Οι μεγάλοι χαμένοι

Ανεξάρτητα από το ποιος – και πότε – θα φύγει ηττημένος από τα πεδία των μαχών στην Ουκρανία, υπάρχουν ήδη δύο μεγάλοι χαμένοι. Ο ένας είναι ο πρόεδρος Πούτιν, που κατάφερε να φανερώσει τόσο ανάγλυφα τη γύμνια της Ρωσίας, ακόμη και εκεί που φαινόταν ακατανίκητη – στον στρατιωτικό τομέα. Και που είναι πλέον αποκλειστικά υπεύθυνος για τις σκληρές επιπτώσεις που έχουν οι διεθνείς οικονομικές κυρώσεις στους ρώσους πολίτες. Η αλλοπρόσαλλη πολιτική του, που στοχεύει αποκλειστικά στην ανασύσταση της πάλαι ποτέ Σοβιετίας, κινδυνεύει να ρίξει τους Ρώσους σε μια περίοδο φτώχειας, χειρότερης και από εκείνη που βίωσαν την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης.

Ο δεύτερος ηττημένος είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία βρέθηκε ουραγός των εξελίξεων, όμηρος μιας γραφειοκρατίας που μέχρι να συντονιστεί υπερκεράστηκε από τα γεγονότα. Και δεν είναι μόνο αυτό. Φάνηκε εντελώς αδύναμη να επιβάλει την αποτροπή ενός πολέμου που τεντώνει επικίνδυνα το σκοινί ανάμεσα στους δύο κόσμους και φέρνει την ανθρωπότητα μπροστά στον ακατανίκητο, σχεδόν πρωτόγονο, φόβο ενός πυρηνικού ολέθρου.

Με τους ηγέτες των κυρίαρχων χωρών της ΕΕ να πηγαινοέρχονται στη Μόσχα για να πείσουν, υποτίθεται, τον αυταρχικό, υπερόπτη και αλαζόνα Βλαντίμιρ Πούτιν να μην επιχειρήσει την εισβολή στην Ουκρανία, το μόνο που «επέτυχε» η Ενωση ήταν να δώσει χρόνο στη Ρωσία να προετοιμαστεί καλύτερα για έναν πόλεμο που δεν έχει καμία λογική. Η αποτυχία των επισκέψεων, που συνοδεύτηκε από εξευτελιστικές πρακτικές (συνομιλίες με Μακρόν και Σολτς σε ένα εξάμετρο τραπέζι για δήθεν προστασία του Πούτιν από την COVID-19), σηματοδότησε το μέγεθος μιας πολύπλευρης πολιτικής ήττας για την Ευρώπη, που αρνείται να παραδεχθεί τη ζοφερή πραγματικότητα: πως ούτε οικονομικά έχει καταφέρει να ενοποιηθεί ούτε, πολύ περισσότερο, να αποκτήσει κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα.

Βασικές αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται το ευρωπαϊκό εποικοδόμημα ξεφτίζουν μία-μία, αφήνοντας στους λαούς της ευρωπαϊκής ηπείρου την πικρή γεύση της αποτυχίας να αποτελέσει κάποια στιγμή η Ενωμένη Ευρώπη τον τρίτο πόλο ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις.

Υποστηρίζουν ορισμένοι ότι η συνεχής απογείωση της ισχύος της Ευρωπαϊκής Ενωσης οφείλεται και στην απουσία από την ηγεσία της προσωπικοτήτων αυξημένου κύρους. Ισως έχουν δίκιο. Αλλά δεν χρειαζόμασταν τον πόλεμο στην Ουκρανία για να το καταλάβουμε. Η περιπέτεια της Ελλάδας στις αρχές της δεκαετίας του ’10 οφειλόταν εν πολλοίς στην αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αντιληφθεί ότι η κρίση χρέους της χώρας μας μπορούσε να επιλυθεί στη βάση της αλληλεγγύης, χωρίς να χρειαστεί να επιβληθεί η βάρβαρη λιτότητα σε βάρος του λαού της.

Αλλά η αλληλεγγύη είναι μια λέξη άγνωστη για την ΕΕ, παρά τους περί του αντιθέτου βερμπαλισμούς. Θέλετε μια ακόμη απόδειξη; Είναι το παράδειγμα της ίδιας της Ουκρανίας. Στις αρχές της εβδομάδας, ο πρόεδρος της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπέγραψε αίτηση για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση με διαδικασίες-εξπρές λόγω του πολέμου. Ποια ήταν η απάντηση του αιφνιδιασμένου κομιτάτου των Βρυξελλών; Οτι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις ως προς τη διεύρυνση της Ενωσης! Με άλλα λόγια, ναι μεν είμαστε πολύ συγκινημένοι με την τραγωδία που βιώνετε ως λαός, Ουκρανοί, αλλά μη συγχέετε τη συγκίνησή μας με τα συμφέροντά μας!

Απίθανες συμπεριφορές, αλλά τόσο διδακτικές σε ό,τι μας αφορά, ειδικά στο πρόβλημα με την τουρκική προκλητικότητα. Εχουμε θεοποιήσει τις δυνατότητες της ΕΕ να παρεμβαίνει δήθεν αποφασιστικά υπέρ των μελών της όταν απειλούνται και κάνουμε συνεχώς το λάθος να παραγνωρίζουμε το προφανές: ότι η ΕΕ φθίνει συνεχώς, αδύναμη να εκπληρώσει τους λόγους για τους οποίους συστάθηκε προ 64 ετών, ως ΕΟΚ. Ελπίζω μόνο να μην έρθει ποτέ η ώρα που θα καταλάβουμε πόσο άκυρα και εκτός πραγματικότητας ήταν όσα πιστεύαμε…