Η Τουρκία και η Ουκρανία είχαν μεγάλα σχέδια να επεκτείνουν τη συνεργασία τους για την από κοινού κατασκευή μη επανδρωμένων αεροσκαφών (Ερντογάν και Ζελένσκι στη φωτογραφία αρχείου του Reuters, επάνω).

Πωλήσεις και σχέδια

Η Αγκυρα πούλησε στο Κίεβο τουλάχιστον 20 οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2 τα τελευταία χρόνια, τα οποία η Ουκρανία φαίνεται να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά εναντίον των ρωσικών δυνάμεων στον τρέχοντα πόλεμο.

Το 2021, η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι κατασκεύαζε εργοστάσιο drone για τη συμπαραγωγή TB2 με την Τουρκία. Η Ουκρανία προμηθεύει επίσης στην Τουρκία τους κινητήρες για τα μοντέλα που διαδέχονται το TB2 και για το υπό ανάπτυξη επιθετικό ελικόπτερο, και έχει αναφερθεί ότι η αμυντική συνεργασία τους θα μπορούσε να προχωρήσει βαθύτερα.

«Η Ρωσία επιδιώκει να αντικαταστήσει την κυβέρνηση Ζελένσκι, με την οποία η Τουρκία υλοποιεί όλα τα προγράμματα εξοπλισμών, με καθεστώς ρώσων πελατών», μου είπε ο Νίκολας Χέρας, Αναπληρωτής Διευθυντής Μονάδας Ανθρώπινης Ασφάλειας στο Newlines Institute for Strategy and Policy, σημειώνει ο Πολ Αιντον*.

«Είναι πιθανό ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης θα δυσκόλευαν την Τουρκία να συναλλάσσεται μ’ ένα μεταπολεμικό καθεστώς στην Ουκρανία που υποστηρίζεται από τη Ρωσία» πρόσθεσε.

Ο Aαρον Στάιν, διευθυντής έρευνας στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής, υποθέτει ότι εάν ο Ζελένσκι αντικατασταθεί «η φιλορωσική ηγεσία δεν πρόκειται να είναι τόσο εγκάρδια με την Aγκυρα – μέλος του ΝΑΤΟ – και θα υπάρχει λιγότερος ενθουσιασμός για την πώληση εξοπλισμού στην Τουρκία».

Εναλλακτικοί προμηθευτές

Ο Στάιν σημείωσε ότι η Αγκυρα είχε στραφεί στην Ουκρανία για τους αρχικούς κινητήρες του νέου της drone Bayraktar Akinci, του διάσημου διαδόχου του TB2, και του βαριού επιθετικού ελικοπτέρου T929 που αναπτύσσει.


Το τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος Bayraktar TB2

«Η Τουρκία θα πρέπει να βρει εναλλακτικούς προμηθευτές», επισήμανε. «Πέρα από αυτό, υπήρχαν αναφορές ότι η Τουρκία θα μπορούσε να συνεργαστεί με ουκρανούς τεχνικούς που παράγουν τους κινητήρες στροβιλοανεμιστήρων για τα έργα TF-X και MIUS».

Το TAI TF-X είναι το σχέδιο μαχητικών stealth πέμπτης γενιάς της Τουρκίας και το Bayraktar MIUS, που σημαίνει Μη Επανδρωμένο Αεροπορικό Σύστημα Μάχης, σχεδιασμένο ως αεριωθούμενο αεροσκάφος.

«Και πάλι, δεν ξέρουμε, αλλά η βασική μου υπόθεση είναι ότι αυτές οι δύο εκκολαπτόμενες προσπάθειες θα πάνε επίσης χαμένες», είπε ο Στάιν. «Η Τουρκία θα μπορούσε να στραφεί αλλού, ίσως στη Rolls Royce ή σε αμερικανικές εταιρείες, αλλά αυτή είναι μια επιλογή που πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι στην Αγκυρα».

Ο Τζέιμς Ρότζερς, Επίκουρος Καθηγητής Πολεμικών Σπουδών στο SDU στη Δανία, προβλέπει ότι οποιαδήποτε καταστροφή από τη Ρωσία ή εξαγορά της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας θα επηρεάσει την παραγωγή drones της Τουρκίας με «δύο βασικούς τρόπους».

