Χαρίλαος Βασιλάκος, ο πραγματικός ολυμπιονίκης

Του Νίκου Γερακάρη

Με ευχαρίστηση ιδιαίτερη διάβασα στα «ΝΕΑ» την είδηση για τον Μαραθώνιο της Ολυμπίας (γραμμένη και σχολιασμένη εξαιρετικά από τον Γιάννη Βασαλάκη) που θα πραγματοποιηθεί στις 27 Μαρτίου 2022 προς τιμήν του Χαρίλαου Βασιλάκου. «Ποιος είναι αυτός;» θα ερωτήσουν αρκετοί συμπατριώτες μας, ιδιαίτερα νέοι. Είναι ο πραγματικός νικητής του μαραθωνίου των Ολυμπιακών Αγώνων που έγιναν το 1896. Δεν ήταν νικητής ο Σπύρος Λούης, ο «»κομήτης», που δεν είχε σχέση με τον αθλητισμό», όπως τονίζει ο κ. Βασαλάκης, προσθέτοντας πως ιστορικά ο πρώτος μαραθωνοδρόμος που τερμάτισε στο Καλλιμάρμαρο ήταν ο Χαρίλαος Βασιλάκος, στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Μαραθωνίου, που είχε διεξαχθεί λίγες ημέρες πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και που έδινε στους έλληνες αθλητές την πρόκριση για αυτούς.

Τώρα τα δικά μου: εκπληκτική, απίστευτη η συνέχεια. Ο αθλητής αυτός, πολύ καλός μάλιστα, την ημέρα που έγινε ο Μαραθώνιος τερμάτισε δεύτερος. Το χρυσό μετάλλιο απονεμήθηκε στον «πρώτο», τον Σπύρο Λούη, που δεν ήταν καν αθλητής. Ηταν «νερουλάς στο Μαρούσι», ένα καλό και συμπαθητικό παιδί, που τον έβγαλαν πρώτο. Αποδείχθηκε αυτό; Οχι. Για λόγους περισσότερους του ενός, κάτι τέτοιο ήταν αδύνατον εκείνη την εποχή, που δεν υπήρχαν κάμερες, ούτε άλλα μέσα. Υπάρχει, όμως, κάτι αναμφισβήτητο. Ο Σπύρος Λούης δεν εδικαιούτο, αρχικά, να μετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Σε ένα ημερολόγιο του 2004, του Συνδέσμου Μετόχων Εθνικής Τράπεζας, στο οποίο υπάρχει μεγάλο, ενθουσιώδες, αφιέρωμα στον Σπύρο Λούη, αφού εξυμνείται σε πολλές σελίδες ο «νερουλάς του Αμαρουσίου», αναφέρονται επί λέξει τα εξής: «Στους προκριματικούς των Ολυμπιακών ο Λούης είχε καταλάβει τη 17η μόλις θέση και η συμμετοχή του στον τελικό οφείλεται στον παλαιό Διοικητή του, τον ταγματάρχη και επόπτη του αγώνα, Γεώργιο Παπαδιαμαντόπουλο, ο οποίος ως επικεφαλής της Επιτροπής του Μαραθωνίου Δρόμου, αλλά και ως Αφέτης, έπεισε «με την γροθιά του στο τραπέζι» να αυξήσει τον αριθμό των συμμετοχών από 16 σε 18»!

Πλήρης ομολογία παράνομης συμμετοχής του Λούη στον Μαραθώνιο.

Εχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες για την ιστορία των Σπύρου Λούη – Χαρίλαου Βασιλάκου, καθώς και αρκετά βιβλία. Σε ένα από αυτά, γραμμένο από τον Ντόναλντ-Γεώργιο ΜακΦαίηλ, αναφέρονται τα εξής:

• Είναι κοινό μυστικό ότι κάτι συνέβη τότε που όλοι απέφευγαν να ανακινήσουν. Οσα στοιχεία και να επικαλεστώ, ο θρύλος της «νίκης» του Σπύρου Λούη δεν καταρρίπτεται. Βρήκα στην πορεία των ερευνών μου πάμπολλα αποδεικτικά στοιχεία και αξιόλογους ανθρώπους που τα επιβεβαίωναν. Από τους σημαντικότερους ήταν ο Θάνος Κουτσικόπουλος, κριτής Ολυμπιακών Αγώνων (στη Μόσχα, στη Ρώμη, στο Λος Αντζελες, στο Μόναχο κ.α.), που μου έστειλε, διαχρονικά, οκτώ επιστολές με θέμα τη νίκη του Σπύρου Λούη. Εγραφε: «Από έρευνα το 1946 στα γραφεία της Ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων ανακάλυψα αυτά που υποπτευόμουν. Μου ζητήθηκε όμως να μην κοινοποιήσω τα στοιχεία που αμφισβητούσαν τη νίκη του Λούη «για να μη γίνει ζημία στον ελληνικό αθλητισμό»».

• Ο προεδρεύων της ΕΟΑ Νίκος Μπαλτατζής εθεώρει την ανακήρυξη του Λούη ως πεπλανημένη. Μου είπε: «Μην τα σκαλίζεις, ό,τι έγινε έγινε. Τέτοια ανακίνησις μόνο ζημία θα κάνει στον ελληνικό αθλητισμό».

Ο Χαρίλαος Βασιλάκος έλεγε τριάντα χρόνια αργότερα: «Ο Λούης δεν με νίκησε. Εκανε τη μισή διαδρομή πάνω σε κάρο. Τότε, μετά τον αγώνα, μπήκα στα αποδυτήρια και είπα στον Λούη: «Αυτό που έκανες ήταν άτιμο. Επειδή όμως δεν θέλω να χαλάσω τους πανηγυρισμούς δεν θα κάνω ένσταση. Ας σε κρίνει ο Θεός».

Ο Σπύρος Λούης ουδέποτε ξαναέτρεξε!

* Ο Νίκος Γερακάρης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας