Βλαντίμιρ Πούτιν όπως Νικίτα Χρουστσόφ;

Τρεις είναι οι λόγοι που οδήγησαν τους συντρόφους του Νικίτα Χρουστσόφ να τον απομακρύνουν από την ηγεσία της ΕΣΣΔ το 1964: είχε προκαλέσει μια σοβαρή κρίση διεθνούς ασφάλειας (την κρίση των πυραύλων στην Κούβα), είχε δημιουργήσει μεγάλο εσωτερικό χάος και είχε συγκεντρώσει υπερβολική εξουσία στα χέρια του.

Αυτά έλεγε προ ημερών στην ισπανική εφημερίδα «El Pais» ένας βετεράνος ειδικός για τη Ρωσία, και ήταν ξεκάθαρος ο παραλληλισμός που έκανε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, με τις ελπίδες του Πούτιν για μια γρήγορη επικράτηση να έχουν πια πανηγυρικά διαψευστεί, και την οικονομική, διπλωματική, γεωπολιτική απομόνωση της Ρωσίας να γίνεται συνεχώς βαθύτερη, το ερώτημα τίθεται όλο και πιο έντονα στη Δύση: μπορεί να έχει την ίδια μοίρα με τον Χρουστσόφ ο νυν πρόεδρος της Ρωσίας; Μπορεί να δοθεί εκ των έσω η λύση στον εφιάλτη που εξαπέλυσε στην Ευρώπη;

Κάποιοι προέβλεπαν το τέλος του Πούτιν πριν ακόμα ξεκινήσει η μεγαλύτερη επίθεση εναντίον ευρωπαϊκού κράτους μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το τέλος της εποχής Πούτιν;

«Αν ο πρόεδρος Πούτιν αποφασίσει να πάει σε πόλεμο με την Ουκρανία, θα είναι η απόφαση που θα ορίσει την προεδρία του. Η πικρία που θα γεννήσει θα διαμορφώσει γενιές ολόκληρες. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα είναι πιθανότατα η αρχή του τέλους της εποχής Πούτιν στη Ρωσία», δήλωνε στα μέσα Φεβρουαρίου ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας και συμπροεδρεύων του European Council on Foreign Relations, Καρλ Μπιλτ.

«Αν συνεχίσει έτσι ο ουκρανικός λαός, μπορεί να εξαντλήσει αρκετά τις ρωσικές δυνάμεις ώστε να νικήσει ή τουλάχιστον να τις μπλοκάρει», διαβεβαίωσε από την πλευρά του προχθές ο βρετανός υπουργός Αμυνας Μπεν Ουάλας.

«Η σύγκρουση δείχνει πως οι νέοι στην Ουκρανία και σε όλη την Ευρώπη πιστεύουν στις αξίες τους. Αυτή η «ηθική συνιστώσα» καθιστά πολύ δύσκολη την επιτυχία της εισβολής του ρώσου προέδρου. Ο,τι και αν συμβεί, οι μέρες του Πούτιν είναι μετρημένες», πρόσθεσε.

Το οικονομικό κόστος που θα έχουν για τη Ρωσία οι σκληρές δυτικές κυρώσεις, οι αναφορές για χιλιάδες νεκρούς και χαμηλό ηθικό μεταξύ των ρώσων στρατιωτών στην Ουκρανία, o αθλητικός και καλλιτεχνικός αποκλεισμός της Ρωσίας, ο μακρύς κατάλογος των πολυεθνικών κολοσσών που γυρίζουν την πλάτη τους στη χώρα, οι αντιπολεμικές διαμαρτυρίες που συνεχίζονται στη Ρωσία, παρότι έχουν ήδη συλληφθεί μέχρι στιγμής περισσότεροι από 13.500 διαδηλωτές, τα αντιπολεμικά διαπιστευτήρια που διεκδικούν ξαφνικά ρώσοι ολιγάρχες, όλα αυτά κάνουν αρκετούς να θεωρούν πως, ακόμα και αν νικήσει στρατιωτικά στην Ουκρανία, ο Βλαντίμιρ έχει ήδη ηττηθεί πολιτικά.

