Η Φύση γιορτάζει

I.
Δάση να τα πιεις στο ποτήρι

Το μεγαλύτερο παρθένο δάσος της Ευρώπης κρύβει πολλά μυστικά. Ανάμεσά τους και τις πηγές με το πιο αγνό νερό.

Διπλάσια από τη Μακεδονία μας. Αυτή είναι η έκταση των παρθένων δασών που καλύπτουν τα εντυπωσιακά Καρπάθια Όρη. Ή για να το πούμε σε αριθμούς, 120.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα απάτητα ελατοδάση, πυκνά και απαλλαγμένα από την ανθρώπινη παρουσία, φιλοξενούν έναν εξαιρετικά σημαντικό πληθυσμό άγριων ζώων, όπως είναι οι αρκούδες, οι λύκοι, οι λύγκες και τα αγριογούρουνα – αλλά και ορισμένες από τις πιο πολύτιμες πηγές νερού σε όλο τον κόσμο.

.

Υδάτινα διαμάντια

Η έκτασή τους αρκεί σε ένα βαθμό για να εξηγήσει αυτή τους την υπεροχή. Στο κάτω-κάτω, συλλέγουν εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες βροχής κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα τα αποθέματά τους σε νερό να είναι τεράστια. Όμως θα πρέπει να ψάξουμε περισσότερο για να αντιληφθούμε όλα τα αίτια.

Για παράδειγμα, ορισμένα κρύβονται κάτω από την επιφάνεια. Κυριολεκτικά. Στο υπέδαφος, η γεωλογική δομή των Καρπαθίων εμπεριέχει ανενεργά αρχαία ηφαίστεια, που αναβλύζουν ακόμη φυσικό διοξείδιο του άνθρακα. Ταυτόχρονα, γεωλογικές σχισμές μεταξύ ασβεστολιθικών Δολομιτών, ηλικίας που αγγίζει το ένα δισεκατομμύριο έτη, και ηφαιστειογενών πετρωμάτων ηλικίας δέκα εκατομμυρίων ετών, επιτρέπουν την άνοδο και την ανάμειξη του διοξειδίου του άνθρακα με τα υπόγεια κοιτάσματα νερού, έχοντας ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, και τη «γέννηση» ενός από τα πιο πολύτιμα φυσικώς ανθρακούχα φυσικά μεταλλικά νερά σε όλο τον κόσμο, του AQUA Carpatica.

Σημαντικότερος παράγοντας, ωστόσο, για την ποιότητα του νερού των Καρπαθίων, δεν είναι τα όσα υπάρχουν στα δάση τους, αλλά εκείνα που απουσιάζουν πλήρως – και συγκεκριμένα, η οργανωμένη ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην περιοχή δεν υπάρχουν εργοστάσια, ούτε άξονες μεταφορών, αλλά ούτε και μαζικές αγροτικές καλλιέργειες, απαλλάσσοντας τους φυσικούς πόρους από φαινόμενα μόλυνσης. Ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς του οργανισμού μας που με αυτό τον τρόπο παραμένει μακριά από τα ποτήρια μας, είναι και τα νιτρικά (NO3).

Τι είναι τα νιτρικά

Αν δεν έχετε ξανακούσει για αυτές τις ουσίες, σας περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη. Πρόκειται για ισχυρά οξειδωτικά χημικά που, αν και είναι εξαιρετικά ευεργετικά για τα φυτά, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται κατά κόρον για την παραγωγή λιπασμάτων και τη γεωργία (ίσως τα γνωρίζετε ως αζωτούχα λιπάσματα), είναι ιδιαιτέρως επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία.

