Μια σιωπή που επιτρέπει αισιοδοξία

H εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία έφερε μετά από καιρό στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας τον Ρόμαν Αμπραμόβιτς, ιδιοκτήτη της Τσέλσι, τον πρώτο ίσως ρώσο ολιγάρχη που γνώρισε ο δυτικός κόσμος: το ποδόσφαιρο ήταν για τον Ρόμαν το καλύτερο παλκοσένικο. Περπάτησε σε αυτό το παλκοσένικο με αυτοπεποίθηση και φινέτσα. Είναι τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι μπορεί να πληρώσει ακριβά την υπερέκθεσή του – αυτό δηλαδή που χρυσοπλήρωσε και αγάπησε. Στην Αγγλία από την πρώτη στιγμή που έγινε η ρωσική εισβολή, υπήρξαν αιτήματα από ορισμένους βουλευτές (αλλά και τον Τύπο) ο Αμπραμόβιτς να παραιτηθεί από την Τσέλσι διότι «πάντα δήλωνε άνθρωπος του Πούτιν». Μάλιστα ο βουλευτής των Εργατικών Κρις Μπράιαντ ζήτησε από την κυβέρνηση να δεσμεύσει τα περιουσιακά στοιχεία του Αμπραμόβιτς την πρώτη μέρα κιόλας της ρωσικής εισβολής.

Εξήντα

Ο Αμπραμόβιτς απέκτησε την Τσέλσι για εξήντα εκατομμύρια στερλίνες το 2003. Ηταν ο πρώτος μη βρετανός μεγιστάνας που κατάλαβε ότι η Πρέμιερ Λιγκ θα γίνει ένα είδος ποδοσφαιρικού Χόλιγουντ. Χάρη στα εκατομμύριά του η Τσέλσι κέρδισε δυο φορές το Τσάμπιονς Λιγκ και πέντε φορές το πρωτάθλημα Αγγλίας. Κι απέκτησε το προσωνύμιο «Τσέλσκι» ώστε κανείς να μην ξεχνά ότι οι επιτυχίες της βασίστηκαν σε ρώσικα κεφάλαια.

Αποχώρηση

Είναι εντυπωσιακό ότι ο Αμπραμόβιτς προσαρμόστηκε αμέσως στις απαιτήσεις του βρετανικού Τύπου και των άγγλων βουλευτών και ανακοίνωσε την αποχώρησή του χωρίς να κρυφτεί πίσω από νομικά και γραφειοκρατικά τερτίπια. Παραχώρησε αμέσως τις μετοχές της Τσέλσι στο Chelsea Charitable Foundation ένα δικής του έμπνευσης οργανισμού ελέγχου (και φιλανθρωπίας) που δημιούργησε.

Ο Αμπραμόβιτς, που μεταξύ άλλων έχει υπάρξει μέχρι το 2015 και κυβερνήτης της ρωσικής επαρχίας της Τσουκότκα, δεν μπορούσε ούτε να βρίσκεται συνεχώς στο Λονδίνο, ούτε φυσικά να ασχολείται με την καθημερινότητα του συλλόγου. Ετσι δημιούργησε ένα οργανισμό ελέγχου της διοίκησής του – εντός της Τσέλσι προέκυψε εν τη πράγμασει ένα είδος διοίκησης που βασίζεται στο γνωστό «διαιρεί και βασίλευε». Ο Αμπραμόβιτς είχε άλλους που διοικούσαν κι άλλους που έλεγχαν αυτούς που διοικούσαν – οι δεύτεροι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μέρος των εσόδων και για φιλανθρωπικό έργο. Οταν ο Αμπραμόβιτς κατάλαβε πως πρέπει να φύγει από το προσκήνιο εμπιστεύθηκε όχι όσους διοικούν, αλλά τους φιλάνθρωπους που ελέγχουν. Δικοί του θα πει κάποιος είναι όλοι. Πιθανότατα ναι. Αλλά όπως και να έχει το πράγμα μαρτυρά με τι άνθρωπο έχουμε να κάνουμε: έναν προσεκτικό υπολογιστή που σκέφτεται πάντα τη δημόσια εικόνα του. Ακόμα και σε μια τέτοια στιγμή κρίσης.

Διαβατήριο

Ο Αμπραμόβιτς είναι εβραϊκής καταγωγής. Πριν από λίγα χρόνια απέκτησε ισραηλινό διαβατήριο. Καιρό τώρα δηλώνει ότι έχει διπλή υπικοότητα: είναι και Ισραηλινός και Ρώσος. Πλην όμως δεν κατέφυγε σε κάποιου είδους τέτοιο γραφειοκρατικό κρυφτούλι για να συνεχίσει να είναι μέτοχος της Τσέλσι: έφυγε έστω και τυπικά. Διότι γνωρίζει πως η υπερέκθεση που χαρίζει το ποδόσφαιρο μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι και πρόβλημα. Μεγάλο. «Πάντα θεωρούσα τον ρόλο μου ως φύλακα του συλλόγου, του οποίου δουλειά είναι να διασφαλίσει ότι θα έχουμε τη μέγιστη επιτυχία που μπορούμε να έχουμε. Πάντα έπαιρνα αποφάσεις με γνώμονα τα συμφέροντα του συλλόγου και μόνο. Παραμένω αφοσιωμένος στις αξίες του» υπογραμμίζει στο σημείωμα του αντίο (;) του. Σαν να θέλει να πει ότι από τη Ρωσία προτιμά την Τσέλσι και θυσιάζεται για χάρη της.

