Πόλεμος στην Ουκρανία: Οι τρεις πόλεις που πολιορκήθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο κατέληξαν νεκροταφείο για τους πολιορκητές

Οι Ρώσοι εφαρμόζουν την τακτική του στραγγαλισμού των πόλεων στην Ουκρανία. Με τον ισχυρότατο στρατό τους και με τανκς, πολιορκούν μεγάλες πόλεις με σκοπό να εξουθενωθούν οι αμυνόμενοι, οι απλοί πολίτες να μην αντέχουν άλλο, να φύγουν και στη συνέχεια να μπουν και να τις καταλάβουν.

Όμως κατά πόσο είναι νικηφόρος ένας τέτοιος αποκλεισμός πόλεων; Τελικά είναι εύκολο να καμφθεί το φρόνημα των αμυνόμενων, όταν έχουν μείνει επί μήνες χωρίς νερό, φαγητό, ρεύμα, και νερό;

Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος

Η ειρωνεία είναι πως κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, τρεις από τις μεγαλύτερες πόλεις που πολιορκήθηκαν στον πόλεμο αυτόν, ήταν Ρωσικές. Και μάλιστα και οι τρεις όχι μόνο άντεξαν αλλά το τίμημα που πλήρωσαν οι πολιορκητές (οι ναζί στην προκειμένη περίπτωση) τους τσάκισε.

Λένινγκραντ

Το Λένινγκραντ είναι η πρώτη πόλη που πολιορκείται και η οποία στέκεται γενναία και αντιστέκεται στις ορδές των ναζί. Οι Γερμανοί μαζί με τους Φιλανδούς συμμάχους τους, και τους φασίστες Ισπανούς του Φράνκο της «Γαλάζιας Μεραρχίας», απέκλεισαν από τα βόρεια και τα Δυτικά την πόλη του Λένιν που παλαιότερα και σήμερα ονομάζεται Αγία Πετρούπολη.

Ο κλοιός ήταν ασφυκτικός. Επρόκειτο για πραγματικό στραγγαλισμό της πόλης. Οι κάτοικοι της άντεξαν την πολιορκία επί 872 ημέρες. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας δεν είχαν φαγητό, δεν είχαν ρεύμα, δεν είχαν θέρμανση όταν η θερμοκρασία μάλιστα έπεφτε στους -20 και στους -30 βαθμούς Κελσίου.

Και δεν ήταν μόνο η πείνα και το κρύο. Οι Γερμανοί βομβάρδιζαν κάθε ώρα και στιγμή την πολιορκημένη πόλη. Από τα τρία εκατομμύρια κατοίκους του Λένινγκραντ, οι 1.000.000 – 1.100.000 πέθαναν από τους βομβαρδισμούς και την πείνα.

Οι ιστορίες για τον ηρωισμό του Λένινγκραντ αν και αγγίζουν τα όρια του φανταστικού, είναι οι περισσότερες πραγματικές. Όπως το ότι οι κάτοικοι που δεν είχαν να φάνε έτρωγαν τα οικόσιτα ζώα τους. Ή όπως όταν δεν είχαν να φάνε, έβγαζαν τις ταπετσαρίες από τους τοίχους, τις έβραζαν και έτρωγαν την αλευρόκολλα με την οποία τις είχαν κολλήσει.

Το Λένινγκραντ μετά τον πρώτο μεγάλο χειμώνα, άντεξε περισσότερο επειδή δημιουργήθηκε ο «δρόμος της ζωής» που άνοιξε ο κόκκινος στρατός από τα ανατολικά, και μετέφερε φαγητό, φάρμακα και πετρέλαιο πάνω από την παγωμένη λίμνη Λατόνγκα.

Σε μια παγωμένη πόλη που τίποτε δεν έμπαινε και τίποτε δεν έβγαινε οι Σοβιετικοί κάτοικοι της άντεξαν από τις 8 Σεπτεμβρίου του 1941, μέχρι τις 27 Ιανουαρίου του 1944.

Μετά τον Ιανουάριο του ΄44 ο Κόκκινος Στρατός αλλά και όσοι από τους αποστεωμένους κάτοικους άντεχαν, έκαναν μια τρομακτική αντεπίθεση από τα ελώδη εδάφη στα δυτικά της πόλης και εκδίωξαν τους πολιορκητές Γερμανούς.

Ο ηρωισμός των κατοίκων του Λένινγκραντ άφησε άφωνο όλον τον κόσμο. Κανείς δεν πίστευε ότι θα τα καταφέρουν και όμως βγήκαν νικητές. Το Λένινγκραντ είναι η πρώτη πόλη της Σοβιετικής Ένωσης που έλαβε τον τιμητικό τίτλο: «Ηρωική πόλη»

Στάλινγκραντ

Πολλά χιλιόμετρα νοτιότερα, στους πρόποδες του Καυκάσου θα γραφόταν την ίδια περίοδο άλλη μια τεράστια επιτυχία των πολιορκημένων απέναντι στους πολιορκητές.

Το Στάλινγκραντ ήταν η πόλη που είχε μπει καρφί στο μάτι του Χίτλερ. Έπρεπε οπωσδήποτε να την καταλάβει ή έστω να την ισοπεδώσει. Εάν το πετύχαινε μετά ο δρόμος προς τα πετρέλαια του Μπακού που ήταν τόσο απαραίτητα για να συνεχίσει να κινείται η Γερμανική πολεμική μηχανή, ήταν ορθάνοιχτός.

