Πόλεμος στην Ουκρανία: Το Κίεβο προετοιμάζεται για τη ρωσική επίθεση – Ο Πούτιν θα την κάνει;

Εδώ και καιρό έρχονταν αναφορές για τη μεγάλη ρωσική στρατιωτική φάλαγγα, συνοδεία βαρέων όπλων, που πίεζε την πρωτεύουσα της Ουκρανίας από τα βορειοδυτικά.

Οι στρατιωτικοί αναλυτές είχαν βαθειά γνώμη του ρωσικού στρατού. Είχε, είπαν, επαγγελματισμό, με ανεκτίμητη εμπειρία στην τελειοποίηση των όπλων και άνδρες που είχαν «ψηθεί» στον πόλεμο στη Συρία.

Τα τακτικά λάθη που είχα δει τους Ρώσους να διαπράττουν, όταν προσπάθησαν να συντρίψουν μια εξέγερση στη δημοκρατία της Τσετσενίας το 1995 ήταν, μου είπαν, αρχαία ιστορία, γράφει ο Jeremy Bowen του BBC.

Μία ήταν η κοινή παραδοχή σχετικά με τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις την πρώτη ημέρα του πολέμου: ότι ήταν πολύ ισχυρότερες από ό,τι το 2014, όταν δεν μπορούσαν να σταματήσουν τη Ρωσία από το να καταλάβει την Κριμαία και να δημιουργήσει δύο αποσχισθέντες θύλακες στο Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας.

Αλλά η Ρωσία είχε τους αριθμούς και τη δύναμη πυρός με το μέρος της. Οι Ουκρανοί, όπως ειπώθηκε, ξαναβρήκαν την αλήθεια ενός αφορισμού, που αποδίδεται στον Στάλιν: «Η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα».

Οι δύο πρώτες εβδομάδες του πολέμου απέδειξαν ότι αυτές οι προβλέψεις ήταν λανθασμένες. Οι Ρώσοι έκαναν λάθος. Οι Ουκρανοί αντιστάθηκαν. Γύρω από το Κίεβο, η ρωσική προέλαση σταμάτησε.

Στο νότο, ήταν διαφορετική η ιστορία. Εργάστηκαν σταθερά για το άνοιγμα ενός χερσαίου διαδρόμου μεταξύ της Κριμαίας και των θυλάκων της Μόσχας στην ανατολική Ουκρανία. Ωστόσο, ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι ο έλεγχος του Κιέβου είναι κρίσιμος, για να κερδίσουν επιχειρήματα τόσο στην πολιτική, όσο και στο πεδίο της μάχης.

Όσο η κυβέρνηση του ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κρατά την πόλη, μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν θα ηττηθεί και ότι ο ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν μπορεί να διεκδικήσει τη νίκη για το Κρεμλίνο.

Η ρωσική φάλαγγα

Οι τελευταίες δύο ημέρες ήταν φωτεινές και ηλιόλουστες, μετά από περισσότερο από μια εβδομάδα πυκνής νέφωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι δορυφόροι έχουν σαφή εικόνα των κινήσεων στο έδαφος. Ένα συμπέρασμα είναι ότι η ρωσική φάλαγγα μήκους 40 μιλίων βορειοδυτικά του Κιέβου, διασκορπίζεται και αναδιοργανώνεται αργά. Ήδη, διασκορπίστηκε μερικώς βόρεια του Κιέβου, σύμφωνα με τις βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών.

Η τελευταία πληροφόρηση από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ είναι ότι τα άρματα που βρίσκονται πιο πίσω πλησιάζουν, αλλά τα οχήματα που βρίσκονται πιο κοντά στο Κίεβο δεν κινούνται. Οι μάχες γύρω από το Κίεβο επικεντρώθηκαν στα βορειοδυτικά και συνεχίζονται από το πρώτο πρωί, όταν τα ρωσικά αερομεταφερόμενα στρατεύματα προσγειώθηκαν σε ένα αεροδρόμιο κοντά στο Χοστόμελ και το Ιρπίν, μικρές πόλεις που έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές.

Έμοιαζαν να προσπαθούν να εξασφαλίσουν μια «σκηνή» για την τελική ώθηση προς το Κίεβο. Όμως, τα ουκρανικά στρατεύματα τους σταμάτησαν. Τις τελευταίες ημέρες, είδα περισσότερους υπερασπιστές να προχωρούν για να συνεχίσουν τον αγώνα γύρω από το Ιρπίν και το αεροδρόμιο του Χοστόμελ και άκουσα σταθερά πυρά πυροβολικού από την ουκρανική πλευρά, από πυροβόλα όπλα κρυμμένα σε ζώνες πυκνού δάσους.