Οσο για το ενδεχόμενο μιας απομάκρυνσής του από την εξουσία, «ο Πούτιν έχει συγκεντρώσει γύρω του άτομα τα οποία θεωρεί ανίκανα να τον διαδεχθούν, αν όμως ο πόλεμος πάει άσχημα για παρατεταμένη χρονική περίοδο, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με την προοπτική μιας απομάκρυνσης», λέει στο «Newsweek» ο Ιαν Τζόνσον, καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νοτρ Νταμ, στην Ιντιάνα.

«Περισσότερες από μία φορές στη ρωσική ιστορία, γεγονότα που εκλήφθηκαν ως καταστροφές στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής πυροδότησαν αλλαγές στην εθνική ηγεσία – ενίοτε βίαια».

Σύμφωνα με τη Φιόνα Χιλ, πρώην σύμβουλο για τη Ρωσία τριών αμερικανών προέδρων, δεν είναι τόσο οι ολιγάρχες, παρά τη δυσφορία τους για την κατάσχεση περιουσιακών τους στοιχείων, εκείνοι που μπορεί να στραφούν εναντίον του Πούτιν, όσο εκείνη η μικρή κλίκα ανθρώπων από τις μυστικές υπηρεσίες, τον στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας που τον περιβάλλει.

«Αν πρέπει να ισοπεδώσουν την Ουκρανία προκειμένου να πετύχει η επιχείρησή τους», επισημαίνει, «τότε ίσως δούμε μια αντίδραση από εκείνους».

Η αντίθετη άποψη: Ο Πούτιν έχει ταλέντο…

Υπάρχει πάντως και η αντίθετη άποψη: «Είναι πλέον σύνηθες να βλέπουμε τον ρώσο ηγέτη ως έναν μοναχικό τρελό κλειδωμένο σε ένα μπούνκερ», γράφει χαρακτηριστικά στους βρετανικούς «Times» ο Τρέβορ Φίλιπς.

«Αν ισχύει αυτό, τότε ένα σημαντικό ποσοστό του ρωσικού πληθυσμού μοιράζεται το κατάλυμά του. Ο Πούτιν έχει καταλάβει πως η επιτυχία μιας αυτοκρατορίας έγκειται στη δύναμη μιας ιδέας. Η δική του είναι η πολιτισμική και εθνοτική ενότητα των Σλάβων. Διεκδικεί, στην πραγματικότητα, τον μανδύα ενός φυλάρχου, υποσχόμενος την ισχύ ενός ενωμένου σλαβικού λαού και ένα αποκατεστημένο διεθνές στάτους.»

» Σε αντάλλαγμα, η φυλή καλείται να του προσφέρει πίστη και υπακοή όσο συνεχίζει να φέρνει αποτελέσματα, όποιες και αν είναι οι μέθοδοί του. Μακροπρόθεσμα, η κατακόρυφη αύξηση του πληθωρισμού και οι ελλείψεις σε τρόφιμα μπορεί να αποδυναμώσουν τη θέση του, δεν πρέπει όμως να αυταπατώμεθα θεωρώντας πως όλο αυτό το κακό στο εξωτερικό είναι έργο ενός ανδρός που σύντομα θα ανατραπεί.»

» Ο Πούτιν έχει ταλέντο στο να εκμεταλλεύεται τις προκαταλήψεις και τα ιστορικά παράπονα των συμπατριωτών του. Η Ρωσία διοικείται, για μία ακόμα φορά, από έναν φύλαρχο που έχει κάνει μια φαουστιανή συμφωνία με αρκετούς συμπατριώτες του ώστε να γίνει ένας παγκόσμιος παράγοντας ισχύος».