Το 2074, στην Μόσχα, ένα παιδάκι ρωτάει τον πατέρα του: «Μπαμπά, ποιος ήταν ο Λεωνίδας Μπρέζνιεφ;» Ο πατέρας ξύνει την κούτρα του, ξεροβήχει, και αποκρίνεται διστακτικά: «Μπρέζνιεφ, είπες;… Μου φαίνεται πως ήταν κάποιος πολιτικός που ζούσε στα χρόνια του Σολζενίτσιν».
Δεν συμπαθώ τα πολιτικά ανέκδοτα. Κάμποσα χρόνια τώρα, έχω μάθει πως είναι παραμορφωτικοί καθρέφτες μιας στυγνής πραγματικότητας που δεν σηκώνει λογοπαίγνια. Προπολεμικά, θυμάμαι, υπήρχε στην Αθήνα μια εφημερίδα που εννοούσε να υποβιβάζει την πιο φλέγουσα επικαιρότητα στο επίπεδο ενός σαλονίστικου καλαμπουριού παίζοντας καθημερινά «εν ου παικτοίς».
Ωστόσο, τούτο το ανέκδοτο (που μας έρχεται, λέει, από την Μόσχα, μέσω Παρισίων) θαρρώ πως μπορεί να μας βοηθήσει να ιδούμε σε μια πιο πλατιά ιστορική προοπτική τον αγώνα του Αλέξανδρου Σολζενίτσιν ενάντια στο Σοβιετικό Κατεστημένο. Παρ’ όλη τη δραματική ιδιοτυπία του, ο αγώνας αυτός πιστεύω πως δεν είναι παρά ένα επεισόδιο στην προαιώνια διαμάχη Ποιητή και Πολιτείας.
Ας δεχτούμε, έστω και για «υπόθεση εργασίας», το αξίωμα που ο Πλάτων έβαλε στο στόμα του ετοιμοθάνατου Σωκράτη: «Ο ποιητής οφείλει, αν βέβαια πρόκειται να είναι ποιητής, να συνθέτει μύθους και όχι λόγους». Ποιητής, φυσικά, έξω από την Πολιτεία είναι φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Αλλά προϋπόθεση και συνεκτικός δεσμός της Πολιτείας είναι ο κοινός μύθος, αυτός που συμμερίζονται όλοι οι πολίτες. Αν λοιπόν ο Ποιητής πλάσει ένα μύθο διαφορετικό, αναπόφευκτα, αργά ή γρήγορα, θα έρθει σε σύγκρουση με την Πολιτεία, ως εισηγητής καινών δαιμονίων. Αφ’ ετέρου, αν περιοριστεί στην επανάληψη του κοινού μύθου, μοιραία θα συνθέσει «λόγους», δηλαδή θα καταδικαστεί στον ρόλο του πολιτειακού υμνωδού.
Για να έρθουμε πιο κοντά στις μέρες μας, ας ξαναθυμηθούμε μια φράση του Πιραντέλο, την οποία αγαπούσε να επαναλαμβάνει ο Σεφέρης: «Υπάρχει ένα ύφος πραγμάτων και ένα ύφος λέξεων· και αυτός είναι ο λόγος που ο Δάντης πέθανε στην εξορία, και αυτός είναι ο λόγος που στεφάνωσαν τον Πετράρχη στο Καπιτώλιο».
Την φράση αυτή την συλλογίστηκα πολύ, τον Δεκέμβριο 1963, στο αεροπλάνο που έφερνε στην Αθήνα τον Σεφέρη με το πρώτο μας Βραβείο Νομπέλ. Τι θα έλεγε τώρα στους συμπολίτες του ο στεφανωμένος ποιητής που μια ζωή είχε κάνει σύμβολό του τον εξόριστον Οδυσσέα;
Μια πρώτη απάντηση δόθηκε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, από τα ίδια τα πράγματα: ούτε ένας φωτορεπόρτερ, ούτε ένας δημοσιογράφος, ούτε ένας επίσημος να τον υποδεχτούν. Ούτε καν ένας συνάδελφος ή ένας φίλος· μονάχα η αδελφή του και, αν θυμάμαι καλά, οι προγονές του, τ’ ανίψια του και η μάνα μου…
*Απόσπασμα από κείμενο του Γ. Π. Σαββίδη που είχε δημοσιευτεί στη στήλη των επιφυλλίδων της εφημερίδας «Το Βήμα» το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 1974. Η εν λόγω επιφυλλίδα του αειμνήστου Σαββίδη έφερε τον τίτλο «Ο Ποιητής ανάμεσα στην Πολιτεία και τη μοναξιά».
Ο διαπρεπής φιλόλογος, μελετητής της νεοελληνικής λογοτεχνίας και πανεπιστημιακός Γιώργος Πάνου Σαββίδης, ευρέως γνωστός ως Γ. Π. Σαββίδης, είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 11 Μαρτίου 1929.
Υπό μια δεύτερη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, οι κανόνες που διέπουν τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία μπορεί να είναι όχι μόνο πιο επιεικείς αλλά και πιο συνεπείς
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
«Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) συγκέντρωσε «αποδείξεις με βάση τις οποίες Iσραηλινοί αξιωματούχοι διαπράττουν το έγκλημα πολέμου του εξαναγκαστικού εκτοπισμού» αμάχων
Ο Ολυμπιακός φιλοξενείται σήμερα το βράδυ (14/11, 20.00) από τη Μακάμπι Τελ Αβίβ στο Βελιγράδι για τη 10η αγωνιστική της Euroleague και έχει ως στόχο την πέμπτη συνεχόμενη νίκη του.
Για πολλούς το multitasking, δηλαδή το να κάνεις πολλά και διαφορετικά πράγματα μαζί, είναι προσόν. Ωστόσο, όπως φαίνεται μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο δύσκολη.
Γνωστός για τα πολιτικά, προκλητικά του έργα που εστιάζουν σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, ο Θανάσης Τριαρίδης αμφισβητεί με το «Μαιευτήριο» τις βεβαιότητες μιας ολόκληρης γενιάς.
Η Ομάδα Νάμα ανεβάζει στο Επί Κολωνώ, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την παράσταση «Linda» της φεμινίστριας Βρετανίδας συγγραφέως Penelope Skinner, σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη.