Ωστόσο, η ικανότητά τους να κάνουν τις καλλιέργειες να αναπτύσσονται ταχύτερα, οδηγεί συχνά στην υπέρ του δέοντος μαζική χρήση τους στη γεωργία. Οι πλεονάζουσες ποσότητες δεν καταφέρνουν να απορροφηθούν πλήρως από τα φυτά, με αποτέλεσμα να υπεισέρχονται στον υδροφόρο ορίζοντα και να επιβαρύνουν με χημικά τη σύνθεση των υπόγειων υδάτων και πόρων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει τον κίνδυνο, χαρακτηρίζοντας τα νιτρικά ως «κύριο παράγοντα μόλυνσης» των υδάτων στην Ευρώπη, μέσω της Ειδικής Οδηγίας 91/676/EEC και επιβάλλοντας τον περιορισμό στη χρήση τους. Μάλιστα, το 2015 το ελληνικό κράτος κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο της τάξης των 5 εκατ. ευρώ, επειδή είχε καθυστερήσει να εισάγει μέτρα για την καταπολέμηση της νιτρορύπανσης σε πολλές περιοχές της χώρας.

Παρά την ευρωπαϊκή «τιμωρία», ωστόσο, μέχρι και σήμερα δεν έχει εκδοθεί κάποια σύσταση επί του θέματος από το ελληνικό κράτος. Αντιθέτως, επτά χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία, Αυστρία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία και Τσεχία) έχουν εκδώσει Δημόσια Σύσταση που ορίζει το επιτρεπόμενο όριο των νιτρικών στο νερό για τους ενήλικες στα 50mgr/l, ενώ για τα βρέφη, τις εγκυμονούσες και τις θηλάζουσες στα 10mgr/l.

Νιτρικά και νερό, ένας κακός συνδυασμός

Η παρουσία νιτρικών είναι βλαβερή σε κάθε αγαθό που καταναλώνουμε, όμως η βρώση τους μέσω των τροφίμων είναι γενικώς πιο ασφαλής, καθώς αποβάλλονται ευκολότερα από το πεπτικό σύστημα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα προκύπτει όταν περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες στο νερό, αφού μέσα από αυτό διοχετεύονται σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού μας.

Το τελευταίο έχει διαπιστωθεί σε πλήθος ερευνών. Στη βάση δεδομένων της PubMed, που αποτελεί τον εγκυρότερο επιστημονικό ιστότοπο που χρησιμοποιεί ο ιατρικός κόσμος παγκοσμίως, υπάρχουν 345 δημοσιεύσεις που αφορούν τη βλαβερή δράση των νιτρικών στην ανθρώπινη υγεία, όταν αυτά προσλαμβάνονται μέσω του πόσιμου νερού.

Ένας από τους κυριότερους κινδύνους που προκύπτουν από τα νιτρικά στο νερό μας, είναι η μεθεμοσφαιριναιμία στα μωρά, μέσω της οποίας μπλοκάρεται το οξυγόνο στο αίμα τους, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν μπλε όψη και να απειλούνται ακόμη και με ασφυξία – ένα φαινόμενο που πλήττει κυρίως τις αγροτικές περιοχές. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι η υψηλή περιεκτικότητα νιτρικών στο νερό συνδέεται με τερατομορφώσεις στις εγκύους, αλλά και με αύξηση του κινδύνου καρκινογένεσης στον γενικό πληθυσμό, ενώ έχει διαπιστωθεί σύνδεση και με προβλήματα στον μεταβολισμό, τον θυρεοειδή και το κυκλοφοριακό σύστημα.

.

Πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από τα νιτρικά;

Δυστυχώς, τα φίλτρα στις βρύσες των σπιτιών μας δεν είναι σε θέση να αποκλείσουν τη χημική μόλυνση από νιτρικά, τα οποία έχουν τη μορφή ιόντων. Ταυτόχρονα, τα επεξεργασμένα/εξαγνισμένα νερά, ναι μεν έχουν μειωμένες ποσότητες νιτρικών, όμως ταυτόχρονα δεν διαθέτουν ηλεκτρολύτες και πολύτιμα μεταλλικά στοιχεία.

Στον αντίποδα υπάρχουν τα φυσικά μεταλλικά εμφιαλωμένα νερά, τα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνουν διάφορα πολύτιμα συστατικά, όμως καθώς δια νόμου δεν επιτρέπεται να υποστούν τεχνητή επεξεργασία, καταλήγουν να περιέχουν κυμαινόμενα ποσοστά νιτρικών – τα οποία, μάλιστα, δεν είναι υποχρεωμένα να αναγράφουν στις συσκευασίες τους, με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να μην μπορεί να τα αποφύγει.

