Πόλεμος στην Ουκρανία: Τα 4 εφιαλτικά σενάρια για την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία

Το 2022 υπήρχε η αισιοδοξία ότι θα ήταν ένα έτος ανάκαμψης για την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία που επλήγη σοβαρά από την πανδημία του κοροναϊού και την απαγόρευση των ταξιδιών. Ωστόσο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο σκληρός πόλεμος που μαίνεται εδώ και μέρες ανατρέπει το κλίμα αισιοδοξίας και σπέρνει την αβεβαιότητα για τις προοπτικές του κλάδου παγκοσμίως και ειδικότερα στην Ευρώπη.

Όλα λοιπόν δείχνουν ότι οι αεροπορικές εταιρείες και οι tour operators προετοιμάζονται και πάλι για κλειστούς εναέριους χώρους, ακυρώσεις και ένα σύννεφο αβεβαιότητας σχετικά με τα διεθνή ταξίδια.

Περισσότερες από 30 χώρες έχουν κλείσει μέχρι στιγμής τον εναέριο χώρο τους στη Ρωσία, με τη Μόσχα να αντιδρά με τον ίδιον τρόπο. Η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι έκλεισε τον εναέριο χώρο της στους αερομεταφορείς τουλάχιστον 37 χωρών από την Τρίτη. Ο εναέριος χώρος πάνω από την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τμήματα της Λευκορωσίας παραμένει επίσης κλειστός.

Βραχυπρόθεσμα αυτό σημαίνει ακυρώσεις πτήσεων ή εκτροπή αεροπορικών δρομολογίων. Αλλά οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την ταξιδιωτική βιομηχανία θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο εκτεταμένες. Να γιατί:

Η αύξηση του κόστους των καυσίμων θα αυξήσει τις τιμές των ταξιδιών

Η παγκόσμια τιμή του αργού πετρελαίου εδώ και μέρες κινείται πάνω από τα 110 δολάρια το βαρέλι, καθώς οι επενδυτές φοβούνται ότι οι ρωσικές εξαγωγές ενέργειας θα περιοριστούν ή θα σταματήσουν ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Αυτές οι αυξήσεις τιμών θα κάνουν οποιοδήποτε είδος ταξιδιού πιο ακριβό. Σε συνδυασμό με δυνητικά μεγαλύτερες αεροπορικές διαδρομές που χρειάζονται περισσότερα καύσιμα, καθώς παρακάμπτουν τον κλειστό ρωσικό εναέριο χώρο, οι υψηλότερες τιμές θα πρέπει τελικά να μετακυλιστούν στον καταναλωτή.

Η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης, η γερμανική Lufthansa, ανακοίνωσε ότι οι παρακάμψεις στην Ασία θα κοστίζουν ένα «μονοψήφιο ποσό εκατομμυρίων ευρώ» τον μήνα. Ο οικονομικός διευθυντής της εταιρείας, Ρέμκο Στινμπέργκερ δήλωσε ότι η εταιρεία θα πρέπει να αυξήσει τις τιμές των εισιτηρίων για να αντισταθμίσει την αύξηση των τιμών των καυσίμων και άλλων δαπανών.

Μια άνοδος των ναύλων θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερη ζήτηση — και αυτό σημαίνει άσχημα νέα για έναν κλάδο που ήδη αγωνίζεται να αναπληρώσει τις απώλειες που σχετίζονται με την πανδημία, για να μην αναφέρουμε τον πληθωρισμό.

Ο Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (EASA) έχει προειδοποιήσει για «υψηλό κίνδυνο» για τα πολιτικά αεροσκάφη που πετούν κοντά στα ουκρανικά σύνορα. Ο εναέριος χώρος πάνω από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία είναι επίσης στη λίστα κινδύνου.

Ο EASA διπλασίασε το μέγεθος της ζώνης προειδοποίησης γύρω από την Ουκρανία την Παρασκευή, φοβούμενος ότι «πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς θα διεισδύσουν στον ελεγχόμενο εναέριο χώρο». Μάλιστα έκανε λόγο για «κίνδυνο σκόπιμης στόχευσης και εσφαλμένης αναγνώρισης των πολιτικών αεροσκαφών».

