Πόλεμος στην Ουκρανία: Ντουμπάι, ο νέος «παράδεισος» των Ρώσων ολιγαρχών

Είναι ηλιόλουστο, πολυτελές κοσμοπολίτικο θέρετρο και οικονομικό κέντρο, ανοιχτό σε επενδύσεις και ανοιχτόχερο στις «χρυσές βίζες».

Το Ντουμπάι δεν θέλει ιδιαίτερες συστάσεις.

Αξίζει όμως στην παρούσα συγκυρία να επισημανθεί ότι ανήκει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: παραδοσιακά στενό εταίρο των ΗΠΑ, πλέον όμως και μεγαλύτερο αραβικό εμπορικό εταίρο της Κίνας, που επίσης δεν θέλουν να «κόψουν τις γέφυρες» με την υπό δυτική απομόνωση Ρωσία.

Εξ ου και τα ΗΑΕ απέχουν από την καταδίκη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Το έκαναν στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Το κάνουν και με τη μη επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας.

Τουναντίον, το Ντουμπάι φέρεται ότι μετατρέπεται σε νέο «παράδεισο» για τους Ρώσους ολιγάρχες.

Το φαινόμενο δεν ακριβώς νέο. Κρατά από τη δεκαετία του ‘90, με ρώσικες αγορές ακίνητης περιουσίας, καταθέσεις και επενδύσεις στα πετρελαιοπαραγωγά και με θολή οικονομική διαφάνεια εδάφη του εμιράτου.

Εν μέσω ωστόσο του πολέμου στην Ουκρανία, των δυτικών κυρώσεων και τη συστράτευση στο μέτωπο κατά της Ρωσίας τραπεζικών κέντρων και διεθνών «πλυντηρίων» -όπως η Ελβετία, το Μονακό και τα νησιά Κέιμαν- το ρωσικό ενδιαφέρον για τα ΗΑΕ έχει χτυπήσει πλέον «κόκκινο».

Και δη για το χλιδάτο εμιράτο.

«Το να έχεις σήμερα ρωσικό διαβατήριο ή ρωσικά χρήματα είναι πολύ τοξικό, κανείς δεν θέλει να σε δεχτεί, εκτός από μέρη όπως το Ντουμπάι», λέει ανωνύμως στους New York Times Ρώσος επιχειρηματίας, που έχει ήδη καταφύγει εκεί.

Δεν έπεται ότι όλοι όσοι το κάνουν είναι προσωπικά στο στόχαστρο των δυτικών κυρώσεων.

Αρκετοί προσπαθούν να ξεφύγουν από την ασταθή οικονομική και τεταμένη πολιτική κατάσταση στην ίδια τη Ρωσία.

Σε κάθε περίπτωση, προσπαθούν να διασφαλίσουν τα πλούτη τους. Είτε από την οικονομική αβεβαιότητα στη Μόσχα, είτε κυρίως από κατασχέσεις στη Δύση…

Στενές σχέσεις

Τουλάχιστον 38 επιχειρηματίες ή αξιωματούχοι που συνδέονται με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν κατέχουν δεκάδες ακίνητα στο Ντουμπάι, συνολικής αξίας άνω των 314 εκατομμυρίων δολαρίων, γράφουν οι NYT, επικαλούμενες στοιχεία του Κέντρου Προηγμένων Αμυντικών Μελετών: μη κερδοσκοπικού  οργανισμού με έδρα την Ουάσιγκτον.

Η αμερικανική εφημερίδα μιλά για την ακρίβεια για 76 ακίνητα, που είναι ονομαστικά στην ιδιοκτησία των ίδιων, είτε στο όνομα κάποιου στενού συγγενή τους.

Σε αυτούς, αναφέρει το δημοσίευμα, συγκαταλέγονται ένας πρώην κυβερνήτη επαρχίας και διευθυντής πυρηνικού σταθμού, ένας μεγιστάνας του κατασκευαστικού τομέα και πρώην μέλος της ρωσικής Άνω Βουλής, ένας Λευκορώσος μεγιστάνας καπνέμπορος.

Σε έξι από αυτούς έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ ή την ΕΕ. Άλλος ένας Ρώσος ολιγάρχης, επίσης στο «στόχαστρο» των δυτικών κυρώσεων, έχει ελλιμενίσει στο Ντουμπάι ένα από τα γιοτ του.

Φυσικά, δεν είναι ο μόνος.

Ορισμένα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι υπάρχουν πλέον εκεί κι άλλες αγκυροβολημένες θαλαμηγοί Ρώσων μεγιστάνων.

Οι πληροφορίες πυκνώνουν εν τω μεταξύ για τις aller-retour πτήσεις ιδιωτικών τζετ μεταξύ Μόσχας και Ντουμπάι (καθώς και Ισραήλ ή και Τουρκίας).