.

Τα δώρα των δασών

Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα – και φτάνουν σε εμάς από τα παρθένα δάση των Καρπαθίων. Όπως είπαμε, απουσία καλλιεργειών συνεπάγεται και απουσία νιτρικών. Πράγματι, το AQUA Carpatica, που προέρχεται από δυο από τις αγνότερες πηγές της Ευρώπης, σε δύο τύπους (Φυσικώς Ανθρακούχο και απλό Φυσικό Μεταλλικό Νερό), είναι το μόνο νερό στον κόσμο με μηδενικά (το ανθρακούχο) ή σχεδόν μηδενικά νιτρικά (το απλό). Ως αποτέλεσμα, αποτελεί την ιδανική επιλογή για βρέφη, παιδιά, εγκυμονούσες και θηλάζουσες, αλλά και για όλους εμάς που προσέχουμε την υγεία και τη διατροφή μας. Και, όπως θα δούμε, συμβαίνει να έχει και υπέροχη γεύση.

II.
Λαχταριστές Σταγόνες Ζωής

Το νερό είναι πολύτιμο. Γνωρίζατε ότι μπορεί να γίνει και νόστιμο;

Ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι κάθε νερό έχει πάνω-κάτω την ίδια γεύση – και αξία – με τα υπόλοιπα. Όμως αυτό απέχει τόσο από την πραγματικότητα, ώστε να υπάρχουν ακόμη και… σομελιέ νερού, αλλά και διεθνή βραβεία γεύσης για όσα καταφέρνουν να ξεχωρίσουν. Τι είναι, όμως, αυτό που δίνει σε κάθε νερό τη μοναδική γεύση του και πώς θα καταφέρουμε να διαλέξουμε το καλύτερο;.

.

Για να πιούμε καλό νερό, φτάνουμε στην πηγή

Υπάρχουν νερά μέτρια, νερά καλά και νερά πολύ καλά. Για να καταταχθεί ένα νερό στην κορυφαία κατηγορία, οφείλει να πληροί πολλά κριτήρια ταυτόχρονα. Ελάχιστα είναι εκείνα που το καταφέρνουν – και ως συνήθως για να καταλάβουμε το γιατί, πρέπει να φτάσουμε στις πηγές τους, κυριολεκτικά αυτή τη φορά.

Ένα τέτοιο σπάνιο παράδειγμα είναι και το AQUA Carpatica, ένα μοναδικό νερό που πηγάζει από τα παρθένα δάση των Καρπαθίων και ανακαλύφθηκε το 2000. Επί δέκα ολόκληρα χρόνια, η σύστασή του αναλύθηκε διεξοδικά με επιστημονικές μεθόδους, και απέδειξε ότι παίρνει άριστα σε όλα τα τεστ. Έτσι, το 2010, ο Έλληνας της Διασποράς τρίτης γενιάς, Ιωάννης Βάλβης, με καταγωγή από τη Σαντορίνη, αποφάσισε να επενδύσει επάνω του. Και στη συνέχεια, έχοντας διαπιστώσει ότι πρόκειται για το μοναδικό νερό με μηδενικά νιτρικά σε όλο τον κόσμο, αποφάσισε να ξεκινήσει την εισαγωγή του και στην πατρίδα του, την Ελλάδα.

Τι είναι αυτό που κάνει το AQUA Carpatica τόσο ξεχωριστό; Μεταξύ άλλων, τα παρακάτω:

