Απολίθωμα 328 εκατ. ετών επιβεβαιώνει ότι τα χταπόδια κατάγονται από «δεκαπόδια»

Τα περίπου 300 είδη χταποδιών που ζουν σε όλο τον κόσμο έχουν εξ’ ορισμού οκτώ πλοκάμια, εδώ και καιρό όμως οι βιολόγοι υποψιάζονταν ότι οι πρόγονοι αυτών των έξυπνων μαλακίων είχαν δύο επιπλέον άκρα.

Τις υποψίες επιβεβαιώνει τώρα ένα απολίθωμα 328 εκατομμυρίων ετών που βρέθηκε στην περιοχή της σημερινής Μοντάνα στις ΗΠΑ και αναγνωρίστηκε ο αρχαιότερος γνωστός συγγενής των σημερινών χταποδιών. Πράγματι φέρει δέκα πλοκάμια, αναφέρουν την Τρίτη ερευνητές του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.

Το άγνωστο ως σήμερα είδος, το οποίο βαφτίστηκε Syllipsimopodi bideni, είχε μήκος 12 εκατοστά και έμοιαζε περισσότερο με καλαμάρι, χωρίς όμως να είναι στενός συγγενής των καλαμαριών, τα οποία εμφανίστηκαν πολύ αργότερα.

Το ένα και μοναδικό γνωστό απολίθωμα είναι τόσο καλά διατηρημένο ώστε μπορεί κανείς να διακρίνει δύο σειρές βεντουζών σε κάθε πλοκάμι –ένα σπάνιο εύρημα, δεδομένου ότι τα μαλακά σώματα των μαλακίων σπάνια απολιθώνονται.

Το S.bideni είναι το αρχαιότερο γνωστό ζώο με βεντούζες, λένε οι ερευνητές.

Δύο από τα δέκα πλοκάμια είχαν διπλάσιο μήκος από τα υπόλοιπα (καλλιτεχνική απεικόνιση: K. Whalen / Christopher Whalen)

«Το απολίθωμα αλλάζει όσα γνωρίζουμε για την εξέλιξη των χταποδιών και υποδεικνύει ότι τα πρώτα μέλη αυτής της ομάδας έμοιαζαν επιφανειακά με τα σημερινά καλαμάρια» δήλωσε ο παλαιοντολόγος Κρίστοφερ Ουέιλιν, μέλος της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει την ανακάλυψη στην επιθεώρηση Nature Communications.

«Τα χταπόδια είναι τα πιο έξυπνα ασπόνδυλα και περιλαμβάνονται μεταξύ των πιο έξυπνων ζώων γενικά. Είναι συναρπαστικό να βλέπει κανείς από πού ξεκίνησε η εξέλιξη αυτών των μοναδικών ζώων» σχολίασε.

Διαβάστε επίσης: Το πρώτο στον κόσμο εκτροφείο χταποδιών πυροδοτεί ηθικές ανησυχίες

Τα χταπόδια ανήκουν σε μια ομάδα θαλάσσιων ασπόνδυλων που εμφανίστηκαν πριν από περίπου 530 εκατ. χρόνια. Στην ίδια ομάδα ανήκουν τα καλαμάρια, οι σουπιές και ο ναυτίλος.

Το Syllipsimopodi bideni μεταφέρει 82 εκατ. χρόνια προς τα πίσω την εμφάνιση μιας ομάδας μαλακίων που ονομάζονται βαμπυρόποδα και περιλαμβάνουν όλα τα σημερινά χταπόδια και το «καλαμάρι-βαμπίρ», το οποίο παρά το όνομά του δεν είναι καλαμάρι αλλά ξάδελφος των χταποδιών.

Το απολίθωμα του Syllipsimopodi bideni φυλάσσεται στο Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο (Christopher Whalen)

Η λέξη χταπόδι προέρχεται από το οκταπόδιο, που σημαίνει οκτώ πόδια. Tο S.bideni είναι το μόνο βαμπυρόποδο με δέκα πλοκάμια, κάτι που σημαίνει ότι τα δύο χάθηκαν στην πορεία της εξέλιξης. Δύο από τα πλοκάμια είχαν διπλάσιο μήκος από τα υπόλοιπα και πιθανότατα χρησίμευαν για τη σύλληψη της λείας, ενώ τα υπόλοιπα μετέφεραν τη λεία προς το στόμα.

Το σημερινό καλαμάρι-βαμπίρ φέρει οκτώ πλοκάμια και δύο λεπτά νήματα, για τα οποία οι βιολόγοι υπέθεταν εδώ και καιρό ότι είναι κατάλοιπα επιπλέον πλοκαμιών που χάθηκαν στην πορεία της εξέλιξης.

«Το Syllipsimopodi είναι το πρώτο απολίθωμα που δείχνει ότι, ναι, οι πρόγονοι των βαμπυρόποδων διέθεταν 10 πλοκάμια όπως είχε προβλεφθεί» είπε ο Ουέιλιν.

Το πρωτόγονο «δεκαπόδι» έζησε κατά τη Λιθανθρακοφόρο Περίοδο, μια περίοδο σημαντικών εξελικτικών αλλαγών κατά την οποία εμφανίστηκαν τα πρώτα πραγματικά δέντρα και τα ψάρια που γνωρίζουμε σήμερα.

«Syllipsimopodi» σημαίνει «συλληπτήριο πόδι», καθώς τα πλοκάμια των χταποδιών θεωρούνται μετεξέλιξη του ποδιού των μαλακίων. Το όνομα «bideni» δόθηκε προς τιμήν του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είχε μόλις ορκιστεί πρόεδρος των ΗΠΑ όταν η μελέτη έγινε δεκτή προς δημοσίευση.