Το «δράμα» της Ελισάβετ και η μυστικοπάθεια του Μπάκιγχαμ

Του Γιάννη Ανδριτσόπουλου

Την ημέρα που ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε την πλήρη κατάργηση των περιορισμών κατά της πανδημίας – κίνηση που επικρίθηκε από πολλούς επιστήμονες και πολιτικούς -, τα πρωτοσέλιδα των βρετανικών εφημερίδων προέτασσαν, με πηχυαίους τίτλους, την είδηση ότι η βασίλισσα Ελισάβετ κόλλησε κορωνοϊό. Αν στο εξωτερικό – της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης – οι ειδήσεις για τους «γαλαζοαίματους» απλώς «πουλάνε», στη Βρετανία η βασιλική οικογένεια είναι κυριολεκτικά ιερή: η βασίλισσα, εκτός των άλλων, είναι και επικεφαλής της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Η Ελισάβετ αποτελεί θεσμό μέσα στον θεσμό της μοναρχίας. Είναι εθνικό σύμβολο, το ισχυρότερο μπραντ της Βρετανίας και μία από τις ελάχιστες σταθερές στη χώρα τις τελευταίες επτά δεκαετίες. Αλλά δεν παύει να είναι και μια ηλικιωμένη γυναίκα – σε ενάμιση μήνα θα κλείσει τα 96 – με ταλαιπωρημένη και εύθραυστη υγεία. Στο άκουσμα της είδησης ότι προσβλήθηκε από Covid, πολλοί πάγωσαν. Στα κοινωνικά δίκτυα οι ευχές για ταχεία ανάρρωση έπεφταν με ρυθμό πολυβόλου. Μοιραία, ορισμένοι άρχισαν να συζητούν αυτό που τα βρετανικά ΜΜΕ δεν μπορούν να «αγγίξουν»: το ενδεχόμενο η Ελισάβετ να πεθάνει σύντομα. Τους τελευταίους μήνες, η βρετανίδα μονάρχης, η οποία φέτος γιορτάζει το Πλατινένιο της Ιωβηλαίο, δηλαδή 70 χρόνια στον θρόνο, έχει ακυρώσει αρκετές προγραμματισμένες υποχρεώσεις και εμφανίσεις της. Τον περασμένο Οκτώβριο, χρειάστηκε να διανυκτερεύσει σε νοσοκομείο για άγνωστη αιτία, ενώ πριν από λίγες εβδομάδες εμφανίστηκε στηριζόμενη σε μπαστούνι και παραδέχθηκε δημοσίως ότι «δεν μπορεί να κουνηθεί».

Ο Τζόνι Ντάιμοντ είναι ο άνθρωπος του BBC στο παλάτι. Στα ρεπορτάζ του αποκαλύπτει συχνά πληροφορίες και παρασκήνιο για τη βασιλική οικογένεια που δεν έχει κανένα άλλο μέσο ενημέρωσης. Μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο 52χρονος επικεφαλής του βασιλικού ρεπορτάζ του βρετανικού ραδιοτηλεοπτικού κολοσσού κάνει λόγο για μια Ελισάβετ «εμφανώς αδύναμη» και με «εύθραυστη υγεία», αναφέρεται στις ανησυχίες για τη ζωή της και εξηγεί πού οφείλεται η «μυστικοπάθεια» του Μπάκιγχαμ, αλλά και το γεγονός ότι τα βρετανικά μίντια σπανίως αναφέρονται στο απευκταίο.

Από τότε που ανακοινώθηκε ότι η βασίλισσα προσβλήθηκε από κορωνοϊό, η ενημέρωση από το παλάτι για την εξέλιξη της κατάστασής της γίνεται με το σταγονόμετρο. Σας ξενίζει αυτό;

Η αλήθεια είναι ότι δεν με εκπλήσσει καθόλου το γεγονός ότι δεν λαμβάνουμε συνεχή ενημέρωση. Ασφαλώς, το παλάτι αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει ανάγκη να δοθούν στη δημοσιότητα σημαντικές πληροφορίες για την υγεία της βασίλισσας λόγω της θέσης της ως αρχηγού του κράτους. Παράλληλα, όμως, επιδιώκει να προστατεύσει την ιδιωτικότητά της σε στιγμές όπως αυτή και έτσι τα ανάκτορα μας λένε παγίως ότι δεν πρόκειται να κάνουν οποιοδήποτε πρόσθετο σχόλιο. Υποψιάζομαι ότι αν δεν υπάρξει κάποια σημαντική αλλαγή στην κατάσταση της υγείας της, δεν θα ακούσουμε τίποτε άλλο γι’ αυτό το θέμα.

Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η «σιωπή» του παλατιού τροφοδοτεί διάφορα σενάρια για την υγεία της Ελισάβετ.

Ναι. Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια αέναη μάχη που δίνει το παλάτι στην προσπάθειά του να τραβήξει μια γραμμή μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου των μελών του. Φυσικά, αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο τους ανθρώπους είναι η ιδιωτική πλευρά. Μην ξεχνάμε ότι τα μέλη της βασιλικής οικογένειας είναι πραγματικοί άνθρωποι με σάρκα και οστά. Αλλά είναι ακριβώς αυτή η πτυχή που το παλάτι προσπαθεί να προστατεύσει με νύχια και με δόντια.

Υπήρχε καιρό η ανησυχία ότι κάποια στιγμή, αναπόφευκτα, η βασίλισσα θα κολλούσε Covid;

Πράγματι. Ειδικά μέχρι την ημέρα που έκανε τη δεύτερη δόση του εμβολίου (σ.σ.: εικάζεται ότι η Ελισάβετ έχει κάνει και τις τρεις δόσεις, χωρίς αυτό να έχει επιβεβαιωθεί από το παλάτι), υπήρχε πολύ μεγάλη συζήτηση και έντονη ανησυχία για την πιθανότητα, κάποια στιγμή, να προσβληθεί η βασίλισσα από τον κορωνοϊό.

