Ουκρανία: Τα «σκοτεινά» σημεία του πολέμου

Στις συγκρούσεις η πληροφορία είναι το παν, ωστόσο -όπως επισημαίνει ο Guardian– αυτό που προκαλεί εντύπωση στον πόλεμο της Ουκρανίας δεν είναι αυτά που γνωρίζουμε, αλλά τα πολλά… σκοτεινά σημεία.

Ενα ζήτημα που κυριαρχεί στις συζητήσεις των στρατηγικών αναλυτών είναι το μέγεθος των απωλειών -σε προσωπικό και εξοπλισμό- της ρωσικής πλευράς. Οι εικόνες νεκρών και αιχμαλώτων ρώσων στρατιωτών, και ακόμη περισσότερο εκείνες των κατεστραμμένων οχημάτων, έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο, καθώς είναι δεδομένο ότι οι ρωσικές δυνάμεις έχουν χάσει από αεροσκάφη και άρματα μάχης μέχρι ολόκληρες φάλαγγες.

Ωστόσο, το επίπεδο των απωλειών που έχουν υποστεί μέχρι στιγμής οι ουκρανικές δυνάμεις δεν μπορεί να εκτιμηθεί, καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχη «χιονοστιβάδα» πληροφοριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τη ρωσική πλευρά. Είναι σαφές πως η Ουκρανία δεν θέλει να «διαφημίσει» κάτι που δεν πάει καλά.

Παρότι έχουν κυκλοφορήσει κάποιες εικόνες από απώλειες -με πιο εντυπωσιακή τη ναυαρχίδα του ουκρανικού πολεμικού ναυτικού, η οποία βυθίστηκε στο λιμάνι το Σαββατοκύριακο- οι παρατηρητές μπορούν μόνο να… μαντέψουν τη συνολική εικόνα.

Ενδεικτικά, η ουκρανική πολεμική αεροπορία και η αεράμυνα δέχθηκαν σοβαρά πλήγματα κατά τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης. Η Ρωσία υποστήριξε ότι εξουδετέρωσε την ουκρανική αντιαεροπορική ομπρέλα, ωστόσο μάλλον κάποια επιχειρησιακή ικανότητα εξακολουθεί να υφίσταται.

Η φθορά στον πόλεμο, όπως επισημαίνεται, δεν είναι ένα συμμετρικό πρόβλημα. Επειδή είναι πιο δύσκολο να επιτεθείς παρά να υπερασπιστείς μια θέση, παραδοσιακά οι στρατηγικοί αναλυτές θεωρούσαν ότι οι επιτιθέμενες δυνάμεις χρειάζονται ένα πλεονέκτημα περίπου 3:1.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι Ρώσοι επιτελείς που συνέταξαν τον σχεδιασμό της εισβολής στην Ουκρανία θα έπρεπε να έχουν συνυπολογίσει τις απώλειες στρατιωτών και εξοπλισμού. Αγνωστο παραμένει εάν το έχουν κάνει και αν τα αποτελέσματα επί του πεδίου κινούνται εντός αυτών των υπολογισμών.

• Διαβάστε επίσης: Πόσο πιθανός είναι ο κίνδυνος Τρίτου Παγκοσμίου – Τα τρομακτικά σενάρια μετά τον πόλεμο Πούτιν στην Ουκρανία

Το χρονοδιάγραμμα

Ενα άλλο ζήτημα είναι το χρονοδιάγραμμα της ρωσικής εισβολής, για το οποίο γίνεται πολύς λόγος στη Δύση και ιδιαίτερα στις υπηρεσίες πληροφοριών.

Ενώ θεωρείται δεδομένο ότι το Κρεμλίνο πίστευε πως η Ουκρανία θα έπεφτε εύκολα τις πρώτες ημέρες της εισβολής, δεν γνωρίζουμε στην πραγματικότητα ποιες ήταν ή συνεχίζουν να είναι οι ρωσικές στρατιωτικές επιδιώξεις.

Με άλλα λόγια, όταν οι ρωσικές δυνάμεις δεν φαίνεται να προελαύνουν, αυτό σημαίνει ότι «καθυστερούν» λόγω προβλημάτων ή βρισκόμαστε ενώπιον μιας επιχειρησιακής παύσης; Ή μήπως πρόκειται για συνδυασμό των δύο εκδοχών;

Αυτό το ενδεχόμενο τέθηκε στο τραπέζι στην τελευταία ενημέρωση από τον Φρέντερικ Κάγκαν και τους συνεργάτες του στο Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (Institute for the Study of War). Ελέχθη δηλαδή ότι οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία «μπορεί να βρίσκονται σε φάση ανασύνταξης από τις 5 Μαρτίου, καθώς προετοιμάζονται να εξαπολύσουν μαζικές και συντονισμένες επιθέσεις εναντίον του Κιέβου, του Χαρκόβου, του Μικολάιβ και πιθανώς της Οδησσού τις επόμενες 24-48 ώρες».

• Διαβάστε επίσης: Τι κρύβει το ακινητοποιημένο ρωσικό «κομβόι θανάτου» έξω από το Κίεβο

Προπαγάνδα στο πεδίο των μαχών

Ενα άλλο ζήτημα που προκύπτει από τις εξελίξεις στο πεδίο των μαχών είναι το κατά πόσο η Ρωσία ελέγχει ουσιαστικά τις περιοχές όπου ο στρατός της προελαύνει.

Ενώ οι χάρτες που κυκλοφορούν ευρέως στα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο παρουσιάζουν μεγάλες περιοχές υπό ρωσική κατοχή, η πραγματικότητα είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις ο έλεγχος εξαντλείται περιμετρικά, στους δρόμους που περικλείουν αυτές τις περιοχές και όπου κινούνται τα στρατεύματα.

Τέλος, ο μεγαλύτερος άγνωστος παράγοντας της σύγκρουσης που βρίσκεται σε εξέλιξη αφορά την ανθεκτικότητα των δύο στρατοπέδων σε πολλά επίπεδα, από την κοινωνική συνοχή μέχρι την διάθεση και την πρόθεση όλων να εμπλακούν στην πολεμική διαδικασία.

• Διαβάστε επίσης: Ο Πούτιν ακολουθεί το σχέδιο «Ανακόντα» στην Ουκρανία – Τα 3+1 σενάρια για τη συνέχεια του πολέμου