Μπόικο Μπορίσοφ: «Βίος και πολιτεία» του «Μπάτμαν» των Βαλκανίων

Πρώην πυροσβέστης, αστυνομικός, αξιωματικός του στρατού και μετακομμουνιστικά ιδρυτής εταιρείας security, υπήρξε  σωματοφύλακας του τελευταίου κομμουνιστή ηγέτη της Βουλγαρίας, Τεοντόρ Ζίβκοφ, αλλά και του τέως βασιλιά της χώρας, Συμεών Β’.

Όταν μάλιστα ο τελευταίος κέρδισε με το κόμμα του τις εκλογές του 2001 και ανέλαβε την πρωθυπουργία, τον έχρισε στρατηγό και Γενικό Γραμματέα του βουλγαρικού υπουργείου Εσωτερικών.

Ήταν η αρχή μιας φιλόδοξης πολιτικής καριέρας για πρώην καρατέκα με μαύρη ζώνη και φημολογούμενα 7 νταν (κάτι που ο πρώην προπονητής του το αρνείται), αλλά και ποδοσφαιριστή στη Β’ κατηγορία, ο οποίος το 2011 -σε ηλικία 51 ετών- ψηφίστηκε παίκτης της χρονιάς στη Βουλγαρία, μπροστά από τον τότε επιθετικό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ.

Ο δρόμος ήταν πλέον ανοιχτός για τον Μπόικο Μπορίσοφ, που γεννήθηκε πριν από 62 χρόνια σε μια τυπική οικογένεια της κομμουνιστικής Βουλγαρίας.

To 2005 εξελέγη δήμαρχος Σόφιας, όπου υπηρέτησε δύο θητείες, μέχρι που εξελέγει το 2009 πρωθυπουργός με το κεντροδεξιό κόμμα GERB.

Έκτοτε και μέχρι το 2021 υπηρέτησε άλλες δύο φορές -με δύο μικρά διαλείμματα- το πολιτειακό αξίωμα, με αυταρχικό στιλ και μια έντονη οσμή σκανδάλων στο φτωχότερο και πιο διεφθαρμένο κράτος-μέλος της ΕΕ.

Σήμερα, αρχηγός ων της αξιωματικής αντιπολίτευσης, βρίσκεται στο επίκεντρο έρευνας για διαφθορά και εκβιασμό.

Μέσα στην εβδομάδα, προσήχθη και αφέθηκε ελεύθερος, χωρίς την απαγγελία κατηγοριών. Οι έρευνες ωστόσο συνεχίζονται.

Πολλοί τώρα αναρωτιούνται εάν θα επιβεβαιώσει για πολλοστή φορά το παρατσούκλι «Μπάτμαν», το οποίο απέκτησε στη… βαλκανική εκδοχή του.

Ήτοι για την ενέργεια του, το μέχρι πρότινος αήττητο σερί του και την αγάπη του στα μαύρα ρούχα. Σίγουρα όχι, πάντως, για τον αγώνα του κατά της διαφθοράς.

Μια προσαγωγή, πολλά ερωτήματα

«Ήταν βάναυσο και απογοητευτικό, επιστρέψαμε στον κομμουνισμό», ανέφερε την Παρασκευή ο Μπορίσοφ, λίγο αφότου αφέθηκε ελεύθερος από τις εισαγγελικές αρχές της Σόφιας.

Η προσαγωγή του έγινε την περασμένη Πέμπτη, στο πλαίσιο μεγάλης αστυνομικής επιχείρησης που συνδέεται με περίπου 120 έρευνες από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) για μεγάλης κλίμακας απάτη με κοινοτικά κονδύλια στη Βουλγαρία.

«Μπήκαν στο σπίτι μου ενώ δειπνούσαμε. Δεν βρήκαν τίποτα και όταν νόμιζα ότι θα έφευγαν, μου είπαν αμήχανα: Πρέπει να σας συλλάβουμε», αφηγήθηκε ο 62χρονος αρχηγός του GERB.

Η εισαγγελία της Σόφιας ανακοίνωσε ότι η προσαγωγή του, μαζί με άλλα δύο μέλη του αντιπολιτευόμενου κόμματος -μεταξύ αυτών τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Βλαντισλάβ Γκοράνοφ- αφορά σε υπόθεση εκβιασμού που χρονολογείται από την περίοδο 2014-19.

Τουτέστιν, στη διάρκεια της δεύτερης και τρίτης θητείας του Μπορίσοφ στην βουλγαρική πρωθυπουργία.