Πόσο ανησυχητικό ήταν ότι διαγνώστηκε με κορωνοϊό, δεδομένης της ηλικίας και της εύθραυστης υγείας της;

Αν αυτό είχε συμβεί πριν από δύο χρόνια, δηλαδή στην αρχή της πανδημίας, ή ακόμη και πριν από έναν χρόνο, προτού γίνει διαθέσιμο το εμβόλιο και αρχίσουν οι εμβολιασμοί, θα ήταν εξαιρετικά ανησυχητικό. Φυσικά, υπάρχει ακόμη λόγος ανησυχίας. Η βασίλισσα έχει περάσει τα 95. Είναι εμφανώς πιο αδύναμη και η υγεία της είναι πράγματι πιο εύθραυστη από ό,τι ήταν πριν από ένα-δύο χρόνια. Μάλιστα, το έχει σχολιάσει και η ίδια αυτό. Πρόσφατα, όταν υποδέχθηκε στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, αστειεύτηκε για την περιορισμένη κινητικότητά της λέγοντας «δεν μπορώ να κουνηθώ». Συνεπώς, υπάρχει σίγουρα ανησυχία για την κατάστασή της. Από την άλλη πλευρά, όπως πληροφορούμαστε, έχει κάνει και τα τρία εμβόλια κατά του κορωνοϊού. Θα έλεγα ότι, γενικότερα, η υγεία της είναι καλή και ξέρουμε ότι λαμβάνει άριστη και εξειδικευμένη ιατρική φροντίδα. Θα δούμε στο μέλλον πώς θα εξελιχθεί η κατάστασή της.

Γενικότερα, όμως, παρατηρούμε μια μυστικότητα γύρω από την υγεία της. Για παράδειγμα, δεν μάθαμε ποτέ τον ακριβή λόγο της νοσηλείας της τον περασμένο Οκτώβριο.

Σωστά. Είναι κι αυτό μέρος της προσπάθειας του παλατιού να βρει μια ισορροπία. Από τη μία, υπάρχει το ατομικό δικαίωμα της Ελισάβετ στην ιδιωτική ζωή, ειδικά σε ό,τι αφορά τα ιατρικά της δεδομένα και την κατάσταση της υγείας της. Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα ήθελαν να μην παραβιαστεί η ιδιωτικότητά τους σε τέτοια θέματα. Από την άλλη, υπάρχει η κατανόηση και η παραδοχή ότι, λόγω του θεσμικού της ρόλου, οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να μάθουν ποια είναι η κατάσταση της υγείας της. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι αρχηγός του κράτους. Γενικότερα, η θέση της έχει υψηλότατο συμβολισμό. Είναι αρχηγός του έθνους μας, είναι επικεφαλής της βασιλικής οικογένειας και είναι μία από τις διασημότερες γυναίκες στον κόσμο. Είμαστε μάρτυρες ενός δράματος χωρίς τελειωμό ανάμεσα στους δημόσιους και τους ιδιωτικούς ρόλους που επιτελούν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Είναι εύλογο το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης. Είναι ένα θέμα που απασχολεί έντονα ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού. Ενας μεγάλος αριθμός πολιτών αναρωτιούνται τι συμβαίνει και μιλάνε για αυτό το θέμα. Ταυτόχρονα, όμως, το παλάτι πιστεύει ακράδαντα ότι, ως άτομα, τα μέλη της βασιλικής οικογένειας έχουν δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή.

Ο διεθνής Τύπος συζητά ανοικτά για την «επόμενη ημέρα» της μοναρχίας. Ορισμένοι, μάλιστα, αναρωτιούνται αν η βασίλισσα θα πεθάνει σύντομα. Ωστόσο, για τα βρετανικά ΜΜΕ είναι σχεδόν αδιανόητο να αναφερθούν στο ενδεχόμενο του θανάτου της. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Πράγματι, είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα. Κυρίως λόγω του σεβασμού με τον οποίο περιβάλλουμε τη βασίλισσα Ελισάβετ εδώ στη Βρετανία, αλλά και του γεγονότος ότι φέτος γιορτάζουμε το Πλατινένιο Ιωβηλαίο, τα 70 χρόνια της βασιλείας της. Νομίζω ότι γενικότερα δεν μας αρέσει να κάνουμε εικασίες για τον θάνατο του μονάρχη μας. Είναι αλήθεια, όμως, ότι πλέον διεξάγεται μια εντονότερη συζήτηση στον Τύπο για τη μετά Ελισάβετ εποχή. Ιδίως τον τελευταίο χρόνο, σίγουρα τους τελευταίους έξι μήνες. Αλλά, σε αντίθεση με τις εφημερίδες, τα περιοδικά και το Διαδίκτυο, οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί αποφεύγουν να αναφερθούν στο θέμα. Ιδίως το BBC, ως εθνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας και εξαιτίας της σχέσης που έχει με τη βασιλική οικογένεια, αφήνει αυτή τη συζήτηση για τους υπόλοιπους. Είναι κάτι που δεν συζητάμε, το αφήνουμε για το μέλλον. Αλλά, έχετε δίκιο, υπάρχει πολύ πιο έντονη συζήτηση στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Το αν είναι καλό ή κακό που γίνεται μια τόσο ανοικτή συζήτηση για τον θάνατό της ας το κρίνουν άλλοι.