Πόλεμος στην Ουκρανία: Οι ψευδείς ισχυρισμοί ότι είναι… φάρσα που έγιναν viral

Σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ροή ψευδών ειδήσεων ή παραπλανητικών πληροφοριών όχι μόνο δεν έχει εγκαταλειφθεί, αλλά εμπλουτίζεται και με διάφορες περίεργες θεωρίες που κοινοποιούνται στο διαδίκτυο.

Κάποιοι έχουν αρχίσει να διακινούν ισχυρισμούς ότι ο πόλεμος είναι φάρσα, κατασκεύασμα των μέσων ενημέρωσης ή έχει υπερβληθεί από τη Δύση όσον αφορά την κλίμακα του.

To BBC εξέτασε μερικούς από αυτούς τους ισχυρισμούς, θέτοντας στο μικροσκόπιό του βιντεάκια με αυτές τις θεωρίες που αν και αναληθή έχουν γίνει viral:

Η τηλεοπτική σειρά

Βίντεο με έναν άντρα και μια γυναίκα που έχουν απλώσει ψεύτικο αίμα στο πρόσωπό τους, μετρά εκατομμύρια views, σύμφωνα με το BBC. Το βίντεο κοινοποιείται ως υποτιθέμενη απόδειξη ότι ο πόλεμος είναι φάρσα και ότι τα θύματα-πολίτες αποτελούν απλώς «εύρημα» που τροφοδοτεί την κρίση – άτομα που προσλαμβάνονται για να αναπαράγουν σκηνές από επιθέσεις.

Ωστόσο το βίντεο δεν έχει σχέση με τον πόλεμο. Προέρχεται από ουκρανική τηλεοπτική σειρά του 2020 και δεν σχετίζεται με την τρέχουσα ρωσική εισβολή. Ο ίδιος ο πρωταγωνιστής του είχε ανεβάσει στο Twitter τον Δεκέμβριο του 2020 εικόνες από τα παρασκήνια των γυρισμάτων.

Bts from set of Contamin tv series. #backstage #unitstillsphotography #onset #bts #setlife #hvozdkov #ukrainian @FujifilmX_US @_fujilove_ #fujixt30 pic.twitter.com/8xBY0HTjkk

— CinemaPeople (@CinemaPeople_) December 7, 2020

Κινούμενα… πτώματα

Ένα βίντεο με έναν δημοσιογράφο μπροστά σε σειρές από σακούλες με πτώματα, έχει γίνει viral σε πολλά δίκτυα και έχει διαδοθεί από λογαριασμούς που υποστηρίζουν το Κρεμλίνο. Στη συνέχεια, μια από τις σακούλες αρχίζει να κουνιέται, ένας άνδρας αφαιρεί το κάλυμμα και τον παρακολουθεί ένας φωτογράφος.

#Russia killed 100’s of civilians in #Kharkov ! wait what is that !!! #propagandalive @200_zoka @spriter99880 @RWApodcast pic.twitter.com/Dn98cFuNan

— Su-57 5th Gen Fighter (@5thSu) March 1, 2022

Οι σχετικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζουν ότι το βίντεο γυρίστηκε στην Ουκρανία και αποδεικνύει ότι ο πόλεμος είναι ένα κατασκεύασμα της «δυτικής προπαγάνδας».

Ομως οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ψευδείς: Η αλήθεια είναι ότι το βίντεο προέρχεται από διαδήλωση για την κλιματική αλλαγή στη Βιέννη στις αρχές Φεβρουαρίου, όπως αναφέρει η αυστριακή εφημερίδα Osterreich. Με το εύρημα της σακούλας, οι ακτιβιστές-διοργανωτές ήθελαν να εικονοποιήσουν τον κίνδυνο των εκπομπών άνθρακα για την ανθρώπινη ζωή. Το ίδιο βίντεο είχε κοινοποιηθεί τον περασμένο μήνα και από συνωμοσιολόγους κατά του κοροναϊού, με αντίστοιχα ψευδείς ισχυρισμούς.

Τα  ξύλινα τουφέκια

Ακόμη, στιγμιότυπο από εκπομπή του Fox News που δείχνει δύο Ουκρανούς να κρατούν ξύλινα όπλα συνοδεύεται από διαδικτυακούς ισχυρισμούς ότι ο πόλεμος είναι φάρσα: «Να, δεν χρησιμοποιούνται πραγματικά όπλα!».

Το οπτικό υλικό, ωστόσο, χρονολογείται στα μέσα Φεβρουαρίου, πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, και προέρχεται από εκπαίδευση του ακροδεξιού τάγματος Αζόφ στο Χάρκοβο.