Την καταγγελία είχε κάνει από το 2020 ο Βασίλι Μπόζκοφ: πρώην «βασιλιάς» των καζίνο στη Βουλγαρία και πολιτικός, νυν φυγάς στο Ντουμπάι, καθώς σε βάρος του εκκρεμούν κατηγορίες που κυμαίνονται από φοροδιαφυγή έως εκβιασμό και σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα.

Όπως ο ίδιος έγραψε σε ανάρτηση στο Facebook, κατήγγειλε ότι είχε πληρώσει μίζες συνολικού ύψους άνω των 60 εκατομμυρίων λέβα (σχεδόν 34 εκατομμύρια δολάρια), σε μετρητά, στους Μπορίσοφ και Γκοράνοφ, προκειμένου να εξασφαλίσει ευνοϊκή μεταχείριση από την τότε κυβέρνηση, με τη θέσπιση νόμων και παχυλές επιστροφές φόρων.

Τόσο ο Μπορίσοφ, όσο και οι δύο συνεργάτες του, αρνήθηκαν κάθε ενοχή. Έπειτα από σχεδόν 24 ώρες κράτησης αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες, ελλείψει επαρκών αποδεικτικών στοιχείων.

«Με βάση το υλικό που συλλέχθηκε, μια ενδεχόμενη απαγγελία κατηγοριών θα ήταν παράνομη», είπε εκπρόσωπος της εισαγγελίας της Σόφιας.

Η έρευνα, προσέθεσε, βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ποινική υπόθεση με πολιτικές… παρενέργειες

Έπειτα από σχεδόν δέκα χρόνια στη βουλγαρική πρωθυπουργία, ο Μπορίσοφ έχασε πέρυσι την εξουσία, έπειτα από ένα σερί προσφυγών στις κάλπες και τελικά τη συγκρότηση στη Σόφια της αποκαλούμενης «κυβέρνησης Χάρβαρντ».

Υπό τον 41χρονο επιχειρηματία και νυν πρωθυπουργό Κίριλ Πέτκοφ, ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός ανέλαβε καθήκοντα τον Δεκέμβριο, βάζοντας τέλος σε μια σοβαρή πολιτική κρίση διαρκείας.

Η βασική δέσμευση ήταν η καταπολέμηση της ενδημικής διαφθοράς και η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος σε μια χώρα που έχει τεθεί υπό εποπτεία από τις Βρυξέλλες για ανεπαρκή συμμόρφωση στο κράτος δικαίου.

Από την αρχή, δε, η κυβέρνηση Πέτκοφ βρίσκεται σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τον Ιβάν Γκέσεφ, Γενικό Εισαγγελέα της Βουλγαρίας από το 2019.

«Βρισκόμαστε και πάλι αντιμέτωποι με απόλυτη δολιοφθορά της εισαγγελίας υπό την ηγεσία του κ.Γκέσεφ», δήλωσε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός μετά την είδηση ότι ο Μπορίσοφ αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες.

«Αποκρύφτηκαν έγγραφα», κατήγγειλε. Όμως αυτά πλέον, προσέθεσε, «μπορούμε εύκολα να τα αποκτήσουμε», χάρη στη συνεργασία με την EPPO.

Λίγο νωρίτερα, η εισαγγελία είχε ανακοινώσει ότι ο Κίριλ Πέτκοφ είχε κληθεί σε κατάθεση στο πλαίσιο των ερευνών, κατά την διάρκεια της οποίας ανέφερε ότι συζήτησε τις καταγγελίες του φυγά μεγιστάνα Μπόζκοφ με την Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέα, Λάουρα Κόβεσι.

Η συνάντηση αυτή, διευκρινίστηκε, έγινε στη διάρκεια επίσκεψης της τελευταία στη Σόφια, την παραμονή της προσαγωγής Μπορίσοφ.

Ο συνήγορος του πρώην πρωθυπουργού μίλησε για  «αυθαίρετη» απόφαση. Το GERB έκανε λόγο για πολιτική «καταστολή» και ζήτησε πρόωρες εκλογές.

Μερικές εκατοντάδες υποστηρικτές του κόμματος διαδήλωσαν επί ώρες στο κέντρο της Σόφιας.

Τα ανοιχτά μέτωπα του Μπόικο

Επί της μακράς διακυβέρνησής του Μπόικο Μπορίσοφ, η έκρηξη της λαϊκής οργής για την κακή κατάσταση της οικονομίας και την εκτεταμένη διαφθορά δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο.

Τον είχε οδηγήσει το 2013 σε παραίτηση -αν και στις εκλογές της επόμενης χρονιάς επανεξελέγη στην πρωθυπουργία.