Η πολύ αμφισβητούμενη βορειοδυτική περιοχή απέχει μόλις 20 λεπτά με το αυτοκίνητο από το κέντρο του Κιέβου, το οποίο μόλις και μετά βίας έχει αγγίξει ο ρωσικός στρατός, αν και οι σειρήνες ηχούν τακτικά. Την εβδομάδα που βρίσκομαι εδώ, γράφει ο ανταποκριτής του BBC, οι Ουκρανοί έχουν βελτιώσει την φυσική άμυνά τους, η οποία, κατά τόπους, μόλις και μετά βίας υπήρχε. Τα σημεία ελέγχου, που ήταν μόνο λίγοι τσιμεντόλιθοι, έχουν γίνει οδοφράγματα.

Σε όλη την πόλη, οι άνδρες έχουν γεμίσει και τοποθετήσει σάκους με άμμο. Οι μεταλλουργοί του Κιέβου ήταν απασχολημένοι. Σε στρατηγικούς κόμβους και στα διπλά οδοστρώματα, τα αντιαρματικά εμπόδια από χάλυβα είναι έτοιμα. Το Κίεβο είναι μια μεγαλειώδης πόλη με πλατιές, σαρωτικές λεωφόρους, που διχοτομούνται από στενότερους δρόμους, συχνά στρωμένους με ογκώδη λιθόστρωτα. Πολλά από τα κτίρια έχουν εκτεταμένα υπόγεια και κελάρια.

Οι οδομαχίες εδώ, αν συνέβαιναν, θα μπορούσαν να συνεχιστούν για μήνες.

Τα πλεονεκτήματα που δίνει στους Ουκρανούς το ίδιο το Κίεβο

Η πόλη απλώνεται στις δύο όχθες του Δνείπερου, ενός από τους σπουδαιότερους ποταμούς της Ευρώπης. Οι αποβάθρες και οι μαρίνες που οδηγούν έξω από το ποτάμι είναι ακόμα παγωμένες. Η διέλευση του νερού κάτω από πυρά θα ήταν ένα τρομερό στρατιωτικό εγχείρημα. Η όχθη στη δυτική πλευρά του ποταμού, κοντά στα κυβερνητικά κτίρια και τους μεγάλους καθεδρικούς ναούς, είναι απόκρημνη και κατάφυτη με δάση.

Οι αμυντικοί θα είχαν πολλά πλεονεκτήματα. Αλλά η διάσχιση του Δνείπερου μπορεί να μην είναι στην ατζέντα της Ρωσίας, μέχρι να μπορέσει να ελέγξει και τις δύο όχθες του ποταμού. Μια θεωρία είναι ότι η αδιέξοδη επίθεση από τα δυτικά και τα βορειοδυτικά δεν οφείλεται μόνο στην ουκρανική αντίσταση και σε αυτό που φαίνεται να είναι η κακή διαχείριση της επιμελητείας του ρωσικού στρατού. Ένα κομβόι που έρχεται από τα ανατολικά κινείται αργά και οι στρατηγοί μπορεί να περιμένουν για να το προλάβουν.

Οι Ρώσοι επιχείρησαν να μετακινήσουν ένα σύνταγμα τανκς στις ανατολικές πλευρές του Κιέβου την Πέμπτη. Εξουδετερώθηκαν, όμως, καθώς έτρεχαν αργά σε έναν αυτοκινητόδρομο με το φως της ημέρας. Οι φωτογραφίες από drone έδειξαν ότι τα άρματα μάχης ήταν συγκεντρωμένα, με αποτέλεσμα να γίνουν εύκολος στόχος για το ουκρανικό πυροβολικό ή τα drones.

Ήταν άλλη μια τακτική γκάφα για τη Μόσχα. Δεν είναι σαφές εάν η Ρωσία σχεδιάζει να περικυκλώσει το Κίεβο ή να επιχειρήσει να αναγκάσει την ουκρανική πρωτεύουσα σε παράδοση, προωθώντας στο κέντρο τεθωρακισμένα που υποστηρίζονται από πεζικό. Οι επιλογές δεν είναι μεγάλες γι’ αυτούς. Οι άμεσες επιθέσεις έχουν μέχρι στιγμής σταματήσει. Η περικύκλωση μιας μεγάλης πόλης μπορεί να χρειαστεί πάρα πολλούς άντρες.

Τι σκέφτεται ο Πούτιν για το Κίεβο

Μια πιθανότητα είναι ότι ο πρόεδρος Πούτιν περίμενε την ταχεία κατάρρευση μιας κυβέρνησης, που έχει απορρίψει με περιφρόνηση, ως συνεργάτη των ναζί και της Δύσης, και δεν πίστευε ότι οι στρατιώτες του θα χρειαζόταν να επέμβουν.