• Είναι απολύτως μικροβιολογικά αγνό.
• Έχει ισορροπημένη περιεκτικότητα σε πλούσια μεταλλικά στοιχεία (φυσικούς ηλεκτρολύτες).
• Έχει υψηλό Ph (7,94 το μη ανθρακούχο).
• Έχει πολύ μικρή περιεκτικότητα σε νάτριο, μια ουσία που μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση.
• Το ανθρακούχο AQUA Carpatica έχει πλήρη έλλειψη νιτρικών (ισχυρών οξειδωτικών), ενώ το απλό σχεδόν μηδενικά νιτρικά (0,6 mgr/l).
• Αναβλύζει από την πηγή κατόπιν μιας μακρόχρονης υπόγειας γεωλογικής διαδρομής των υδάτων με φιλτράρισμα και εμπλουτισμό σε μεταλλικά στοιχεία. Συγκεκριμένα, το ανθρακούχο πραγματοποιεί 40 χρόνια υπόγειας διαδρομής, ενώ το απλό 20 χρόνια, όπως έχει υπολογιστεί επιστημονικά με τη μέθοδο των ισότοπων.
• Είναι πλούσιο σε διττανθρακικά άλατα, τα οποία βοηθούν στη χώνεψη.
• Το απλό Φυσικό Μεταλλικό Νερό AQUA Carpatica έχει μικρή περιεκτικότητα σε μέταλλα (ολιγομεταλλικό), γεγονός που το καθιστά ιδανική επιλογή για βρέφη και παιδιά – σε συνδυασμό και με την σχεδόν μηδενική του περιεκτικότητα στα βλαβερά νιτρικά, που δυστυχώς περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες σε πολλά νερά του εμπορίου.
• Το ανθρακούχο AQUA Carpatica είναι φυσικώς ανθρακούχο, δηλαδή πηγάζει με φυσαλίδες διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από τη γη.
• Και οι δύο τύποι του έχουν ευχάριστη, γλυκόπιοτη γεύση, χωρίς δυσάρεστη επίγευση.
• Εμφιαλώνονται στην πηγή σε αυστηρά προστατευόμενες περιοχές, όπου απαγορεύεται η προσέλευση και η ανθρώπινη δραστηριότητα.

.

Το πιο αγνό θαύμα της Φύσης

Όμως ξεκινήσαμε να μιλάμε για τη γεύση, και σε αυτή θα επιστρέψουμε. Πράγματι, υπάρχουν νερά εύγευστα και άγευστα, γλυκόπιοτα και δυσάρεστα – και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα που φτάνει στο ποτήρι μας.

Για παράδειγμα, όταν πρόκειται για ανθρακούχο νερό, το μέγεθος, η ποσότητα και η κατανομή των φυσαλίδων επηρεάζουν σημαντικά την αίσθηση που μένει στο στόμα μας, ενώ σε ό,τι αφορά στην υφή του, μεγάλη σημασία έχει η ποσότητα των συνολικών διαλυμένων στερεών (TDS).

Όταν μιλάμε για διαλυμένα στερεά, συνήθως αναφερόμαστε σε ανθρακικά άλατα, διττανθρακικά, χλωρίδια, θειικά άλατα, φωσφορικά άλατα, νιτρικά άλατα, ασβέστιο, μαγνήσιο, νάτριο, κάλιο, σίδηρο, μαγγάνιο και άλλα μέταλλα, με το TDS να κυμαίνεται συνήθως από το 0 (στο αποσταγμένο νερό) έως και πάνω από τα 10.000 mg/l. Η υψηλή παρουσία ανόργανων αλάτων, δεν αποτελεί από μόνη της πρόβλημα, αλλά αντιθέτως, ανάλογα και με τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα νερά με μοναδική γεύση.

Όταν το TDS είναι χαμηλό (50-250 mg/l), η γεύση του νερού είναι καθαρή, μαλακή και ουδέτερη. Αντιθέτως, ένα υψηλό TDS (800-1500 mg/l) δίνει μια βαρύτερη, πιο ουσιαστική αίσθηση. Ουσιαστικά, όσο υψηλότερο το TDS τόσο πιο βαρύ το νερό, το οποίο συχνά διαθέτει και κάποια επίγευση, χωρίς ωστόσο τα χαρακτηριστικά αυτά να το καθιστούν υποχρεωτικά δυσάρεστο.

Λεπτές γεύσεις, λεπτές ισορροπίες

Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία, ιδίως στα νερά που είναι πλούσια σε μέταλλα, είναι τα συστατικά τους να ισορροπούν σωστά μεταξύ τους. Για αυτό και πολλές φορές τα φυσικά μεταλλικά νερά μπορεί να είναι γλυκά ή αλμυρά, ξινά ή πικρά – ή απλώς καθαρά και αγνά, με ευχάριστη γεύση και χωρίς επίγευση.