Και… ο  Στίβεν Σιγκάλ που ΔΕΝ μάχεται στην Ουκρανία

Ενα ψευδές tweet, που φαίνεται ότι στάλθηκε από τον επαληθευμένο λογαριασμό του CNN, ισχυρίζεται ότι ο ηθοποιός Στίβεν Σιγκάλ, ο οποίος έχει διπλή αμερικανορωσική υπηκοότητα, εντοπίστηκε στις τάξεις των ρωσικών ειδικών δυνάμεων, κοντά στο Κίεβο.

Ομως ο Σιγκάλ δεν μάχεται στην Ουκρανία. Το tweet, πιθανότατα δημιουργήθηκε από κάποιο δωρεάν διαδικτυακό εργαλείο που επιτρέπει στους χρήστες να τουιτάρουν -ψευδώς μεν, με αυθεντική εμφάνιση δε- από επαληθευμένους λογαριασμούς.

Ο ίδιος ο 69χρονος ηθοποιός δήλωσε στο Fox News την περασμένη εβδομάδα ότι βλέπει και τις δύο χώρες ως «μια οικογένεια» και ελπίζει σε «ειρηνική επίλυση». Και το CNN τόνισε ότι η εικόνα ήταν κατασκευασμένη.

Ο ρώσος διπλωμάτης και το ψεύτικο tweet

Ρώσος διπλωμάτης μοιράστηκε μια κατασκευασμένη ιστορία για έναν δημοσιογράφο που σκοτώθηκε στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής, γράφει το ΒΒC.

«Πώς να φτιάξεις ένα fake… Συνάδελφοι, προσέξτε, η μεγάλη μάχη δεν είναι στην Ουκρανία, είναι στα ψέματα των MSM», δηλαδή των «κύριων μέσων ενημέρωσης» έγραψε στο Twitter ο Dmitry Polyansky, αναπληρωτής πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ.

Η ανάρτησή του συνοδεύτηκε από ένα tweet στο οποίο ισχυριζόταν ότι το CNN είχε μεταδώσει τον θάνατο κάποιου Bernie Gores στην Ουκρανία, ενώ και πέρυσι είχε μεταδώσει την ίδια «είδηση», τον ίδιο θάνατο, του ίδιου ανθρώπου, με το ίδιο όνομα, αλλά στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν.

Ωστόσο, τα επίμαχα στιγμιότυπα προέρχονται και πάλι από ψεύτικους λογαριασμούς του CNN. Ο άνδρας που παρουσιάζεται δεν είναι κάποιος Bernie Gores, που… πέθανε δύο φορές, αλλά ο ολοζώντανος YouTuber που ονομάζεται Jordie Jordan.

Ψεύτικα πλάνα

Διαφορετικές εκδοχές ενός βίντεο που δείχνει πλήθος να δέχεται σκηνοθετικές οδηγίες προκειμένου να τρέξει και να ουρλιάξει από φόβο, έχουν συγκεντρώσει εκατοντάδες χιλιάδες προβολές σε πολλές πλατφόρμες. Υποστηρίζεται ότι διέρρευσε από την Ουκρανία και αποδεικνύει ότι οι σκηνές οδύνης που προβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης είναι σκηνοθετημένες.

Ομως, το εν λόγω πλάνο εκτυλίσσεται στο Μπέρμιγχαμ το 2013 για την ταινία επιστημονικής φαντασίας Invasion Planet Earth (2019), η οποία τότε ονομαζόταν Kaleidoscope Man.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας Σάιμον Κοξ δήλωσε «σοκαρισμένος» όταν είδε το υλικό του να χρησιμοποιείται με αυτό τον τρόπο.

Η σύζυγος του αντιπροέδρου δεν… κατατάχθηκε στο στρατό

Χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποιούν επίσης μια εικόνα που φέρεται να δείχνει τη σύζυγο ενός «Ουκρανού αντιπροέδρου» να έχει ενταχθεί στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας για να πολεμήσει τη ρωσική εισβολή.

Ομως, η Ουκρανία δεν έχει αντιπρόεδρο.

Αλλη εκδοχή μάλιστα υποστηρίζει, εσφαλμένα, ότι πρόκειται για την πρώτη κυρία της χώρας Ολένα Ζελένσκα. Οπως αποδείχτηκε, η αρχική φωτογραφία τραβήχτηκε τον Αύγουστο του 2021, κατά τη διάρκεια πρόβας για μια στρατιωτική παρέλαση στο Κίεβο.