Σύμφωνα δε με το Reuters, εταιρείες κρυπτονομισμάτων στα ΗΑΕ κατακλύζονται πλέον από αιτήματα ρευστοποίησης ψηφιακών νομισμάτων. Στέλεχος μιας εξ αυτών ανέφερε ότι από τα αιτήματα δεν αφορούσε ποσά λιγότερα των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

«Υπάρχει η αίσθηση ότι πρόκειται για μια απίστευτη αλλαγή του παιχνιδιού όσον αφορά την εισροή κεφαλαίων στο Ντουμπάι, ως αποτέλεσμα της εξόδου των Ρώσων [από τη χώρα τους] και της αναζήτησης ασφαλών οικονομικών καταφυγίων», λέει ανωνύμως στην Deutsche Welle παράγοντας της πετρελαϊκής βιομηχανίας, που επισκέφτηκε προ ημερών το εμιράτο.

«Γκρίζα» ζώνη

Αυτή η ύποπτη κινητικότητα έρχεται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή για τα ΗΑΕ.

Μόλις στις 4 Μαρτίου -καταπώς λέγεται και ως μέσο πίεσης- η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF, διακυβερνητικός οργανισμός με έδρα το Παρίσι) ενέταξε τα Εμιράτα στη «γκρίζα λίστα» των χωρών που δεν λαμβάνουν επαρκή μέτρα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης παράνομων ταμειακών ροών και εσόδων.

Αυτό πρακτικά σημαίνει αυξημένη επιτήρηση στο πλαίσιο της «καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος». Θεωρητικά, απειλεί να υπονομεύσει τη θέση των Εμιράτων ως μεγάλου  χρηματοπιστωτικού κέντρου.

Μετά τις προειδοποιήσεις της FATF από το 2020, η κυβέρνηση των ΗΑΕ έχει εντείνει τις προσπάθειες για καλύτερη ευθυγράμμιση με τα παγκόσμια πρότυπα, θεσπίζοντας μια σειρά νέων κανόνων για τον καλύτερο έλεγχο της δυνητικά παράνομης χρηματοδότησης.

Στα συνολικά επτά εμιράτα υπάρχουν ωστόσο 39 διαφορετικά μητρώα εταιρειών, καθώς και περισσότερες από 40 «ελεύθερες ζώνες», κυρίως στο Ντουμπάι, όπου ξένοι επενδυτές μπορούν να εγκαταστήσουν ή να μετεγκαταστήσουν εταιρείες, με εχεμύθεια και ελάχιστη γραφειοκρατία.

Στους επενδυτές προσφέρεται επίσης «χρυσή βίζα» 10ετούς ή 5ετούς διάρκειας, αναλόγως του ύψους της επένδυσης και υπό ορισμένες τυπικές προϋποθέσεις.

Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης βίζας διαμονής και με την αγορά ακινήτων, η διάρκεια της οποίας κυμαίνεται αναλόγως του κόστους αγοράς. Μια γραφειοκρατικά εξίσου εύκολη διαδικασία.

«Οι κυρώσεις είναι τόσο ισχυρές, όσο είναι και o πιο αδύναμος κρίκος», σχολιάζει στους ΝΥΤ ο Άνταμ Μ. Σμιθ, δικηγόρος και πρώην σύμβουλος του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.

Κι αυτό, εξηγεί, γιατί «κάθε χρηματοοικονομικό κέντρο που είναι πρόθυμο να κάνει business, όταν άλλοι δεν το κάνουν, μπορεί να υπονομεύσει το σύνολο των μέτρων».

Κάνοντας τα στραβά μάτια

Για να πιέσουν τα ΗΑΕ να επιβάλουν κυρώσεις σε όσους βρίσκονται στον κύκλο του Πούτιν, αναφέρει το Al Jazeera, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να προειδοποιήσουν τις τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στη χώρα του Κόλπου ότι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κυρώσεις ή πρόστιμα εάν συνεχίσουν να συναλλάσσονται μαζί τους.

Καθώς όμως ο Λευκός Οίκος επιδιώκει τη συνεργασία των Εμιράτων τόσο στην αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, όσο και σε άλλους τομείς, παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν θα έκανε μια τέτοια κίνηση, σε μία τόσο ρευστή γεωπολιτικά συγκυρία.

Σε κάθε περίπτωση, «υπάρχει ένα εναλλακτικό σύστημα που χτίζεται αυτή τη στιγμή, στο οποίο η “γκρίζα λίστα” [της FATF] δεν έχει μεγάλη σημασία», επισημαίνει στο καταριανό δίκτυο ο Άνρεας Κριγκ, καθηγητής στο Τμήμα Αμυντικών Σπουδών στο King’s College του Λονδίνου.

«Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, τα ΗΑΕ δεν είναι μια χώρα που ακολουθεί ένα φιλελεύθερο, δυτικό σύστημα που βασίζεται σε κανόνες. Λειτουργούν έξω από αυτό», υποστηρίζει.

Για την ακρίβεια, εκτιμά, «είναι πιο ευθυγραμμισμένα προς τα ανατολικά. Το επιχειρηματικό τους μέλλον, επίσης το μέλλον των χρηματοοικονομικών δικτύων… δεν είναι στη Δύση, αλλά στην Ανατολή».