Το ασβέστιο έχει την τάση να γλυκαίνει το νερό, το μαγνήσιο να το πικραίνει, το νάτριο να το κάνει πιο αλμυρό, ενώ – όπως είναι λογικό – το σοδόνερο έχει μια αρκετά ξινή γεύση.

Όπως καταλαβαίνετε, δεν πρόκειται για μια εύκολη ισορροπία – για αυτό και όταν επιτυγχάνεται, συνήθως επιβραβεύεται όπως της αξίζει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το AQUA Carpatica, που στα 12 έτη της κυκλοφορίας του έχει καταφέρει να αποσπάσει 57 Διεθνή Βραβεία και διακρίσεις για τη γεύση και την ποιότητά του. Ακόμη μεγαλύτερο βραβείο, φυσικά, είναι η εμπιστοσύνη του κοινού, που το έχει αγκαλιάσει σε καθεμιά από τις διεθνείς αγορές στις οποίες έχει ενταχθεί.

.

Γευστική υπεροχή

Πού οφείλεται η γευστική του δύναμη; Πρώτα από όλα, στην χαμηλή περιεκτικότητά του σε νάτριο, αλλά και στην πλήρη απουσία τοξικών χημικών αποβλήτων (νιτρικών), που όπως προαναφέραμε είναι δυστυχώς πολύ συνηθισμένα σε αρκετά νερά που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Και δεύτερον, στη μοναδική ισορροπία του ασβεστίου και του μαγνησίου που περιέχει σε μεγάλες ποσότητες και που το καθιστούν βελούδινο και απαλό, χωρίς την παραμικρή επίγευση. Παρεμπιπτόντως, αξίζει να αναφερθεί ότι ένα λίτρο AQUA Carpatica περιέχει το 41% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ασβεστίου για τους ενήλικες, αλλά και το 28% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης μαγνησίου.

Είναι χαρακτηριστικά ορισμένα από τα σχόλια των κριτών στα Taste Awards, με τη σημαντική πείρα στην αξιολόγηση νερών, τα οποία κάνουν λόγο για «δροσιστικές καθαρές γεύσεις, με εξαιρετική ισορροπία γλυκύτητας και οξύτητας και υπαινιγμούς ορυκτότητας», «καλή αρωματική ένταση, με ευελιξία και γεύση», αλλά και για «καλά ενσωματωμένο ανθρακικό που δημιουργεί μια κρεμώδη, βελούδινη υφή που παραμένει στο στόμα».

.

Περί ανθρακικού ο λόγος

Μιας και αναφερθήκαμε στο ανθρακικό, έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί ένα καλό φυσικώς ανθρακούχο νερό έχει τόσο διαφορετική γεύση από τα σοδόνερα; Αν και θεωρητικά μοιάζουν, εξαιτίας των φυσαλίδων τους, στην πραγματικότητα η διαφορά τους είναι σημαντική και για τον ουρανίσκο, αλλά και για το στομάχι μας.

Τα σοδόνερα είναι απλά νερά, που μπορεί να είναι μεταλλικά ή όχι, και στα οποία προστίθεται βιομηχανικά ανθρακικό οξύ, με αποτέλεσμα να περιλαμβάνουν διοξείδιο του άνθρακα σε ελεύθερη μορφή. Αυτό σημαίνει ότι το διοξείδιο του άνθρακα δεν είναι συνδεδεμένο με τα μέταλλα του νερού, με αποτέλεσμα να απελευθερώνεται βίαια και επιθετικά στο στομάχι – ενώ, ως όξινο στοιχείο, δεν είναι σε θέση να μας βοηθήσει πραγματικά να χωνέψουμε, αλλά απλώς μας δημιουργεί την ψευδαίσθηση της χώνεψης εξαιτίας των όχι και τόσο… γοητευτικών συνεπειών του ανθρακικού (ναι, εννοούμε το ρέψιμο).