Όμως το Στάλινγκραντ έμελλε να είναι η Νέμεσις του ναζισμού. Έμελλε να είναι η χειρότερη μάχη που έχει υπάρξει ακόμη και μέχρι σήμερα στην ιστορία του ανθρώπινου γένους.

Και αυτή η πόλη είχε έναν παράξενο αποκλεισμό. Αρχικά την πολιόρκησαν με μεγάλες δυνάμεις οι Γερμανοί, κατάφεραν να μπουν μέσα, να απωθήσουν τους ρώσους σε μια στενή λωρία (κυριολεκτικά μερικών εκατοντάδων μέτρων) στις όχθες του Βόλγα και πριν την καταλάβουν εντελώς, Οι πολιορκητές να γίνουν πολιορκημένοι.

Οι Σοβιετικοί με μια εκπληκτική επιχείρηση τανάλια ερχόμενοι πίσω από τα νώτα των πολιορκητών Γερμανών τους εγκλωβίζουν μέσα στα χαλάσματα του ισοπεδωμένου Στάλινγκραντ και τους εξολοθρεύουν.

Η μάχη διήρκησε από τις 17 Ιουλίου του 1942 μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου του 1943. Οι νεκροί και οι τραυματίες και από τις δυο πλευρές ξεπερνούν το 1,5 εκατομμύριο νεκρούς.

Μετά το Στάλινγκραντ που άντεξε την πολιορκία, άρχισε η υποχώρηση του Γερμανικού στρατού και η νικηφόρα επέλαση του Κόκκινου στρατού σε όλα τα μήκη και τα πλάτη.

Μόσχα

Η Μόσχα η πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ένωσης έπρεπε με κάθε τρόπο να καταληφθεί από τις δυνάμεις του Χίτλερ. Ο ίδιος βασιζόμενος στα μέχρι εκείνη τη στιγμή αποτελέσματα του πολέμου και την υποχώρηση του Κόκκινου στρατού, νόμιζε ότι θα ήταν μια σχετικά εύκολη υπόθεση.

Και πράγματι ο Γερμανικός στρατός κατάφερε να φτάσει μέχρι τα προάστια της Μόσχας. Λέγεται μάλιστα ότι οι κάτοικοι της που σφυροκοπιόταν έβλεπαν από τις ταράτσες τους τα γερμανικά στρατεύματα.

Και πάλι όμως οι πολιορκημένοι άντεξαν. Η «Ρασπούτιτσα» και η ευφυΐα του στρατάρχη Ζούκοφ, έσωσαν την πρωτεύουσα της ΕΣΣΔ. Ρασπούτιτσα λένε οι Ρώσοι την ψιλή βροχή που πέφτει συνεχώς το φθινόπωρο πριν τον χειμώνα.

Αυτή η βροχή έκανε τους χωμάτινους δρόμους, λάσπη. Μια λάσπη που δεν μπορούσε να κινηθεί σε αυτή η Γερμανική μηχανή. Τανκς, στρατιωτικά οχήματα, μηχανές, ακόμη και οι ίδιοι οι φαντάροι κολλούσαν και δυσκολευόντουσαν να διανύσουν έστω και λίγα μέτρα. Όταν έφτασαν έξω από την πρωτεύουσα μόνο το 1/3 των τανκς μπορούσε να λειτουργήσει.

Και ενώ το ηθικό στην πολιορκημένη Μόσχα είχε πέσει έγινε το απρόβλεπτο. Ο Στάλιν παρέμεινε στην πόλη (είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι κατά τους εορτασμούς για τη Σοβιετική επανάσταση, ο στρατός μετά την παρέλαση έπαιρνε θέση στα χαρακώματα.

Και τότε μπήκε στο παιχνίδι και ο Γκεόργκι Ζούκοφ, ο οποίος έπεισε τον Στάλιν πως οι Ιάπωνες δεν θα επιτεθούν από ανατολικά στη Σοβιετική Ένωση και κατάφερε να απαγκιστρώσει μεγάλες μονάδες στρατού και να τις μεταφέρει να υπερασπιστούν τη Μόσχα.

Μέσα σε λίγους μήνες η ναζιστική μηχανή διαλύθηκε στα περίχωρα της, και οι Γερμανοί το μόνο που κατάφεραν ήταν να βλέπουν από μακριά τους τρούλους του Κρεμλίνου και τίποτε άλλο.

Η πολιορκία της Μόσχας διήρκησε από τις 2 Οκτωβρίου του 1941 μέχρι ρις 7 Ιανουαρίου του 1942. Οι Σοβιετικοί έχασαν σχεδόν 600.000 άνδρες και οι ναζί άγνωστο αριθμό που κυμαίνεται από 650.000 μέχρι 1.280.000.

Όπως έγραψε ο  Χάιντς Γκουντέριαν στο ημερολόγιό του, «η επίθεση στη Μόσχα απέτυχε. Υποτιμήσαμε τη δύναμη του εχθρού, καθώς και το μέγεθός του και το κλίμα.»