Στις ογκώδεις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2020-21 αρνήθηκε να παραιτηθεί και επέλεξε την καταστολή.

Υπουργοί της κυβέρνησή του και κοινοβουλευτικοί του σύμμαχοι χαρακτήρισαν τους διαδηλωτές «αποβράσματα», «πιθήκους» και «αγέλη».

Ο ίδιος απέδωσε τις διαδηλώσεις σε προσπάθεια ανατροπής του από τη μαφία και πολιτικούς αντιπάλους.

Στο μεσοδιάστημα, είχε κατηγορήσει ονομαστικά τον πρόεδρο της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ, για τη διαρροή φωτογραφιών το 2020, που έδειχναν τον τότε πρωθυπουργό να κοιμάται ημίγυμνος στην κρεβατοκάμαρά του, έχοντας στο κομοδίνο δίπλα του ένα πιστόλι και το συρτάρι γεμάτο με δεσμίδες χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ, καθώς και ράβδους χρυσού.

A weird case of alleged kompromat going on against PM Borisov:

Anonymous photos of PM at his home show stacks of money (allegedly €500k) seemingly in his bedside drawer. Pictures show a gun on there too, of course. pic.twitter.com/xKlh2tNLm4

— Nikolay Nikolov (@Nikolay_Nikolov) June 19, 2020

Είχαν επίσης διαρρεύσει ηχογραφημένες συνομιλίες, στις οποίες μια ανδρική φωνή που μοιάζει με του Μπορίσοφ και ακούγεται να λοιδορεί ή και να απειλεί ακόμη και με εξόντωση πολιτικούς αντιπάλους.

Ο ίδιος τις απέρριψε ως κατασκευασμένες. Και η αλήθεια είναι ότι μέχρι και σήμερα δεν έχει απαγγελθεί καμία κατηγορία σε βάρος του, για οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη.

Παρ’ όλα αυτά, το όνομα του εμπλέκεται σε σκάνδαλα εδώ και πολλά χρόνια.

Σε αµερικανικά διπλωµατικά τηλεγραφήµατα από το 2006 που δηµοσιοποίησε το WikiLeaks, ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στη Σόφια, Τζον Μπέιρλ, αναφερόταν στις «στενές κοινωνικές και επιχειρηµατικές σχέσεις του Μπορίσοφ µε σηµαντικά µέλη της µαφίας».

Μιλούσε επίσης για τον ρόλο του τότε δημάρχου Σόφιας στη διευκόλυνση και συγκάλυψη παράνομων συμφωνιών με τη LUKOIL και σε λαθρεμπόριο μεθαμφεταμινών.

Έναν χρόνο αργότερα, το αμερικανικό περιοδικό US Congressional Quarterly (CQ) «στόλιζε» τον Μπορίσοφ σε άρθρο για σχέσεις με τους μεγαλύτερους μαφιόζους στη Βουλγαρία.

«Στη Βουλγαρία, το νεότερο σύμμαχο της Ουάσιγκτον στον διεθνή πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, ο πιο ισχυρός πολιτικός είναι στενός συνεργάτης γνωστών μαφιόζων και συνδέεται με σχεδόν 30 ανεξιχνίαστους φόνους», ανέφερε.

Οι κατηγορίες ουδέποτε έφτασαν στα δικαστήρια, ούτε και αποδείχθηκαν.

Ούτε επίσης διατάραξαν τις σχέσεις του μέχρι πρότινος Βούλγαρου πρωθυπουργού με τους στενούς συμμάχους σε ΕΕ και ΝΑΤΟ.

«Ο Μπόικο θέλει να είναι ο καλύτερος φίλος όλων. Θέλει να ακούει όλες τις πλευρές και να κάνει τους άλλους να πιστεύουν ότι είναι με το μέρος τους», είχε σχολιάσει παλαιότερα στην Guardian ο πολιτικός επιστήμονας Ιβάν Κράστεφ.

«Είναι πιο φιλοαμερικανός, φιλορώσος και φιλοευρωπαίος από οποιονδήποτε άλλο»…

Πλέον είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν αυτή η πρακτική μπορεί να συνεχίσει να λειτουργήσει υπέρ του.

Μπορεί «στην Βουλγαρία να μην υπάρχει ανεξάρτητη εισαγγελία», κατήγγειλε ο νυν πρωθυπουργός Πέτκοφ, «όμως τώρα αυτήν την υπόθεση ερευνά και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Η μάχη δεν θα είναι σύντομη. Έχει ωστόσο αρχίσει»…