«Πρώτον, θα επιβραδύνει την παραγωγή των τουρκικών drones Akinci (τα οποία τροφοδοτούνται από στροβιλοκινητήρες Ivchenko-Progress AI-450 ουκρανικής κατασκευής)», σημείωσε. «Δεύτερον, θα επιβραδύνει την ανάπτυξη του προηγμένου τουρκικού Bayraktar MIUS (το οποίο επρόκειτο να τροφοδοτείται από τον ουκρανικό κινητήρα Ivchenko-Progress AI-322F Turbofan)».

Θα περιπλέξει την πρόοδο του έργου

«Αυτό πιθανότατα θα μειώσει τις προγραμματισμένες εξαγωγές drone της Τουρκίας και θα επιβραδύνει την ενίσχυση του δικού της οπλοστασίου» συμπλήρωσε.

Ο Ρότζερς επισήμανε επίσης ότι το μέλλον του προγράμματος TF-X είναι γενικά αβέβαιο και περιλαμβάνει «πολλά κινούμενα μέρη, με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Ουκρανία να λέγεται ότι εμπλέκονται σε πτυχές της παραγωγής».

«Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τρέχουσα σύγκρουση στην Ουκρανία θα περιπλέξει την πρόοδο του έργου», ανέφερε.

Ο Σάμιουελ Μπέντετ, ερευνητής στο Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων, στο τμήμα του Προγράμματος Μελετών για τη Ρωσία, προβλέπει επίσης ότι οποιαδήποτε μελλοντική στρατιωτική-τεχνική συνεργασία Τουρκίας – Ουκρανίας «θα καθοριστεί από το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης και τη δυνατότητα ανεξάρτητης λήψης αποφάσεων ανάλογα με το καθεστώς της ουκρανικής κυβέρνησης και τη σχέση της με τους διεθνείς εταίρους της μετά την ολοκλήρωση του πολέμου».

Εάν η Ρωσία πετύχει τους στόχους της και αναγκάσει την Ουκρανία να αποδεχτεί τις απαιτήσεις της στην εξωτερική πολιτική της, «τότε η στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία θα ήταν εκτός τραπεζιού ως μία από τις προϋποθέσεις για μια πιο φιλορωσική Ουκρανία».

«Αν, από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία διατηρήσει την ικανότητα να κάνει τις δικές της επιλογές μετά την ολοκλήρωση αυτού του πολέμου, θα είναι σε θέση να διατηρήσει τους δεσμούς της με την Τουρκία», υπογράμμισε ο Μπέντετ.


Το τουρκικό drone Akinci

«Παρόλα αυτά, η Ρωσία μπορεί να προσπαθήσει να επιβάλει την απαγόρευση της ανάπτυξης και απόκτησης πολεμικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεγάλου βεληνεκούς από την Ουκρανία ως τίμημα για την ειρήνη, παρόμοιο με τον πιθανό περιορισμό στην ανάπτυξη και χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, υποθέτοντας ότι η Ρωσία θα επιτύχει τους στόχους της στον στρατιωτικό τομέα και η σημερινή ουκρανική κυβέρνηση θα παραμείνει στην εξουσία».

Νέες προτεραιότητες

Ωστόσο, εάν η Ρωσία εκδιώξει τον Ζελένσκι από την εξουσία και τον αντικαταστήσει με φιλορώσο ηγέτη, «τότε ολόκληρο το ουκρανικό στρατιωτικό πρόγραμμα μπορεί να αναθεωρηθεί και να τεθούν νέες προτεραιότητες».

«Κατανοώ ότι η Τουρκία χρειάζεται κινητήρες για το Ακιντζί, και έτσι εάν ισχύσουν οι προαναφερθέντες όροι, μπορεί να χρειαστεί να αναπτύξει τέτοιους κινητήρες στο εσωτερικό ή να προσπαθήσει να τους βρει αλλού», είπε ο Μπεντέτ.

«Στο τέλος, η απώλεια της Ουκρανίας ως στρατιωτικού-τεχνικού εταίρου δεν θα είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο στην Τουρκία εάν υποτεθεί ότι θα βρεθούν εναλλακτικές διαδρομές απόκτησης τεχνολογίας» πρόσθεσε.

Μπορεί το TB2 να αλλάξει το παιχνίδι για την Ουκρανία;

Το 2020 ήταν έτος ορόσημο για το drone Bayraktar TB2 της Τουρκίας. Η πρωτοποριακή, ριζική επιχειρησιακή χρήση του στα πεδία μάχης της Συρίας, της Λιβύης και του Ναγκόρνο-Καραμπάχ προσέλκυσε δεκάδες πελάτες εξαγωγών από την Αφρική, την Κεντρική Ασία και την Ευρώπη.

