Ανησυχία για έκρηξη λαϊκισμού σε Ελλάδα και Ευρώπη

Δύο φορές σε σύντομη χρονική απόσταση, από διαφορετικό βήμα, προς αλλιώτικο ακροατήριο αλλά με το ίδιο σκεπτικό και στον ίδιο τόνο, βρέθηκαν στα πρωθυπουργικά χείλη φράσεις για το φάντασμα του λαϊκισμού. Αρχικά στο τηλεοπτικό μήνυμά του προς τους πολίτες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας για τη διεθνή αναταραχή και την ανάγκη να κυριαρχήσουν ο ρεαλισμός, το αποτέλεσμα και οι  ευρωπαϊκές παρεμβάσεις, κάρφωσε τις «δυνάμεις του λαϊκισμού» σε όλη την Ευρώπη που επιχειρούν, κατά τον ίδιο, με την πρώτη ευκαιρία να διακινήσουν απλοϊκά συνθήματα σε σύνθετες προκλήσεις.

Συγκεκριμένα ξόρκισε τις ανεδαφικές προτάσεις και τις ανεφάρμοστες λύσεις που «χαϊδεύουν αφτιά αλλά δένουν τα μυαλά και τα χέρια». Επειτα, στην τετραμερή σύνοδο κορυφής Ιταλίας, Ελλάδας, Ισπανίας και Πορτογαλίας, ζητώντας ενιαίο ευρωπαϊκό μέτωπο στο επίπεδο της οικονομίας και όχι μόνο σε εκείνο της διπλωματίας, επέλεξε ξανά να χτυπήσει καμπανάκι για τον κίνδυνο η ενεργειακή κρίση να οδηγήσει σε νέες σειρήνες λαϊκισμού και να ενεργοποιήσει μια «νάρκη στην ευρωπαϊκή ιδέα και στη δημοκρατία». Θύμισε συγκεκριμένα και το «βαρύ τίμημα» που «πληρώσαμε, ειδικά εμείς στην Ελλάδα, τα δέκα προηγούμενα χρόνια».

Ταυτόχρονα στην εγχώρια πολιτική αντιπαράθεση με αιχμή την οικονομία και τους κυβερνητικούς χειρισμούς απέναντι στην ακρίβεια ολοένα και περισσότερα κυβερνητικά στελέχη σπεύδουν να χρεώσουν στους πολιτικούς αντιπάλους τους ευφυολογήματα, πλειοδοσία, εύκολα λόγια, διεκδικώντας για την κυβέρνηση της ΝΔ τον ρόλο της ευθύνης και του πολιτικού ρεαλισμού.

Μόλις χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου – έχοντας προ ημερών κατηγορήσει τον Αλέξη Τσίπρα ότι ανοίγει το συρτάρι του λαϊκισμού – απάντησε στη συνέντευξη («Το Βήμα της Κυριακής») του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης αφενός με «υπενθύμιση» του 2015, αφετέρου με προσπάθεια αποδόμησης των σημερινών προτάσεών του που «χωρίς κοστολόγηση και πάλι θα ξαναφέρουν την κοινωνία στην εποχή των μνημονίων, ώστε να ξαναβρεί τον χαμένο του πολιτικό ρόλο». Είναι προφανές ότι στο κυβερνητικό επιτελείο παράλληλα με την αναζήτηση αποτελεσματικών διεξόδων από το κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί στην κοινωνία (το δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις) αξιολογούν τον τρόπο με τον οποίο το νέο περιβάλλον θα επιδράσει και στο πολιτικό σκηνικό.

«Βλέπουμε ήδη χαρακτηριστικά του παρελθόντος, συνθήκες που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στον καθένα να χτίσει το δικό του επικίνδυνο αφήγημα, που καμία σχέση δεν έχει με τον ορθό λόγο και την κοινωνική αλληλεγγύη» λέει πρωθυπουργικός συνεργάτης, μιλώντας για την ανάγκη συνολικά η Ευρώπη να δει εγκαίρως και να βάλει τα όρια, «το πού σταματά ο ρεαλισμός και πού ξεκινά ο λαϊκισμός».

Με την ακρίβεια να αποτελεί το κυρίαρχο πεδίο πολιτικής κόντρας, υπάρχει πράγματι προβληματισμός στο Μαξίμου (και σχετική συζήτηση, κατά τις πληροφορίες) για ενδεχόμενη παράσυρση μέρους της κοινωνίας προς τα άκρα, σε φωνές που, όπως ανησυχεί η κυβέρνηση, θα επιδιώξουν οφέλη, υποδαυλίζοντας και ποντάροντας σε αρνητικά συναισθήματα των πολιτών – στον θυμό, στην πίεση κ.λπ. – οι οποίοι περίμεναν σταθερότητα και ανάκαμψη ύστερα από απανωτές κρίσεις και μία δεκαετία λιτότητας. «Δεν είναι θέμα αποκλειστικά δικό μας, ελληνικό, ούτε μπορούμε να πούμε ότι εμπεδώνεται αυτή τη στιγμή αντισυστημικό ρεύμα, αλλά είναι οπωσδήποτε ένα πανευρωπαϊκό ζήτημα για όλες τις οικονομίες και για την κοινωνική συνοχή» υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές.

Στο πλαίσιο αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιμένει από την πρώτη στιγμή, κατά τους συνεργάτες του, σε παρεμβάσεις και μέτρα «με μέτρο», έχοντας παραδεχθεί τη δύσκολη ανηφόρα που έχει μπροστά της η χώρα και εστιάζοντας τόσο στην ανάγκη δημοσιονομικής ισορροπίας όσο και στις παρεμβάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και ενώ οι συζητήσεις έχουν ανοίξει και στο ήδη επιβαρυμένο οικονομικό-κοινωνικό περιβάλλον η κυβέρνηση θα ήθελε άμεσα συντονισμένες κινήσεις, φαίνεται πως οι προσδοκίες της είναι προς το παρόν συγκρατημένες για το αν πράγματι οι «27» θα λάβουν (ή τελικά θα αναβάλουν) τις αναγκαίες αποφάσεις στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με τη συμμετοχή του Τζο Μπάιντεν.