εξέλιξη. Αλλά αυτό δεν θα ισχύει. Ας ξεκινήσουμε από τη στρατιωτική πτυχή. Τις τελευταίες έξι ημέρες, γίναμε ήδη μάρτυρες μεγάλων αλλαγών. Η Γερμανία, για παράδειγμα, αποφάσισε να στείλει όπλα σε μια χώρα εκτός ΝΑΤΟ, ξεπερνώντας ένα ταμπού που διήρκεσε σχεδόν 70 χρόνια. Τώρα το ερώτημα είναι: Πόσο καιρό θα μπορούσε ο Πούτιν να κρατήσει εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες σε ένα εχθρικό έδαφος, ενώ θα αντιμετωπίζει μια ολοένα και πιο μαζική, πιο οργανωμένη υποστήριξη από τις δυτικές δυνάμεις; Δέκα χρόνια; Πολύ δύσκολο.

Και ερχόμαστε στο κρίσιμο ζήτημα των κυρώσεων. Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ προβλέπει ότι ο χρηματοπιστωτικός εξοστρακισμός θα υπονομεύσει τη ρωσική οικονομία «σε βάθος χρόνου». Κανείς, ούτε καν ο Μπάιντεν, δεν έχει θέσει συγκεκριμένη προθεσμία. Ωστόσο, σκεφτόμαστε με ορίζοντα μηνών ή ενός έως δύο ετών, όχι δεκαετιών. Εάν τα μέτρα αποδειχθούν αναποτελεσματικά, θα ενισχυθούν. Από την άλλη, όλα βρίσκονται σε εξέλιξη. Και ένας από τους στόχους της Δύσης είναι να μπλοκάρει τις τεχνολογικές προμήθειες που χρειάζεται ο ρωσικός στρατός. Θα μπορέσουν οι Κινέζοι να αντικαταστήσουν την έλλειψη δυτικών προϊόντων; Οχι και τόσο σίγουρο, τουλάχιστον όχι βραχυπρόθεσμα. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι θα απελευθερώνονται όλο και περισσότερο από την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Και πάλι, το Πεκίνο θα μπορούσε να καλύψει το κενό. Πόσο καιρό όμως θα χρειαστεί για να μεταφερθεί το πυκνό δίκτυο αγωγών προς την Ανατολή; Και, τέλος, είμαστε πραγματικά σίγουροι ότι ο Πούτιν θα βρίσκεται ακόμα στην εξουσία σε λίγα χρόνια από τώρα; Υπάρχουν πάρα πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Καλύτερα, λοιπόν, να επικεντρωθούμε στο άμεσο μέλλον: οι επόμενες τέσσερις έως έξι εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για την τύχη της Ουκρανίας.