Η προειδοποίηση της EASA δεν μπορεί να μη ληφθεί σοβαρά υπόψη μετά την κατάρριψη της πτήσης MH17 της Malaysia Airlines πάνω από την ανατολική Ουκρανία το 2014, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 298 ατόμων. Οι ερευνητές είχαν εκτιμήσει ότι ο πύραυλος που κατέρριψε το αεροπλάνο εκτοξεύτηκε από την 53η ταξιαρχία αντιαεροπορικών πυραύλων της Ρωσίας.

Για πολλούς ταξιδιώτες και πληρώματα, που ήδη νιώθουν φόβους από την πανδημία του κοροναϊού, η ιδέα να ταξιδέψουν σε οποιοδήποτε μέρος που βρίσκεται κοντά σε μια ζώνη σύγκρουσης μπορεί να είναι υπερβολική.

«Είναι πιθανό ότι οι προορισμοί κοντά στη Ρωσία θα έχουν σοβαρό πρόβλημα, καθώς οι ταξιδιώτες θα φοβούνται την εγγύτητα του πολέμου, ακόμα κι αν αυτό είναι παράλογο, με βάση τη μη δηλωμένη απειλή από τη Ρωσία» είπε στο CNN ο Ολιβιέ Πόντι, αντιπρόεδρος πληροφοριών στην εταιρεία ταξιδιωτικών αναλύσεων ForwardKeys.

«Η αγορά των ΗΠΑ είναι πιθανό να αποθαρρύνεται σημαντικά από το να ταξιδέψει τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Ευρώπη» πρόσθεσε.

Η Covid-19 εξακολουθεί να υπάρχει και η προσφυγική κρίση θα μπορούσε να χειροτερέψει την κατάσταση

Η ανθρωπότητα εξακολουθεί να ζει μέσα σε μια παγκόσμια πανδημία με περιορισμούς ταξιδιών και lockdowns σε συγκεκριμένες χώρες. Οι ταξιδιωτικοί φορείς καλούσαν τις κυβερνήσεις να άρουν τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που σχετίζονται με την Covid-19, καθώς οι εμβολιασμένες κοινωνίες ήλπιζαν σε κάποιου είδους επιστροφή στην «κανονικότητα». Ωστόσο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε ότι οι συνθήκες στο έδαφος στην Ουκρανία και η νέα προσφυγική κρίση θα διευκολύνουν την εξάπλωση του κοροναϊού.

«Όποτε διαταράσσεται η κοινωνία έτσι και εκατομμύρια άνθρωποι μετακινούνται, τότε οι μολυσματικές ασθένειες θα το εκμεταλλευτούν» είπε χαρακτηριστικά ο δρ Μάικ Ράιαν, διευθυντής του Προγράμματος Έκτακτης Ανάγκης Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

«Οι άνθρωποι είναι μαζεμένοι μαζί, είναι αγχωμένοι, δεν τρώνε, δεν κοιμούνται σωστά. Είναι πολύ ευαίσθητοι στις επιπτώσεις, πρώτα απ’ όλα μολύνονται οι ίδιοι. Και είναι πολύ πιο πιθανό η ασθένεια να εξαπλωθεί».

Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες αναφέρει ότι περισσότεροι από δύο εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και εκτιμά ότι «έως και τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τις επόμενες εβδομάδες, εάν η σύγκρουση συνεχιστεί». Οι επιπτώσεις μιας πιθανής εξάπλωσης του ιού σε γειτονικές χώρες θα μπορούσαν να καταστήσουν λιγότερο πιθανό τις κυβερνήσεις να χαλαρώσουν τους περιορισμούς της Covid-19, γεγονός που θα διατηρήσει την πίεση στην ταξιδιωτική βιομηχανία.

Απώλεια εσόδων από τον τουρισμό

Σύμφωνα με την Ένωση Τουριστικών Πρακτόρων της Ρωσίας (ATOR), οι Ρώσοι πραγματοποίησαν περισσότερα από 10,1 εκατομμύρια ταξίδια που σχετίζονται με τον τουρισμό στο εξωτερικό το 2021. Η ATOR δήλωσε στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Ρωσίας ότι το 46,5% της συνολικής τουριστικής ροής σε 32 κράτη ήταν προς την Τουρκία, όπου ρώσοι τουρίστες πραγματοποίησαν 4,7 εκατομμύρια ταξίδια πέρυσι.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από την εταιρεία ταξιδιωτικών αναλύσεων ForwardKeys έδειξαν ότι οι ρωσικές κρατήσεις εξερχόμενων πτήσεων για τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο είχαν ανακάμψει στο 32% των επιπέδων πριν από την πανδημία, πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, με χώρες όπως Τουρκία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαλδίβες και Ταϊλάνδη, να αποτελούν τους προορισμούς με τις περισσότερες κρατήσεις.

