Ουκρανία: Ο ΟΗΕ έχει «αξιόπιστες αναφορές» για ρωσικά όπλα διασποράς

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ανακοίνωσε σήμερα πως έχει λάβει «αξιόπιστες αναφορές» για αρκετές περιπτώσεις όπου ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν βόμβες διασποράς σε κατοικημένες περιοχές στην Ουκρανία, υπενθυμίζοντας πως η χρήση τέτοιων όπλων μπορεί να ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου.

«Λόγω των συνεπειών τους σε μια εκτεταμένη περιοχή, η χρήση πυρομαχικών διασποράς σε κατοικημένες περιοχές δεν συνάδει με τις αρχές του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που πρέπει να τηρούνται κατά τις εχθροπραξίες» δήλωσε η εκπρόσωπος του οργανισμού Λιζ Θρόσελ.

«Υπενθυμίζουμε στις ρωσικές αρχές πως η στόχευση επιθέσεων εναντίον αμάχων και αστικών στόχων, καθώς και ο λεγόμενος βομβαρδισμός τομέα σε πόλεις και χωριά και άλλες μορφές επιθέσεων χωρίς διάκριση, απαγορεύονται από το διεθνές δίκαιο και μπορεί να ισοδυναμούν με έγκλημα πολέμου».

Σε καταγγελίες για τη χρήση βομβών διασποράς από τις ρωσικές δυνάμεις είχαν προχωρήσει την περασμένη εβδομάδα η Διεθνής Αμνησία και το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.

Σύμφωνα δε με ουκρανούς αξιωματούχους, η Ρωσία χρησιμοποιεί επίσης θερμοβαρικά όπλα. Σύμφωνα με τη Βρετανία, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δεν αρνείται ότι χρησιμοποιεί στην Ουκρανία το οπλικό σύστημα TOS-1A, έναν αυτοκινούμενο εκτοξευτήρα θερμοβαρικών πυραύλων.

Διαβάστε επίσης: Το οπλοστάσιο που χρησιμοποίησε η Ρωσία για την εισβολή

Ρεπόρτερ του CNN είχε πρόσφατα αναρτήσει βίντεο που έδειχνε εκτοξευτήρες TOS-1 να περνούν τα σύνορα με την Ουκρανία.

Τι είναι οι βόμβες διασποράς

Τα όπλα διασποράς απελευθερώνουν δεκάδες μικρά βομβίδια όταν φτάσουν στον στόχο. Έχουν τη μορφή βομβών ή πυραύλων σχεδιασμένων για την εξουδετέρωση του εχθρικού προσωπικού και την καταστροφή οχημάτων.

Όπλα διασποράς χρησιμοποιούνται επίσης για την καταστροφή αεροδρομίων ή δικτύων ηλεκτροδότησης, ακόμα και για τη διασπορά ναρκών, βιολογικών ή χημικών όπλων.

Δεδομένου ότι τα όπλα διασποράς απελευθερώνουν τα βομβίδια σε μεγάλες εκτάσεις, θεωρούνται επικίνδυνα για τους αμάχους. Βομβίδια που δεν εξερράγησαν κατά την επίθεση μπορούν να ενεργοποιηθούν χρόνια αργότερα και να προκαλέσουν θανάτους και τραυματισμούς,.

Η χρήση τους απαγορεύεται από τη Συνθήκη για τα Όπλα Διασποράς, την οποία έχουν επικυρώσει 110 χώρες.

Τι είναι τα θερμοβαρικά όπλα

Τα θερμοβαρικά όπλα, γνωστά και ως όπλα κενού ή όπλα καυσίμου-αέρα, ονομάζονται έτσι επειδή καταστρέφουν τον στόχο με έναν συνδυασμό θερμότητας και κυμάτων πίεσης.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η ρωσική βόμβα FOAB, ή «Πατέρας Όλων των Βομβών», η οποία θεωρείται το ισχυρότερο μη πυρηνικό όπλο με ισχύ 44 τόνων ΤΝΤ. Άλλα θερμοβαρικά όπλα εκτοξεύονται με πυραύλους ή φορητούς εκτοξευτήρες.