Μετάλλια

Η φυγή του Αμπραμόβιτς σε χρόνο ρεκόρ μαρτυρά πως τα περίφημα μέτρα εναντίον της Ρωσίας που πάρθηκαν από αθλητικές προϊστάμενες αρχές δεν είναι καθόλου χάδια, όπως κάποιοι νομίζουν. Οι Ρώσοι παραδοσιακά γνωρίζουν την επικοινωνιακή δύναμη των σπορ. Στα χρόνια του ΚΚΣΕ και της Σοβιετικής Ενωσης ξόδευαν χρήματα για την παραγωγή υπεραθλητών που θα διαλαλούσαν στα πέρατα της οικουμένης την υπεροχή του νέου σοβιετικού ανθρώπου: καμία σοβιετική προπαγάνδα στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου δεν υπήρξε πιο αποτελεσματική από τα χρυσά μετάλλια σπουδαίων υπεραθλητών και υπερπρωταθλητριών. Οι Ολυμπιακοί της Μόσχας το 1980, με τον υπέροχο σοβετικό αρκούδο Μίσα (τη γνωστότερη μασκότ Ολυμπιακών Αγώνων) να δακρύζει αποχαιρετώντας τους αθλητές, υπήρξε το τελευταίο επιτυχημένο κομμουνιστικό διαφημιστικό σποτ.

Ο Αμπραμόβιτς δεν είναι ο μόνος ολιγάρχης που ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο αποκτώντας ομάδα μακριά από τη Ρωσία: το έχουν κάνει κι άλλοι και όλοι γιατί γνωρίζουν πως τα σπορ φέρνουν αναγνωσιμότητα και χειροκροτήματα. Ο ίδιος ο Πούτιν έχει διατελέσει τυπικά και onoris causa πρόεδρος της Ρωσικής Ολυμπιακής Επιτροπής καθώς πρόεδρος πολλών ομοσπονδιών – η τελευταία ήταν η ομοσπονδία πολεμικών τεχνών καθώς ο ίδιος δηλώνει αθλητής του Τζούντο. Λέγεται ότι η αντιπάθειά του για τη Δύση  άρχισε να μεγαλώνει όταν η ΔΟΕ απέκλεισε εξαιτίας συστηματικού ντόπινγκ την Ρωσία από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι ρώσοι αθλητές είχαν βρεθεί ντοπαρισμένοι με κρατική μέριμνα μετά τους χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι – την αποκάλυψη έκαναν τότε ρώσοι γιατροί τους οποίους ο Πούτιν κατηγόρησε για προδοσία.

Σιωπή

Στην αρχή της εβδομάδας υπήρξε μια τεράστια αναστάτωση για τον ρωσικό αθλητισμό. Η FIFA απέκλεισε τη Ρωσία από τα μπαράζ του Μουντιάλ του Κατάρ: δυο από αυτά θα γίνονταν στη Μόσχα. Η UEFA άλλαξε την έδρα του τελικού του Τσάμπιονς Λιγκ, που ήταν προγραμματισμένος να γίνει στην Αγία Πετρούπολη και ανακοίνωσε ότι δεν θα δεχτεί τα χρήματα της Gazprome που ήταν χορηγός της. H Ευρωλίγκα έθεσε εκτός διοργάνωσης την ΤΣΣΚΑ, τη Ζενίτ και την Ούνικς – ο βασικός λόγος ήταν η άρνηση των αθλητών να αγωνιστούν όχι στη Ρωσία, αλλά γενικά με ρωσικές ομάδες. Η Ζενίτ ανακοίνωσε στους παίκτες της πως αν θέλουν μπορούν να σπάσουν τα συμβόλαιά τους και να φύγουν: από την ΤΣΣΚΑ αποχώρησαν τέσσερις πριν η ομάδα του Δημήτρη Ιτούδη πάρει θέση. Η Ρωσία οδηγείται σε μια αθλητική διεθνή απομόνωση κι ο παραγοντικός της κόσμος έχει την ίδια συμπεριφορά με τον Αμπραμόβιτς: δέχεται αυτές τις ποινές χωρίς να βγάλει άχνα! Ισως αυτή η σιωπή είναι και απόδειξη ότι εντός της Ρωσίας υπάρχει πολύς κόσμος που δεν εγκρίνει τις επιθετικές πρωτοβουλίες του Βλαδίμηρου. Ισως αυτή η σιωπή είναι μια σιωπή ντροπής – αν όχι και ενοχής. Μια σιωπή που επιτρέπει μια κάποια αισιοδοξία.

Τσέλσκι

Εχει ενδιαφέρον ότι ο ίδιος ο Αμπραμόβιτς ανακοίνωσε πως θα αναλάβει πρωτοβουλίες με σκοπό την ειρήνη στην περιοχή της Ουκρανίας. Εγώ τον πιστεύω. Θέλει να μπει τέλος σε όλα αυτά. Οχι απαραίτητα στο όνομα της παγκόσμιας ειρήνης, ούτε γιατί διαφωνεί με τον φίλο του Βλαδίμηρο. Αλλά για την Τσέλσι. Την Τσέλσκι για την ακρίβεια…

Ο Ρόμαν Αμπραμόβιτς φάνηκε να αγαπάει την Τσέλσι πιο πολύ από τη Ρωσία…