Μεγάλων δυνάμεων πολεμικές μικρόνοιες

Τρία είναι τα αδιάσειστα διδάγματα από το τέλος κάθε παρανοϊκού πολέμου και συγκεκριμένα: α) Ότι δεν υπάρχει νικημένος και ηττημένος. Και οι δύο είναι χαμένοι, σε νεκρούς, συντρίμμια, αμοιβαίο μίσος. β) Ένας ακόμη χαμένος είναι η αλήθεια, κορυφαίο θύμα της ένθεν και εκείθεν παραπληροφόρησης, την οποία σιωπηλά ανέχονται τα διεθνή ποινικά δικαστήρια και γ) Οι λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις έχουν ήδη μοιράσει ό,τι απομένει όρθιο από οικονομικό-γεωπολιτικό και στρατηγικό συμφέρον, μετά το κλείσιμο της πολεμικής αυλαίας.

Δεν χρειάζεται λογιστική τεκμηρίωση (ζημιές-οφέλη), μετά τον τερματισμό της θερμοπολεμικής σύγκρουσης, διότι σχεδόν όλοι ξεχνούν τα παρεπόμενα της ολέθριας αναμέτρησης όπως:

• Τις χιλιάδες των παλικαριών των ΗΠΑ που επέστρεψαν, μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, στην πατρίδα τους, με αγιάτρευτες ψυχοσωματικές πληγές, αλλά και με τα εκατοντάδες φέρετρα της θερμοπολεμικής περιόδου.
• Η επί δεκαετίες καθυστέρηση της ανασυγκρότησης στα στρατηγικώς ασθενέστερα κράτη, που ενεπλάκησαν στους παγκόσμιους πολέμους. Κορυφαίο δείγμα αυτών των ανεπούλωτων πολεμικών τραυμάτων, η μετά τον πόλεμο των δεξιών φαλαγγιτών  με τους μουσουλμάνους χεζμπολάχ, η Βυρητός του Λιβάνου (1980), από «Παρίσι της Μέσης Ανατολής» κατάντησε μια θλιβερή ανάμνηση ενός κοσμοπολίτικου κέντρου, πραγματικός φάρος ειρηνικής συνύπαρξης όλων των ιδεοπολιτικών τάσεων, αλλά και πολιτιστικών ρευμάτων. Δηλαδή κάτι ανάλογο προς την ελληνική Σμύρνη της Μικρασίας, που από δίδυμος φάρος πολιτισμικής ελληνικής ακμής-μαζί με την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου-το μόνο που μας κληροδότησαν είναι: η μεν Σμύρνη το άβατον μιας ιδεοπολιτικά και αστυνομοκρατικά πολιορκημένης εστίας πολιτισμού από την μετακεμαλική, νεοϊσλαμική φονταμενταλιστική Τουρκία του Ερντογάν και των ομοϊδεατών του… Η δε Αλεξάνδρεια, χάρις στην ανυπόκριτη ελληνο-αιγυπτιακή φιλία, παραμένει για τους Έλληνες μια φιλόξενη όαση αγάπης και εποικοδομητικής αμοιβαίας συνύπαρξης.

Σπαρακτικές ελληνικές εμπειρίες

Μέχρι τις αρχές του 1970, αθηναίοι και επαρχιώτες που περπατούσαν στην οδό Πειραιώς, με σφιγμένη την καρδιά αντίκριζαν τους τραυματισμένους σοβάδες των κτιρίων από τα πυρά των αντιμαχόμενων δυνάμεων (Ελασιτών, Χιτών και Άγγλων), στην περίοδο των Δεκεμβριανών του 1945. Ανάλογες εικόνες των σώμα με σώμα οδομαχιών και σε αμέτρητα άλλα κτίρια της πρωτεύουσας.

Ως απεσταλμένος της «Ελευθεροτυπίας» και προσκεκλημένος του γραφείου του Γιασέρ Αραφάτ τον Σεπτέμβριο του 1981, ο γράφων (στη φωτογραφία) βρίσκεται στα ερείπια ορφανοτροφείων και σχολείων, από ισραηλινούς βομβαρδισμούς, στη πόλη Ναμπατίγιε του νοτίου Λιβάνου. Το ρεπορτάζ αυτό έγινε στο πλαίσιο εκδηλώσεων, στη Βηρυτό με τον τίτλο «Αλληλεγγύη στους λαούς του Λιβάνου και της Παλαιστίνης». Την έναρξη των εργασιών έκανε η ακτιβίστρια ηθοποιός Βανέσα Ρεντγκρέιβ

Η ιστορία το κατέγραψε, χωρίς καμία σκόπιμη αναθεώρηση, ότι το αιματοκύλισμα εκείνο θα είχε αποφευχθεί εάν μετά τους θανάσιμους πυροβολισμούς, στο συλλαλητήριο της Πλατείας Συντάγματος, οι Άγγλοι δεν υποδαύλιζαν τη συνέχιση των συγκρούσεων, συμπαρατασσόμενοι και μάλιστα με τη μία πλευρά. Αυτός ήταν ο πρόλογος της κατοπινής ελληνικής τραγωδίας του Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949.

Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι και η μία και η άλλη πλευρά των αντιμαχόμενων ήταν απολύτως «κοινωνίες αγγέλων», για τον απλούστατο λόγο, ότι η μέθη της αλληλοσφαγής και όχι η συνθηκολόγηση, το μόνο που αφήνει ως αμοιβή, στις κοινωνίες των εμφύλιων συγκρούσεων, είναι τα συντρίμμια, τα φέρετρα, οι ορφάνιες και οι χηρείες. Και όχι μόνον αυτά, αλλά και οι μετεμφυλιοπολεμικές διχαστικές ψυχώσεις που μεθοδικά διαιωνίζονται με την αναμόχλευση των παθών, από εκείνα τα κέντρα αποφάσεων που διαπρέπουν στον προσηλυτισμό της κατάρας που λέγεται Διχόνοια…

Μικρός φίλος της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο, Σεπτέμβριος 1981

Στο σημερινό μου κείμενο δεν έχω, παρά να προσθέσω το ότι εάν οι ηγεσίες των «Μεγάλων Δυνάμεων» στους απρόκλητους πολέμους τους περιφρονούν και το τελευταίο υπόλειμμα λογικής και ανθρωπιάς χάριν των αδηφάγων συμφερόντων τους, όμως ευτυχώς που υπάρχει και η άλλη πλευρά των εργατών του Λόγου και της Τέχνης ή και των εστιών ακαδημαϊκής παιδείας που αν όχι με όπλα, σίγουρα όμως με την ψυχή και το πνεύμα κονιορτοποιούν τα θερμοπολεμικά οπλοστάσια. Γκέρνικα του Πικάσσο, Οι Δίκαιοι του Αλμπέρ Καμύ, το κίνημα του Μπέρτναν Ράσελ, η «μη βία» του Μαχάτμα Γκάντι, η θυσία του Μαρτίν Λούθερ Κινγκ και άλλα αμέτρητα δείγματα ψυχικού σθένους και ανθρωπιστικής υπερηφάνειας θα είναι ο διαρκής εφιάλτης στον ύπνο αλλά και στον ξύπνιο των αλαζόνων και των αδίκων.