Πόλεμος στην Ουκρανία: Ο Δείμος και ο Φόβος

ώρσε δε τους μεν Άρης, τους δε γλαυκώπις Αθήνη
Δείμος τ᾽ ηδέ Φόβος και Έρις άμοτον μεμαυία,
Άρεος ανδροφόνοιο κασιγνήτη ετάρη τε,
η τ᾽ ολίγη μεν πρώτα κορύσσεται, αυτάρ έπειτα
ουρανώ εστήριξε κάρη και επί χθονί βαίνει·
η σφιν και τότε νείκος ομοίϊον έμβαλε μέσσω
ερχομένη καθ᾽ όμιλον, οφέλλουσα στόνον ανδρών.

(Όμηρος,  «Ιλιάς», ραψωδία Δ, στ. 439-445, πηγή: greek-language.gr)

Αυτούς τους ξεσήκωνε ο Άρης, τους άλλους η Αθηνά με τα γαλανά μάτια,

και ο Πανικός και ο Φόβος και η Έριδα, που λυσσομανάει άπαυτα,

του αντροφόνου Άρη αδερφή μαζί και συντρόφισσα·

που στην αρχή σηκώνεται σιγά σιγά, έπειτα όμως

ακουμπά στον ουρανό το κεφάλι της και περπατά πάνω στη γη.

Αυτή τότε έριξε ανάμεσά τους σκληρό πόλεμο,

τριγυρίζοντας μέσα στους πολεμιστές, πληθαίνοντας το βόγγο των αντρών.

(μτφρ Όλγα Κομνηνού – Κακριδή)

αυτάρ Άρηι
ρινοτόρω Κυθέρεια Φόβον και Δείμον έτικτε,
δεινούς, οι τ᾽ ανδρών πυκινάς κλονέουσι φάλαγγας
εν πολέμω κρυόεντι συν Άρηι πτολιπόρθω

(Ησίοδος, «Θεογονία», στ. 933-936, πηγή: greek-language.gr)

Στον Άρη που τις ασπίδες διαπερνά
γέννησε η Κυθέρεια το Δείμο και το Φόβο,
φοβερούς, που των ανδρών ταράζουν τις πυκνές τις φάλαγγες
στον παγερό τον πόλεμο μαζί με τον πορθητή των πόλεων Άρη.

(μτφρ Σταύρος Γκιργκένης)

Εν δ᾽ Άρεος βλοσυροίο ποδώκεες έστασαν ίπποι
χρύσεοι, εν δε και αυτός εναρσφόρος ούλιος Άρης,
αιχμήν εν χείρεσσιν έχων, πρυλέεσσι κελεύων,
αίματι φοινικόεις ως ει ζωούς εναρίζων,
δίφρου επεμβεβαώς· παρά δε Δείμος τε Φόβος τε
έστασαν ιέμενοι πόλεμον καταδύμεναι ανδρών.

(Ησίοδος, «Ασπίς Ηρακλέους», στ. 191-196, πηγή: greek-language.gr)

Στέκανε εκεί και τα γοργόποδα άλογα του βλοσυρού του Άρη,
χρυσά, εκεί κι ο ίδιος ο λαφυροφόρος ο ολέθριος Άρης.
Δόρυ στα χέρια κράταγε, ενθάρρυνε τους πεζομάχους,
από το αίμα κόκκινος, σαν να φονεύει ζωντανούς.
Μέσα σε δίφρο επέβαινε. Δίπλα του έστεκαν ο Δείμος και ο Φόβος,
με πόθο στη μάχη να χωθούνε των ανθρώπων.

(μτφρ Σταύρος Γκιργκένης)

Δαίμονες του πολέμου, που ακολουθούν τον Άρη στα πεδία των μαχών, ο Δείμος (το ουσιαστικό της αρχαίας ελληνικής δειμός σημαίνει δέος, τρόμος) και ο Φόβος ενσπείρουν τον πανικό στους πολεμιστές, στις αντιμαχόμενες πλευρές.

Γιοι του Άρη και της Αφροδίτης (η Κυθέρεια που αναφέρει ο Ησίοδος στη «Θεογονία» ήταν μια από τις προσωνυμίες της θεάς της ομορφιάς και του έρωτα), ο Δείμος και ο Φόβος είναι η προσωποποίηση του τρόμου (πανικού) και του φόβου αντίστοιχα, άλλως πως η ενσάρκωση της φρίκης του πολέμου.

Συνοδοί του πολεμοχαρούς Άρη είναι, μεταξύ άλλων, και η Έρις, σύμβολο της διχόνοιας και της αντιπαλότητας, η Ενυώ, σύμβολο της αιματοχυσίας και της σφαγής του πολέμου, οι Κήρες, που συμβολίζουν το βίαιο θάνατο και ρουφούν το αίμα των νεκρών, και ο Κυδοιμός, που συμβολίζει το θόρυβο από την κλαγγή των όπλων και την αναταραχή που προκαλεί η μάχη.