Εκρηκτικό σύννεφο

Τα περισσότερα συμβατικά όπλα περιέχουν μια εκρηκτική ουσία και έναν οξειδωτικό παράγοντα που απαιτείται για την καύση αυτών των εκρηκτικών. Τα θερμοβαρικά όπλα, αντίθετα, περιέχουν μόνο καύσιμο και χρησιμοποιούν ως οξειδωτικό μέσο το οξυγόνο της ατμόσφαιρας.

Το πρώτο στάδιο της έκρηξης δημιουργεί ένα μεγάλο σύννεφο ατμοποιημένου καυσίμου. Στο δεύτερο στάδιο, το σύννεφο αναφλέγεται και δημιουργεί εκρηκτικό κύμα παρατεταμένης διάρκειας και εξαιρετικά υψηλής θερμοκρασίας.

Χάρη στην ικανότητα του νέφους καυσίμου να διεισδύει σε κλειστούς χώρους, τα θερμοβαρικά όπλα θεωρούνται ιδανικά για επιθέσεις σε υπόγειες εγκαταστάσεις, οχυρά, καταφύγια και σπήλαια.

Επιπλέον, η απότομη αραίωση του αέρα λόγω της έκρηξης οδηγεί σε απότομη πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης, η οποία προκαλεί ρήξη των πνευμόνων και άλλα εσωτερικά τραύματα.

Τέτοια όπλα χρησιμοποιήθηκαν από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ, καθώς αποδείχθηκαν πιο αποτελεσματικά από τις βόμβες ναπάλμ στο να καθαρίζουν μεγάλες εκτάσεις ζούγκλας για την προσγείωση ελικοπτέρων.  Πιο πρόσφατα, χρησιμοποιήθηκαν σε αμερικανικούς βομβαρδισμούς κατά των Ταλιμπάν και του Αφγανιστάν σε ορεινές περιοχές του Αφγανιστάν.

Μικρά θερμοβαρικά όπλα φέρονται επίσης να χρησιμοποιήθηκαν από τον ρωσικό στρατό κατά την εισβολή στο ρωσικό κοινοβούλιο στη διάρκεια της συνταγματικής κρίσης του 1993, καθώς και στη Μάχη του Γκρόσνι το 1999-2000. Φορητοί εκτοξευτήρες θερμοβαρικών ρουκετών φέρονται επίσης να χρησιμοποιήθηκαν από τη Ρωσία στην υπόθεση ομηρίας του Μπεσλάν το 2004.

Φρικτός θάνατος

Ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν καταδικάσει τη χρήση θερμοβαρικών όπλων ως απάνθρωπη τακτική.

Το 2000, η οργάνωση Human Rights Watch επικαλέστηκε μελέτη των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, σύμφωνα με την οποία «ο μηχανισμός εξόντωσης ζωντανών στόχων είναι μοναδικός –και δυσάρεστος […] Αυτό που σκοτώνει είναι το κύμα πίεσης και, ακόμα περισσότερο, η ακόλουθη αραίωση του αέρα (κενό) που προκαλεί ρήξη των πνευμόνων».

«Αν το καύσιμο αναφλεγεί χωρίς να εκραγεί, τα θύματα θα υποστούν σοβαρά εγκαύματα και πιθανότατα θα εισπνεύσουν τα φλεγόμενο καύσιμο».

Σύμφωνα δε με έκθεση της CIA, οι επιπτώσεις των θερμοβαρικών όπλων σε κλειστούς χώρους «είναι τεράστιες. Όσοι βρίσκονται κοντά στο σημείο ανάφλεξης εξαφανίζονται. Όσοι βρίσκονται μακρύτερα είναι πιθανό να υποστούν πολλά εσωτερικά τραύματα, όπως ρήξη τυμπάνου και έσω ωτός, σοβαρή διάσειση, ρήξη πνεύμονα και πιθανώς τύφλωση».