Πόλεμος στην Ουκρανία: Κουτί της Πανδώρας τα πυρηνικά εργοστάσια – Παγκόσμιος φόβος για έκλυση ραδιενέργειας

Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Ραφαέλ Γκρόσι γνωστοποίησε ότι θα ταξιδέψει αύριο Πέμπτη στην Αττάλεια της Τουρκίας, όπου θα συναντηθούν οι υπουργοί Εξωτερικών Ρωσίας και Ουκρανίας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα συζητήσει μαζί τους το ζήτημα της πυρηνικής ασφάλειας.

Μετά την πυρκαγιά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, εν μέσω των εχθροπραξιών στην περιοχή, ο Γκρόσι πίεζε για μια τριμερή διάσκεψη με αντιπροσωπείες από τη Μόσχα και το Κίεβο προκειμένου να ζητήσει δεσμεύσεις για την προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων της Ουκρανίας.

Κατέλαβαν τη Ζαπορίζια

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι Ρώσοι έχουν καταλάβει τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας ραδιενεργών αποβλήτων κοντά στον παροπλισμένο πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ.

Το θέμα της ασφάλειας

«Θα ταξιδέψω αύριο στην Αττάλεια. Στις συναντήσεις εκεί ελπίζω να επιτευχθεί πρόοδος στο επείγον ζήτημα της ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων της Ουκρανίας. Πρέπει να δράσουμε τώρα!», έγραψε ο Γκρόσι σε ανάρτησή του στο Twitter.

Ξύπνησαν μνήμες

Ο βομβαρδισμός και οι μάχες γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια πριν από λίγα 24ωρα, ξύπνησαν εφιαλτικές μνήμες σε όλη την Ευρώπη. Μνήμες του 1986 όταν πάλι στην Ουκρανία (τότε ΕΣΣΔ) εξερράγη ο αντιδραστήρας Νο4 του Τσερνόμπιλ και η ραδιενέργεια κάλυψε τη γηραιά ήπειρο.

Πόσο κοντά φτάσαμε σε έναν απόλυτο εφιάλτη με τον βομβαρδισμό αυτό στη Σαπορίζια και με δεδομένο ότι το συγκεκριμένο εργοστάσιο, είναι το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη;

Οι γνώμες είναι διχασμένες. Το ίδιο και οι ειδικοί. Κάποιοι λένε ότι δεν κινδυνεύσαμε άμεσα και κάποιοι άλλη ότι σχοινοβατήσαμε για μερικές ώρες – όσο έπεφταν οι ρουκέτες – με την απόλυτη φρίκη.

Η ανατριχιαστική ανάρτηση

Ο υπουργός εξωτερικών της Ουκρανίας Ντίμτρο Κουλέμπα με ανάρτηση του στα κοινωνικά δίκτυα ανέφερε ότι αν υπάρξει ανατίναξη του εργοστασίου οι επιπτώσεις θα είναι δέκα φορές χειρότερες από αυτές της έκρηξης στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ.

Άλλο Τσέρνομπιλ και άλλο Ζαπορίζια

Οι ειδικοί όμως λένε πως κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί για πολλούς λόγους. Ο πρώτος είναι κατασκευαστικός. Το εργοστάσιο της Ζαπορίζια είναι διαφορετικά χτισμένο και κατασκευασμένο από εκείνο του Τσέρνομπιλ. Το ίδιο και ο σχεδιασμός των αντιδραστήρων τους.

Στη Ζαπορίζια υπάρχουν 6 αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος, προστατευμένοι μέσα σε μονάδες που γύρω τους έχουν μεγάλου πάχους ατσάλι και σκυρόδερμα που είναι έτσι σχεδιασμένοι που αντέχουν ακόμη και επιβατικό αεροπλάνο να πέσει επάνω τους.

Βέβαια η αντίθετη άποψη λέει πως μια τέτοια κατασκευή εάν δεχτεί απευθείας στο ίδιο σημείο πολλούς πυραύλους, θα είναι δύσκολο να αντέξει.

Διάσπαρτοι σαν μανιτάρια

Η Ουκρανία είναι η χώρα με τους περισσότερους πυρηνικούς αντιδραστήρες στο έδαφος της  – πλην της Ρωσίας- από της χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ. Δεκαπέντε ενεργοί πυρηνικοί αντιδραστήρες παλαιάς τεχνολογίας (είχαν κατασκευαστεί επί Σοβιετικής Ένωσης), μπορεί εάν κάτι πάει στραβά να εκραγούν. Και τότε το Τσέρνομπιλ μπροστά τους θα είναι παιχνίδι.

Όλοι τρομάζουν τι θα γίνει εάν ξεφύγει κάποια οβίδα και ανατιναχτεί επάνω σε έναν από αυτούς, οι οποίοι βρίσκονται κοντά σε περιοχές που γίνονται οι μάχες μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών, αλλά και σε κατοικημένες περιοχές;

Η εφιαλτική εξέλιξη

Οι Ουκρανοί ανακοίνωσαν πως ο πυρηνικός σταθμός του Τσέρνομπιλ, πλέον δεν έχει ηλεκτρική τροφοδοσία. Οι γεννήτριες θα πάψουν να ψύχουν τους αντιδραστήρες έπειτα από 48 ώρες.

Αυτό σημαίνει σύμφωνα με την Energoatom τη διαχειρίστρια των τεσσάρων πυρηνικών σταθμών της Ουκρανίας, ότι ραδιενεργές ουσίες είναι πιθανόν να διαφύγουν από τον πυρηνικό σταθμό, επειδή το χρησιμοποιημένο πυρηνικό καύσιμο δεν μπορεί να ψυχθεί μετά την διακοπή της ηλεκτροδότησης.

Πάντως η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής ενέργειας επισημαίνει ότι λόγω του χρονικού διαστήματος από το πυρηνικό δυστύχημα, το 1986, «το θερμικό φορτίο της πισίνας εναπόθεσης του χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου και ο όγκος του ύδατος ψύξης είναι ικανά για να διασφαλίσουν την απελευθέρωση της θερμότητας χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα».

Αυτό ακούγεται καθησυχαστικό για όλη την Ευρώπη αλλά και για τη χώρα μας η οποία το 1986 όταν είχε γίνει η έκρηξη στον αντιδραστήρα Νο 4 του Τσερνόμπιλ είχε πληγεί έστω και όχι άμεσα.

Στην Ελλάδα

Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας πάντως εμφανίζεται και αυτή καθησυχαστική. Επισημαίνει ότι οι αρμόδιες ελληνικές αρχές έχουν εκπονήσει πρόσφατα ένα νέο, πλήρως αναθεωρημένο εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος σε πυρηνική εγκατάσταση εκτός συνόρων.