Η Ουκρανία είχε τουλάχιστον 20 TB2 στην αρχή αυτού του πολέμου αφού παρήγγειλε για πρώτη φορά το drone το 2019.

«Στο πεδίο της μάχης, μια στενή δυναμική που πρέπει να παρακολουθήσουμε είναι πόσο εκτεταμένα αναπτύσσει η Ουκρανία TB2 εναντίον των ρωσικών δυνάμεων και, αν ναι, πόσο αποτελεσματικά είναι τα drones ενάντια στις συμβατικές ρωσικές δυνάμεις», είπε ο Χέρας.

«Η Ουκρανία θα είναι η πιο σκληρή δοκιμασία για τη διαφήμιση των προς εξαγωγή αμυντικών συστημάτων της Τουρκίας» τόνισε.

Ωστόσο, ο Μπέικερ και ο Μπέντετ αμφιβάλλουν ότι τα ουκρανικά TB2 μπορούν να παίξουν παρόμοιο ρόλο, τέτοιον που να αλλάξει το παιχνίδι σε αυτήν την τρέχουσα σύγκρουση, με εκείνον που έπαιξαν τα TB2 του Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020.

«Η κρίση στην Ουκρανία δεν είναι ίδια με τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ», είπε ο Ρότζερς. «Η Ρωσία έχει πολύ μεγαλύτερη εμπειρία στην αεροπορική άμυνα (από τον αγώνα της ενάντια στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του ISIS στη Συρία) και έχει την ικανότητα να εξουδετερώνει τη διοίκηση και τον έλεγχο των εχθρικών drones».

Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα drones «δεν έχουν το ίδιο επίπεδο επιτυχίας που είχαν στον Καύκασο».


Το TAI TF-X είναι το σχέδιο μαχητικών stealth πέμπτης γενιάς της Τουρκίας

«Είναι μια κοινώς αποδεκτή αλήθεια ότι όταν αντιμετωπίζουμε έναν προηγμένο κρατικό στρατό, ακόμη και το πιο υψηλής τεχνολογίας drone – όχι μόνο τα TB2 – θα δυσκολευόταν να λειτουργήσει αποτελεσματικά», είπε ο Ρότζερς.

Δεν αποτελεί μεγάλη απειλή

Ο Μπέντετ επισήμανε επίσης ότι ο ρωσικός στρατός είχε από πριν υπογραμμίσει πως το TB2 δεν αποτελεί μεγάλη απειλή για τις δυνάμεις του, δεδομένης της «προηγμένης έγκαιρης προειδοποίησης, του ηλεκτρονικού πολέμου και των τεχνολογιών αεράμυνας – η τεχνολογία που απουσίαζε σε μεγάλο βαθμό και σε τέτοια κλίμακα στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ 2020».

Εάν τα περισσότερα ή ακόμα και όλα τα TB2 της Ουκρανίας καταστραφούν τελικά σε αυτόν τον πόλεμο, αυτό δεν θα επηρεάσει πιθανότατα την ικανότητα της Τουρκίας να τα εμπορεύεται και να τα εξάγει.

«Δεν νομίζω ότι οι προοπτικές πωλήσεων του TB2 θα επηρεαστούν εάν χαθούν στην Ουκρανία – σε τελική ανάλυση, TB2 χάθηκαν επίσης στη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ από παλαιότερα σοβιετικά συστήματα αεράμυνας», είπε ο Μπέντετ.

«Το TB2 θεωρείται από πολλές χώρες ως μια καλή επένδυση και έως ότου ένας καλός ανταγωνιστής εισέλθει στην αγορά, μπορεί να απολαμβάνει ισχυρές πωλήσεις» τόνισε.

Και κατέληξε, επισημαίνοντας ότι η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας εμπορεύεται το μη επανδρωμένο αεροσκάφος Orion ως ανταγωνιστή του TB2, καυχώμενη ότι μπορεί να πετάξει πιο γρήγορα και ψηλότερα από τον τούρκο αντίπαλό του.

Πηγή: forbes.com
*Ο δημοσιογράφος/αρθρογράφος Πολ Αιντον ειδικεύεται σε στρατιωτικά, πολιτικά και ιστορικά θέματα της Μέσης Ανατολής

Headlines