Όλα άλλαξαν, ωστόσο, από όταν η Ρωσία ξεκίνησε να διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία. Οι προορισμοί που υπέστησαν τα υψηλότερα άμεσα ποσοστά ακύρωσης την περίοδο 24-26 Φεβρουαρίου ήταν η Κύπρος (300%), η Αίγυπτος (234%), η Τουρκία (153%), το Ηνωμένο Βασίλειο (153%), η Αρμενία (200%) και οι Μαλδίβες ( 165%), δείχνουν τα στοιχεία της εταιρείας. Η απουσία ρώσων τουριστών θα επιφέρει μεγάλο πλήγμα σε αυτούς τους σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενους τουριστικούς προορισμούς.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν έχουν διακόψει όλες οι χώρες τους δεσμούς τους με τη Ρωσία. Τα ρωσικά αεροπλάνα εξακολουθούν να προσγειώνονται σε μέρη όπως η Τουρκία, η Ταϊλάνδη και η Αίγυπτος προς το παρόν, αλλά οι οικονομικές προοπτικές για τη Ρωσία είναι αυτό που έχει καταστήσει ανήσυχους τους τουριστικούς πράκτορες σε αυτές τις χώρες.

Οι οικονομικές κυρώσεις της Δύσης προκάλεσαν την πτώση του ρωσικού ρουβλιού σε νέα χαμηλά, καθώς οι οίκοι αξιολόγησης Fitch και Moody’s υποβάθμισαν το δημόσιο χρέος της Ρωσίας σε κατάσταση «junk» το πρωί της Πέμπτης.

Καθώς οι αποταμιεύσεις των Ρώσων μειώνονται σε αξία, θα δυσκολεύονται επίσης να χρησιμοποιήσουν παγκοσμίως αναγνωρισμένες πιστωτικές κάρτες στο εξωτερικό όταν καταφέρουν να ταξιδέψουν. Εταιρείες όπως η Visa και η Mastercard δήλωσαν αυτή την εβδομάδα ότι και αυτές εργάζονται για την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Και, σε ένα άλλο πιθανό πλήγμα για τη χώρα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού πραγματοποιεί έκτακτη συνεδρίαση του εκτελεστικού συμβουλίου την επόμενη εβδομάδα για να αποφασίσει εάν θα αναστείλει την ένταξη και τη συμμετοχή της Ρωσίας στον οργανισμό.

Σε κανέναν δεν αρέσει η αβεβαιότητα

Από τους επενδυτές μέχρι τους ταξιδιώτες, σε κανέναν δεν αρέσει η αβεβαιότητα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αυξήσει την αβεβαιότητα σχετικά με το εάν το κλείσιμο των λιμανιών και οι καθυστερήσεις στη ναυτιλία θα περιορίσουν τις παραδόσεις όλων των προϊόντων, από σιτάρι μέχρι αργό πετρέλαιο.

Πέφτουν δε και τιμές των μετοχών των εταιρειών στον κλάδο αερομεταφορών. Ο όμιλος International Consolidated Airlines, ιδιοκτήτης της British Airways, έχασε 5% τον Φεβρουάριο. Οι μετοχές της Lufthansa έχουν υποχωρήσει 14% από τότε που οι ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν στην Ουκρανία, με την βρετανική αεροπορική εταιρεία EasyJet να παρουσιάζει παρόμοια εικόνα.

Η αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί στη συνέχεια στη σύγκρουση κάνει επίσης τους ανθρώπους να σκεφτούν δύο φορές σχετικά με τα προγραμματισμένα ή υπάρχοντα ταξιδιωτικά σχέδια.

Φυσικά, οι προγραμματισμένες διακοπές δεν είναι σε καμία περίπτωση συγκρίσιμες με τα δεινά του ουκρανικού λαού και την τεράστια ανθρωπιστική καταστροφή που εκτυλίσσεται κατά μήκος των συνόρων του αυτήν τη στιγμή, αλλά ο αντίκτυπος που θα μπορούσε να έχει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σε μια ήδη εύθραυστη ταξιδιωτική βιομηχανία είναι κάτι που θα μπορούσε να γίνει αισθητό στο μέλλον.

(Πηγή πληροφοριών: ΟΤ)