Ελληνικά τα «ξύλινα τείχη» της Ευρώπης

Ρόλο – κλειδί στο θαλάσσιο εμπόριο παίζουν οι Έλληνες πλοιοκτήτες, οι οποίοι εξακολουθούν να διατηρούν τη μερίδα του λέοντος στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ναυτιλία. Αποτελούν, όπως τα “ξύλινα τείχη” της αρχαίας Αθήνας που την έσωσαν από τους Πέρσες, το «ανάχωμα» της Ευρώπης απέναντι στους ασιάτες, κυρίως κινέζους, πλοιοκτήτες, οι οποίοι διεκδικούν την πρώτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη των εμπορικών στόλων.

Η Κίνα, ο «Γολιάθ της παγκόσμιας οικονομίας» και των 1,7 δισ. κατοίκων, ανέπτυξε ραγδαία τα τελευταία χρόνια τον εμπορικό της στόλο, ωστόσο και το 2021 ηττήθηκε κατά κράτος από τον Δαβίδ, την Ελλάδα, των 10 εκατ. κατοίκων και του 0,16% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Σύμφωνα με στοιχεία του βρετανικού ναυλομεσιτικού οίκου Clarkson’s, οι κινέζοι πλοιοκτήτες διπλασίασαν τον στόλο τους την περασμένη δεκαετία σε 226 εκατ. gt και κατέχουν πλέον μερίδιο 15% στον παγκόσμιο εμπορικό στόλο, κυρίως μέσω της τοποθέτησης παραγγελιών για την κατασκευή νεότευκτων πλοίων. Ούτε όμως οι Έλληνες πλοιοκτήτες έμειναν άπραγοι καθώς αύξησαν τον στόλο τους την περασμένη δεκαετία κατά 70%, σε 246 εκατομμύρια gt, και κατέχουν 17% μερίδιο αγοράς στον παγκόσμιο στόλο (πρώτη θέση).

Η ελληνόκτητη εμπορική ναυτιλία έσωσε «την τιμή» της ευρωπαϊκής, αλλά δεν επαρκούσε ώστε ο ευρωπαϊκός στόλος να συγκρατήσει το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς έναντι του ασιατικού, αφού την ίδια περίοδο η απότομη πτώση του γερμανικού εμπορικού στόλου κατά 34%, στα 62 εκατ. gt, ήταν η αιτία που η Ευρώπη έχασε την πρωτιά ως παγκόσμια ναυτιλιακή δύναμη. Έτσι για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια οι ασιάτες πλοιοκτήτες πέτυχαν μεγαλύτερο μερίδιο από τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους.

Σύμφωνα με τον Clarkson’s, οι ασιάτες πλοιοκτήτες ξεπέρασαν τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους και ελέγχουν πλέον το μεγαλύτερο μερίδιο του παγκόσμιου στόλου. Αντιπροσωπεύουν το 43% της παγκόσμιας χωρητικότητας ελέγχοντας 48.472 πλοία, 637 εκατ. gt, έναντι του 42% που κατέχουν οι ευρωπαίοι πλοιοκτήτες που ελέγχουν έναν στόλο 30.610 πλοίων χωρητικότητας 630 εκατ. gt, σύμφωνα με τον Clarkson’s.

Οι Ασιάτες κέρδισαν μερίδιο γιατί εκτός από τους Κινέζους αναπτύχθηκαν – έστω και με πολύ ηπιότερους ρυθμούς – και οι Ιάπωνες πλοιοκτήτες, οι οποίοι «είδαν» τον στόλο τους να αυξάνεται κατά 16%, σε 177 εκατ. gt, κερδίζοντας ένα μερίδιο 12% μεταξύ όλων των ναυτιλιακών χωρών. Ωστόσο και άλλες ασιατικές χώρες έχουν αυξήσει τους στόλους τους και πλέον διαθέτουν ένα συνδυασμένο μερίδιο αγοράς 16%.

Ανακατατάξεις

Η περαιτέρω ανάπτυξη του ασιατικού στόλου εις βάρος του ευρωπαϊκού ήταν μια αναμενόμενη για πολλούς εξέλιξη καθώς η οικονομία μετατοπίζεται σταδιακά προς Ανατολάς. Ο οίκος Clarkson’s εκτιμά ότι η μετατόπιση της χωρητικότητας από την Ευρώπη στην Ασία φαίνεται ότι θα «διατηρηθεί για κάποιο χρονικό διάστημα» καθώς λίγο λιγότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου βιβλίου παραγγελιών, περίπου 79 εκατ. gt ή το 49% του συνολικού βιβλίου παραγγελιών, ανήκει σε πλοιοκτήτες της Ασίας, σε σύγκριση με τους 53 εκατ. gt ή το 33% του βιβλίου παραγγελιών που ανήκει σε ευρωπαίους ιδιοκτήτες. Ωστόσο, σε βάθος χρόνου, η σύγκρουση μεταξύ Ευρώπης και Ασίας θα εξακολουθήσει να είναι έντονη καθώς οι ευρωπαίοι πλοιοκτήτες θα αυξάνουν τον στόλο τους μέσα από ένα σημαντικό πρόγραμμα ανανέωσής του.

Σε κάθε περίπτωση η υποχώρηση του μεριδίου του ευρωπαϊκού εμπορικού στόλου έναντι του ασιατικού έρχεται σαν συνέχεια και της υποχώρησης της ευρωπαϊκής ναυπηγικής βιομηχανίας. Πρόκειται για μια εξέλιξη που θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή πολιτική καθώς, όπως τονίζει η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται στη διεθνή ναυτιλία για το 70% του εξωτερικού εμπορίου της, που περιλαμβάνει απαραίτητες για την ΕΕ εισαγωγές πρώτων υλών, ενεργειακών προϊόντων, όπως υγροποιημένο φυσικό αέριο και πετρέλαιο, και άλλων αναγκαίων αγαθών.

«Η ΕΕ θα πρέπει να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη και παγκόσμιου προσανατολισμού ναυτιλιακή πολιτική, εστιάζοντας στην υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας της και του ευρύτερου ναυτιλιακού πλέγματος, ειδικά στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EU Green Deal). Οι πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ θα πρέπει να επιτρέπουν στην ευρωπαϊκή ναυτιλία όχι µόνο να επιβιώνει στο πλαίσιο του αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού, αλλά και να ακμάζει», υπογραμμίζει η ΕΕΕ.