Δεν νομίζω ότι πρόκειται για ιδέα μου, καθώς επίσης θεωρώ πολύ πιθανόν αρκετός κόσμος να μην το έχει αντιληφθεί· ίσως να μην το αντιληφθεί ούτε τώρα με αυτό το σύντομο σημείωμα: πέρα από τα σωματικά, ψυχολογικά, συναισθηματικά, πρακτικά, οικονομικά, επαγγελματικά και πάσης φύσεως άλλα πλήγματα που λίγο ως πολύ όλοι έχουμε υποστεί από αυτόν τον δαίμονα που λέγεται κορωνοϊός, ένα ακόμα πρόβλημα που προέκυψε έχει να κάνει με τη γλώσσα μας. Τα ελληνικά μας. Ταλαιπωρημένη ούτως ή άλλως εδώ και αρκετά χρόνια στην καθομιλουμένη, η ελληνική γλώσσα, τα τελευταία δύο χρόνια, άρχισε να δέχεται κάτι σαν μια ακόμη επίθεση – όχι απαραιτήτως ηθελημένα -, την οποία, με το φτωχό μου το μυαλό (και με την πιθανότητα να κάνω λάθος), αποδίδω σε αυτήν ακριβώς την κατάσταση της πανδημίας.

Δεν μπορεί, θα το έχετε παρατηρήσει – ίσως ακόμα και στον ίδιο τον εαυτό σας. Εδώ και δύο χρόνια πολλές λέξεις ή εκφράσεις άρχισαν να λέγονται κάπως «χαϊδεμένα», με τρόπο «γούτσου γούτσου», ναζιάρικο. Δεν είναι να μπαίνεις σε κατάστημα ή υπηρεσία.

«Εχουμε τεστάκι;» θα σε ρωτήσουν.

«Εχουμε κλείσει ραντεβουδάκι;».

«Να σκανάρω παρακαλώ το κινητούλι σας;».

«Θα μου δείξετε και μια ταυτοτητούλα;».

Και όταν έρχεται και η ώρα της πληρωμής, να και η «αποδειξούλα» μας.

Εντάξει, με το «καλή απόλαυση», ένα νέο γλωσσικό «προϊόν» που προηγείται του κορωνοϊού, έχω εδώ και καιρό συμβιβαστεί (αν και το σωστό ρήμα είναι παραιτηθεί). Κατέθεσα τα όπλα όταν σε μια περίπτωση ρώτησα τον σερβιτόρο αν θα μπορούσε ποτέ η απόλαυση να είναι κακή και εκείνος με κοίταξε με γουρλωμένα μάτια και την απορία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του. Επίσης, σε αυτό το τελευταίο, οφείλω να πω ότι είμαι και κάπως πιο επιεικής, διότι αν σκέφτονταν όλοι σαν εμένα, τότε δεν θα ‘πρεπε να λέμε καλημέρα, καλησπέρα, καλή όρεξη, καλή τύχη, καλό ταξίδι κ.ο.κ. (εξαιρώ βέβαια τον «καλό Παράδεισο», μακράν την πιο μακάβρια ευχή που έχω ποτέ ακούσει, αλλά και μια παραδοξότητα από μόνη της αφού ο «κακός» Παράδεισος δεν μπορεί παρά να είναι η Κόλαση).

Ομως αυτό το μπεμπεδίστικο με τις λέξεις που καταλήγουν σε -ούλι, -ούλα, -άκι και πάει λέγοντας έχει αρχίσει πραγματικά να με ενοχλεί, σε σημείο που μια φορά δεν άντεξα και ρώτησα τον υπάλληλο «τι εννοείτε ταυτοτητούλα;», για να μου απαντήσει έκπληκτος «μα την ταυτότητά σας βέβαια!». «Α, αυτήν την έχω» απάντησα και την έβγαλα για να του τη δείξω.

Δεν έχω φυσικά τίποτα με τους ανθρώπους, αλήθεια το λέω. Ούτε προσπαθώ να φανώ σνομπ και «σπαστικός». Αντιλαμβάνομαι και με το παραπάνω ότι οι περισσότεροι από αυτούς ζουν και εργάζονται υπό πίεση, ποιος ξέρει τι ακούν (ή άκουγαν γιατί τα πράγματα έχουν πια χαλαρώσει) καθημερινά. Δεν είναι και το καλύτερο πρωινιάτικα να ακούς το κοντό και το στραβό του καθενός που ενδεχομένως να βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση πίεσης με σένα.

Με άλλα λόγια αντιλαμβάνομαι ότι η χρήση λέξεων όπως «ταυτοτητούλα» και «κινητούλι» χρησιμοποιούνται και κάπως αμυντικά· σαν μια (αμήχανη βέβαια) προσπάθεια εκδήλωσης οικειότητας των εργαζομένων προς τον πελάτη. Σαν να λένε «ξέρετε, εγώ απλώς κάνω τη δουλειά μου, δεν έχω τίποτα μαζί σας, μη μου κρατάτε κακία». Σύμφωνοι. Ωστόσο το θέμα δεν αλλάζει: είναι «λέξεις» που επίσης δηλώνουν ερασιτεχνισμό.

Και φυσικά το ουσιαστικό πρόβλημα παραμένει. Η γλώσσα μας σιγά σιγά αποδυναμώνεται, εκφυλίζεται, μεταλλάσσεται. Θαρρείς ότι οι ελληνικές λέξεις δεν έχουν πια και τόση σημασία για τους περισσότερους, την ίδια ώρα βέβαια που οι περισσότεροι που την καταστρέφουν νιώθουν Ελληνάρες και πατριωτάρες και για την «Ελλάδα ρε γαμώτο» και όλ’ αυτά τα αγοραία συνθήματα.

Υστερα βέβαια είναι και ο παράγοντας της αγγλιστί ευκολίας. Γιατί άραγε, εφόσον αγαπάμε την Ελλάδα και τη γλώσσα μας, δεν καταβάλλουμε λίγο παραπάνω κόπο για να εξασκήσουμε τα ελληνικά μας χωρίς να πέφτουμε στην παγίδα της ευκολίας και να λέμε π.χ. «αυτό είναι χαντμέιντ/ handmade» αντί να πούμε τη σωστή και αντίστοιχη ελληνική λέξη «χειροποίητο». Γιατί αυτό το περίφημο «concept» δεν ακούγεται ποτέ ως «βασική ιδέα» ή «σύλληψη»; Γιατί «anyway…» και όχι «τέλος πάντων»;

Αν όντως αγαπάμε την πατρίδα μας, οφείλουμε να είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί απέναντι στη γλώσσα της και να την προστατεύουμε αντί να την απαξιώνουμε ξεχνώντας την.

Headlines