Αντιθέτως, τα φυσικώς ανθρακούχα φυσικά μεταλλικά νερά είναι πλούσια σε διττανθρακικά άλατα, τα οποία εκλύουν μετά την πόση σιγά-σιγά και διαδοχικά το διοξείδιο του άνθρακα, ενώ παράλληλα είναι αλκαλικά στοιχεία, αντισταθμίζοντας την οξύτητα των γαστρικών υγρών. Έτσι, πέρα από τη νοστιμιά τους, συμβάλλουν πραγματικά και στην καλή πέψη.

III.
Ο βασιλιάς των δασών της Ευρώπης ξέρει

Στις 23 Μαρτίου όλες οι αρκούδες γιορτάζουν. Ας γνωρίσουμε τις δικές μας.

Ήξερες ότι οι αρκούδες είναι το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό που ζει στην Ευρώπη; Ότι ο πρώτος τους πρόγονος εμφανίστηκε στον πλανήτη περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν η νότια Ευρώπη ήταν καλυμμένη από απέραντες στέπες; Ότι δύο από τα οκτώ σημερινά είδη τους, οι πολικές και οι διοπτροφόρες αρκούδες ζουν σε δυο από τα πιο ακραία κλίματα του πλανήτη, δηλαδή στον αρκτικό κύκλο και στα τροπικά δάση των Άνδεων;

Υπάρχουν αμέτρητα πράγματα που αξίζει να μάθεις για το θηλαστικό με την άγρια ομορφιά και τις παράξενες συνήθειες. Με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Αρκούδας, συλλέξαμε ορισμένες από τις πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις «δικές μας»: τις καφέ αρκούδες που ζουν σε ορισμένα από τα πιο παρθένα οικοσυστήματα της Ευρώπης.

Ένας εκπληκτικός γεωργός

Οι καφέ αρκούδες, ζουν στην Βόρεια Αμερική και την Ευρασία και έχουν προσαρμοστεί εξελικτικά στα οικοσυστήματα των δασών. Μέσα σε αυτά εντοπίζουν την τροφή τους, δημιουργούν τις φωλιές τους, ζευγαρώνουν και μεγαλώνουν τα μικρά τους. Και κανείς δεν μπορεί να τις κατηγορήσει ότι δεν φροντίζουν το σπίτι τους: ανήκουν στους καλύτερους μεταφορείς-σπορείς φυτικών ειδών, με τους σπόρους να γίνονται μάλιστα πιο «καρπεροί» όταν περνούν από το πεπτικό τους σύστημα. Με άλλα λόγια, οι αρκούδες δεν ζουν απλώς μέσα στο δάσος: το καλλιεργούν ενεργά.

Ταυτόχρονα, καθώς είναι ο μεγαλύτερος θηρευτής των ευρωπαϊκών δασών, η παρουσία τους αποτελεί «πιστοποίηση ποιότητας» του δάσους, μια απόδειξη της υγείας της χλωρίδας και της πανίδας τους. Και φυσικά, κάνουν κι εκείνες ό,τι μπορούν προς αυτή την κατεύθυνση: αν και η διατροφή τους αποτελείται κατά 85% από καρπούς, φυτά και, φυσικά, μέλι, καταναλώνουν επίσης και μικρά και μεγάλα θηλαστικά, έντομα και ερπετά, φροντίζοντας για τη βέλτιστη ισορροπία του οικοσυστήματος.

.

Ξέρουν να διαλέγουν

Έχουν ανάγκη από μεγάλες εκτάσεις και ελάχιστη ενόχληση. Για αυτό και τα δάση στα οποία ακμάζουν, είναι τα πλέον παρθένα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα, με πληθυσμό περίπου 500 αρκούδων, φιλοξενεί περίπου τις μισές αρκούδες της Δυτικής και Νότιας Ευρώπης. Όμως άλλες γωνιές της ηπείρου τα πηγαίνουν σαφώς καλύτερα: στα απάτητα δάση των Καρπάθιων Ορέων ζει ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός πληθυσμός καφέ αρκούδας που μετρά 10.000 άτομα!