Είναι βέβαιο ότι ο Πούτιν και οι στρατηγοί του επανεκτιμούν, ανασυντάσσονται και δεν θα δεχτούν την ήττα. Η αποστολή του Πούτιν ήταν να επαναφέρει τη Ρωσία σε αυτό που πιστεύει ότι είναι η σωστή, δική της θέση, ως παγκόσμιας δύναμης. Σε μια χώρα του μεγέθους της Ουκρανίας – μόνο η ίδια η Ρωσία είναι μεγαλύτερη στην Ευρώπη – η νίκη στο Κίεβο είναι ο πιο άμεσος τρόπος για να δηλώσει ότι η «αποστολή» του έχει ολοκληρωθεί.

Χωρίς αμφιβολία, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις επιχειρούν με μισή ισχύ και μισή ταχύτητα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στα δικά τους λάθη και εν μέρει στο γεγονός ότι οι Ουκρανοί αποδεικνύονται τρομερά ευκίνητοι αντίπαλοι. Οι αδιέξοδες επιθέσεις γύρω από το Κίεβο έχουν μετατραπεί σε ανάπαυλα για τους υπερασπιστές της πόλης, δίνοντάς τους χρόνο να σκάψουν για να βελτιώσουν τις άμυνες που ήταν στοιχειώδεις και πιθανώς να λάβουν μερικά από τα όλο και πιο εξελιγμένα όπλα που στέλνει το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

Ένα ερώτημα που βασανίζει το μυαλό πολλών στο Κίεβο είναι αν ο πρόεδρος Πούτιν θα καταλήξει στο συμπέρασμα πως έχει έρθει η ώρα να στραφούν τα πιο θανατηφόρα συμβατικά όπλα του ρωσικού οπλοστασίου εναντίον των υπερασπιστών της πόλης. Μέχρι στιγμής, αυτό δεν έχει συμβεί. Αν συμβεί, θα πεθάνουν πολλοί περισσότεροι και θα προκληθεί τρομερή ζημιά.

Μερικοί άνθρωποι στην Ουκρανία δεν πιστεύουν ότι ο Πούτιν θα χτυπήσει το Κίεβο, με τον τρόπο που δέχθηκαν επίθεση πόλεις στην ανατολική και νότια Ουκρανία. Υποστηρίζουν ότι ο ρώσος πρόεδρος θα διστάσει να καταστρέψει μια αρχαία πόλη, που ήταν στο επίκεντρο του ρωσικού πολιτισμού, της θρησκείας και της ιστορίας. Ορισμένοι από τους ίδιους αυτούς ανθρώπους, βέβαια, πίστευαν επίσης ότι η Ρωσία δεν θα εισέβαλε.

Άλλοι φοβούνται ότι εάν το ρωσικό πεζικό και τα τεθωρακισμένα συγκρατηθούν, ο Πούτιν και οι στρατηγοί του θα παραβιάσουν τις τακτικές που χρησιμοποιούν στη Μαριούπολη στο νότο, περικυκλώνοντας την πόλη και προσπαθώντας να «σπάσουν» την αντίσταση των υπερασπιστών της με πυροβολικό και αεροπορικές επιδρομές. Είναι μια μέθοδος που λειτούργησε καλά για τους Ρώσους στη Συρία, αλλά και στη δεκαετία του 1990 όταν ισοπεδώθηκε το Γκρόζνι, η πρωτεύουσα της αποσχισθείσας ρωσικής δημοκρατίας της Τσετσενίας.

Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για το μέλλον του Κιέβου, για τον πόλεμο ευρύτερα, αλλά και για το μέλλον της Ουκρανίας. Εάν η Ρωσία δεν μπορέσει να ενεργοποιήσει εκ νέου την επίθεσή της στην πρωτεύουσα, οι υπερασπιστές της θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και η δύναμη και το ηθικό των ρωσικών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων των στρατευσίμων, θα δεχτούν περισσότερα πλήγματα.

Εάν το καθεστώς Πούτιν μπορέσει να βρει ένα τρόπο για να τερματίσει την αντίσταση στην ουκρανική πρωτεύουσα, τότε ο ρώσος πρόεδρος θα είναι πιο κοντά στην επίτευξη του πολεμικού του στόχου να τερματίσει την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Ο εξαναγκασμός της χώρας να επιστρέψει σε τροχιά Ρωσίας, σε σύγκριση με μια πιθανή εξέγερση – υποστηριζόμενη από το ΝΑΤΟ – θα ήταν μια εντελώς πιο δύσκολη δουλειά.