Ο πολιτισμός δεν είναι δολοφόνος

Η υπουργός πολιτισμού κυρία Μενδώνη, εναρμονιζόμενη με το κλίμα και άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έδωσε οδηγίες να ανασταλεί κάθε υλοποίηση, προγραμματισμός, συνεργασία και εκδήλωση με ρωσικούς κρατικούς πολιτιστικούς θεσμούς. Την ίδια στιγμή και η διοργανώτρια Αρχή του ευρωπαϊκού μπάσκετ, η Euroleague, αποφασίζει τον αποκλεισμό των ρωσικών ομάδων.

Το ίδιο φαίνεται να προωθείται και για το ποδόσφαιρο, αλλά και για τα ατομικά αθλήματα. Είναι όμως το ίδιο ο αποκλεισμός ομάδων που ανήκουν σε αδίστακτους ολιγάρχες και ο αποκλεισμός των παραστάσεων του μπαλέτου των Μπαλσόι ή ακόμη και αθλητών ατομικών αγωνισμάτων; Βλάπτουν το ίδιο τον Πούτιν; Ούτε το ίδιο είναι ούτε το ίδιο τον βλάπτουν. Αντιθέτως ο αποκλεισμός των ρωσικών κρατικών πολιτιστικών θεσμών ευνοεί το έργο του Τέρατος. Ο Πούτιν φοβάται τον πολιτισμό όσο φοβάται και την ελευθερία. Η Δύση με κάτι τέτοιες αποφάσεις τον απαλλάσσει απ’ αυτόν τον φόβο.

Μα θα αντιτείνετε, να αφήσουμε τον Βαλέρι Γκερκίεφ και την Αννα Νετρέμπκο να στηρίζουν τον δικτάτορα; Κι όμως, όταν ο Γκερκίεφ διευθύνει την Τρίτη Συμφωνία, την «Ηρωική», του Μπετόβεν και η Νετρέμπκο τραγουδά την «Τόσκα» του Πουτσίνι, έναν ύμνο κατά μιας αυταρχικής και διεφθαρμένης εξουσίας, στηρίζουν, εκούσια ή ακούσια, την ελευθερία, όχι τον Πούτιν. Βεβαίως και να εξοπλίσει η Δύση τον ηρωικό ουκρανικό λαό για να αντισταθεί στον δικτάτορα κατακτητή του.

Εδώ δεν χωρούν μεσοβέζικα «κατηγορώ» κατά των «δυο ιμπεριαλισμών» και στρεψόδικες εκκλήσεις για μη εμπλοκή. Ως εδώ με το «δικαίωμα γνώμης» των «μη μονομερών» που ανοίγουν τους δρόμους σε μονομερείς φονιάδες. Στην Ουκρανία δεν επιτέθηκαν δυο ιμπεριαλισμοί αλλά ο Πούτιν και δεν υπάρχει καμία «εμπλοκή» όταν κανείς τάσσεται στο πλευρό μιας κυρίαρχης χώρας με εκλεγμένη δημοκρατικά κυβέρνηση.

Ο εξαιρετικός μουσικοσυνθέτης Νότης Μαυρουδής έγραψε στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Μεταρρύθμιση», «ας ηρεμήσουμε και ας αναρωτηθούμε σε τι φταίνε οι τεράστιοι ρώσοι συνθέτες, οι άνθρωποι της όπερας, της κλασικής τέχνης του μπαλέτου, οι απαράμιλλες χορωδίες, οι ασυναγώνιστοι σολίστες οργάνων και φωνητικής, οι σπουδαίοι συγγραφείς, ποιητές, θεατρικές-κινηματογραφικές προσωπικότητες, αλλά και οι συμμετέχοντες τόσων αθλημάτων». Αν αποκλείσουμε τον μεγάλο ρωσικό πολιτισμό, δεν κλονίζουμε τον Πούτιν, την αντίσταση σ’ αυτόν κλονίζουμε.

Γιατί εκτός από τον Γκεργκίεφ και τη Νετρέμπκο υπάρχει και η διευθύντρια του Κρατικού Κέντρου Θεάτρου Ελενα Κοβάλσκαγια, οι Κίριλ Σαβτσένκοφ και Αλεξάνδρα Σουκάρεβα της Μπιενάλε της Αυστρίας, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Μαγιακόβσκι Μιντάουγκας Καρμπαούσκις και πολλοί άλλοι που παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους. Υπάρχουν οι 13.000 ρώσοι καλλιτέχνες και εργαζόμενοι στον τομέα του ρωσικού πολιτισμού που υπέγραψαν μια επιστολή στην οποία εκφράζουν την απόλυτη αλληλεγγύη τους στον ουκρανικό λαό. Ενώ σύμφωνα με το OVD-info, έχουν συλληφθεί τουλάχιστον 11.345 διαδηλωτές.

Μια απλή ματιά να ρίξει κανείς σε αγγλόφωνα και σλαβόφωνα sites θα μάθει για εκατοντάδες περιπτώσεις αντίστασης. Αλλά και εδώ στα «ΝΕΑ» υπήρχε ένα κατατοπιστικότατο ρεπορτάζ της Διονυσίας Μαρίνου (3/3/2022). Ο Πούτιν νικά (;) στρατιωτικά και ηττάται ανθρωπιστικά στην Ουκρανία. Ενώ ηττάται πολιτισμικά και θα ηττηθεί και πολιτικά στη Ρωσία. Ή, με άλλα λόγια, μόνο αν ο ρωσικός πολιτισμός, κατά συνέπεια και ο ρωσικός λαός, στηριχθεί από τη Δύση, θα ηττηθεί ο δικτάτορας.

Στην Ελλάδα «ντροπαλοί» και ξεδιάντροποι υποστηρικτές του Πούτιν μιλούν για νέο μακαρθισμό. Η Δύση δεν απαγόρευσε να διαβάζουμε Ντοστογέφσκι και Τολστόι, όπως διατείνονται ορισμένοι «ανόητοι». Αποκλείοντας όμως τους φορείς του ρωσικού πολιτισμού είναι σαν να δικαιώνεις αυτούς τους «χρήσιμους ηλίθιους». Ας το ξανασκεφτούμε. Ο πολιτισμός δεν είναι δολοφόνος σαν τον Πούτιν.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ κοινωνιολογίας, συγγραφέας