Η επιλογή τους αυτή δεν είναι τυχαία: τα Καρπάθια αποτελούν ένα από τα πιο παρθένα οικοσυστήματα της Ευρώπης, απαλλαγμένα από κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, με πυκνά ελατοδάση να απλώνονται σε μια έκταση σχεδόν διπλάσια από τη Μακεδονία.

Πίνουν το καλύτερο νερό

Άλλο ένα μεγάλο πλεονέκτημα της ζωής στα Καρπάθια Όρη; Η αγνότητα του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και η μοναδική γεωμορφολογία της περιοχής, έχουν ως αποτέλεσμα να αναβλύζουν εκεί ορισμένες από τις καθαρότερες πηγές του πλανήτη. Και παρά το γεγονός ότι οι αρκούδες δεν θέλουν πολλά-πολλά με τον άνθρωπο, οφείλουμε να τους αναγνωρίσουμε ότι μοιράζονται μαζί μας αυτό το πολύτιμο δώρο. Στις δυο πηγές των δασών που ξεχώρισαν για τη γεύση και τη σύσταση του νερού τους, εμφιαλώνονται δυο πεντανόστιμα και υγιεινά νερά: το Φυσικώς Ανθρακούχο και το απλό Φυσικό Μεταλλικό Νερό AQUA Carpatica.

Έχουν ανθρώπους που τις νοιάζονται

Παρά το γεγονός ότι οι καφέ αρκούδες δεν ανήκουν στα είδη που κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση, τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη έχουν εισάγει νομοθεσίες για την προστασία τους, αναγνωρίζοντας τη σημασία που έχει η παρουσία τους για την ευρωπαϊκή φύση. Ταυτόχρονα, στην υποστήριξή τους έχουν ταχθεί και αρκετές οργανώσεις, άνθρωποι, αλλά και εταιρείες με περιβαλλοντική συνείδηση.

Ανάμεσά τους και η AQUA Carpatica, η οποία έχει συνδέσει άρρηκτα τη δραστηριότητά της με τη διαφύλαξη της αγνότητας του «σπιτιού» τους στα Καρπάθια. Για αυτό και δείχνει τον μέγιστο σεβασμό στην άγρια χλωρίδα και πανίδα, μεταφέροντας το νερό μέσω υπόγειων σωληνώσεων INOX και εμφιαλώνοντάς το μερικά χιλιόμετρα μακριά, εκτός των δασών, κρατώντας την προστατευόμενη περιοχή αγνή και ασφαλή – αλλά και το ίδιο το προϊόν της καθαρό, με τη φυσική αναζωογονητική του γεύση ανέγγιχτη από τη ρύπανση.

Όμως το ενδιαφέρον της AQUA Carpatica για τις αρκούδες εκφράζεται έμπρακτα και στη χώρα μας, με την εταιρεία να στηρίζει το έργο του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, συμβάλλοντας στη λειτουργία της Ομάδας Άμεσης Επέμβασης. Πρόκειται για μια ομάδα με σημαντική δράση, που περιλαμβάνει την περίθαλψη των αρκούδων σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος, εγκλωβισμού τους σε παράνομες παγίδες, δηλητηρίασης, πυροβολισμού. τραυματισμού ή εντοπισμού ορφανών ζώων και στη συνέχεια την επανένταξή τους.

Επιπλέον, η ομάδα ενημερώνει τους κατοίκους των ορεινών περιοχών για την αρμονική συμβίωσή τους με την άγρια πανίδα. Γιατί, όπως θα δούμε, οι αρκούδες έχουν την τάση να κάνουν πολύ μεγάλες βόλτες στα μέρη που ζουν!

Είναι μοναχικές, αλλά και ερωτιάρες

Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, οι αρκούδες το περνούν μόνες τους ή με τα μικρά τους, αναζητώντας τροφή και απολαμβάνοντας το δάσος – πράγμα όχι και τόσο παράξενο αν σκεφτεί κανείς ότι έχουν ανάγκη από ζωτικό χώρο εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων για να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες. Όμως ξεχνούν τη μοναχική τους φύση για χάρη του έρωτα. Κατά την περίοδο του ζευγαρώματος (από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουλίου), είναι ικανές να διανύσουν εκατοντάδες χιλιόμετρα για να συναντήσουν το ταίρι τους.

Διάνοιες του δάσους

Άλλο ένα πράγμα που πρέπει να ξέρεις για την αρκούδα, είναι ότι θεωρείται πανέξυπνη. Συγκεκριμένα, φαίνονται να τη νικούν μόνο τα πρωτεύοντα θηλαστικά, ο ελέφαντας και τα δελφίνια! Μεταξύ άλλων, η ευφυΐα της εκφράζεται και με έναν περίπλοκο κώδικα επικοινωνίας που χρησιμοποιεί για να… βγει ραντεβού. Κατά την αναζήτηση του ταιριού τους, οι καφέ αρκούδες συνηθίζουν να αφήνουν χαρακιές επάνω σε κορμούς, αλλά και να τρίβονται επάνω στα δέντρα. Το υποψήφιο ταίρι τους που θα περάσει από το σημείο, χάρη στην ανεπτυγμένη του όσφρηση αλλά και την αποκωδικοποίηση των οπτικών σημάτων, θα μάθει αυτά που χρειάζεται για να κάνει swipe left ή swipe right, από το μέγεθος τους, μέχρι το κατά πόσον πρόκειται για ένα κυρίαρχο αρσενικό.

.

Με κανένα πόνο

Αν και ζευγαρώνουν το κατακαλόκαιρο, οι αρκούδες… δεν βιάζονται να κάνουν παιδιά. Το γονιμοποιημένο ωάριο κάνει υπομονή μέχρι το φθινόπωρο και τότε, αν η μαμά αρκούδα έχει καταφέρει να συγκεντρώσει όλο το λίπος που χρειάζεται για την επιβίωσή της, αρχίζει να αναπτύσσεται, ενώ διαφορετικά αποβάλλεται. Λίγο πριν τον ιδιαίτερο χειμέριο λήθαργο, η αρκούδα προετοιμάζει τη φωλιά της (την οποία συχνά κληρονομεί από τη μητέρα ή τη γιαγιά της και απλώς… ανακαινίζει με ορισμένες επισκευές), τη σφραγίζει καλά και γεννά στον ύπνο της, στην καρδιά του χειμώνα.

Χάρη στις μοναδικές γνώσεις της στις μονώσεις, στη θερμότητα που εκπέμπει το σώμα της και, φυσικά, στο γάλα της, τα αρκουδάκια της, που γεννιούνται γυμνά και ζυγίζουν μόλις 200-300 γραμμάρια, θα αρχίσουν να αναπτύσσονται ταχύτατα, χωρίς εκείνη να κουνήσει κυριολεκτικά ούτε το μικρό της δαχτυλάκι!

Ίσως μας στείλουν στο διάστημα

Παρατήρησες ότι είπαμε «χειμέριος λήθαργος» και όχι «χειμερία νάρκη»; Δεν θα μπούμε σε πολλές λεπτομέρειες, όμως το… off της αρκούδας στη διάρκεια του χειμώνα διαφέρει από εκείνα των υπόλοιπων ειδών με αμέτρητους τρόπους. Ο κυριότερος, είναι το ότι σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ζώα, εκείνη δεν όχι μόνο δεν καταναλώνει τροφή και νερό, αλλά ούτε και αποβάλλει εκκρίσεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι το μόνο ζώο που λειτουργεί σε «κλειστό κύκλωμα», μάλλον μέσα από κάποιους ορμονικούς μηχανισμούς που ανακυκλώνουν τα τοξικά απόβλητα χωρίς κανένα σύμπτωμα τοξαιμίας.

Τι σημασία έχουν όλα αυτά; Τεράστια, αφού η αποκρυπτογράφηση αυτών των μηχανισμών ίσως μια μέρα μας επιτρέψει να ανακαλύψουμε θεραπείες για ασθένειες όπως η νεφρική ανεπάρκεια, αλλά και να επιβιώσουμε στο διάστημα για αρκετό καιρό, ώστε να εξερευνήσουμε άλλους πλανήτες!

Μάθε περισσότερο για τη μαγεία των Καρπαθίων και τα πεντανόστιμα νερά τους εδώ.